Το Truman Show των απολιθωμάτων

Ακούς έναν άνθρωπο στην τηλεόραση, έναν πολύ νέο άνθρωπο, να λέει ότι κατέβηκε στον δρόμο για να διαμαρτυρηθεί για την «ιμπεριαλιστική επέμβαση της Δύσης στη Συρία» και λες ότι έτσι είναι ο κόσμος που δεν αλλάζει ποτέ. Ότι δεν έχουν σημασία το μέρος, η εποχή, οι συνθήκες, ο τρόπος, ο στόχος. Ότι τίποτε δεν μπορεί να ταρακουνήσει αυτόν τον κόσμο, καμία σφαγή, κανένας βασανιστικός θάνατος, κανένα αέριο. Ο όλεθρος είναι μπροστά τους, τον έχουν στα μάτια τους ακόμη και εάν η μυρωδιά των χημικών δεν φτάνει στα ρουθούνια τους, αλλά εκείνοι παραμένουν τυφλωμένοι.

Πώς τον έκαναν έτσι αυτόν τον πολύ νέο άνθρωπο; Ποιος και γιατί τον έκλεισε σε αυτό το τρομακτικό, ακαλαίσθητο, αλλά και βολικό Truman Show, σε αυτό το σκηνικό όπου κανένας και τίποτε δεν διαταράσσει τις βεβαιότητές του; Ποιος τον υποχρέωσε σε αυτό το είδος πολιτικής λοβοτομής; Και, τελικά, τι διάολο Truman Show είναι αυτό που για να νιώσει βολικά αυτός ο πολύ νέος άνθρωπος, να μην αισθανθεί ποτέ ότι τον εξαπάτησαν οι κατηχητές του, θα πρέπει να του γκρεμίσουν με σκοινιά το άγαλμα του Τρούμαν;

Δεν είναι ότι αυτός ο πολύ νέος άνθρωπος δεν καταλαβαίνει. Δεν είναι η άγνοια του Τρούμαν Μπάρμπανκ, του τύπου που υποδυόταν ο Τζιμ Κάρεϊ στην ταινία του Πίτερ Γουίαρ, που τον παγιδεύει. Είναι η αυτοπαγίδευσή του. Και σοκάρει. Είναι η καταβύθισή του στο σύμπαν του πολιτικού κυνισμού, η εξοικείωσή του με την αντίληψη ότι περισσότερη αξία από την άβολη αλήθεια έχει η αφοσίωσή του στην κομματική γραμμή. Η υποταγή του στην «ανάλυση» που λέει ότι σημασία δεν έχει εάν ισοπεδώνονται νοσοκομεία και σχολεία αλλά ποιος τα ισοπεδώνει. Ότι σε μια δυτική επέμβαση σε εργαστήρια χημικών αποτυπώνεται το στυγνό πρόσωπο του ιμπεριαλισμού, ενώ  οι ρωσικές βόμβες που σκότωσαν αμάχους για χάρη ενός δικτάτορα πρέπει να έχουν στον πλευρό τους τη σιωπή του.

Μεγάλωσαν έτσι γενιές και γενιές ελλήνων «αντιμπεριαλιστών». Πριν από τη δική μου, τότε που το τείχος του Βερολίνου ήταν ακόμη όρθιο και ο αντιδυτικισμός δεν ήταν μόνο πολιτικός, δεν ήταν στείρος γιατί τότε οι πολύ νέοι άνθρωποι έδιναν τη μάχη της χειραφέτησης, δοκίμαζαν μοντέλα μιας διαφορετικής ζωής, κυνηγούσαν χίμαιρες και οι ουτοπίες τους ήταν ζωντανές. Ήταν η γενιά που κατηγορήθηκε ότι συμβιβάστηκε, ότι έγινε σύστημα και δεν μπορείς παρά να αναγνωρίσεις, ευτυχώς, ότι τα πιο λαμπρά μυαλά της δεν εξωράισαν ποτέ ένα παρελθόν που για χρόνια μετά έκαιγε τα λιγότερο δυνατά μυαλά σαν ένας υπερβολικά φωτογενής και πολύ πρόσφατα χαμένος παράδεισος.

Αλλά η δική μου γενιά, ευτραφής από τα χρόνια και τις απολαύσεις της ανθυγιεινής ζωής, οι επικούρειοι του τσίπουρου και της μπύρας, που πήγαν να κόψουν με αλυσοπρίονο τα πόδια του Τρούμαν και μετά να τον ρίξουν κάτω με σκοινιά; Και η επόμενη των πολύ νέων ανθρώπων; Ποιες χίμαιρες κυνήγησαν, ποιες ουτοπίες; Έτσι είναι ο κόσμος που δεν αλλάζει ποτέ. Ένας κόσμος που εγκλείεται ερμητικά στο Truman Show, ιδρυματικός, εμμονικός, χιλιαστικός. Ένας κόσμος μονολιθικός που καθαγιάζεται για την σταθερότητα των απόψεών του, αλλά δεν εγκαλείται ποτέ για την αφοσίωσή του στην σταλινική βαναυσότητα, την πίστη του σε παλιούς και νέους ολοκληρωτισμούς, την επιλογή του, μετά την πτώση του σοβιετικού ολοκληρωτισμού, να μείνει προσηλωμένος όχι σε ένα πολιτικό σύστημα αλλά σε έναν γεωγραφικό χώρο – αυτόν της αυταρχικής και ολιγαρχικής Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν. 

Θα ‘θελες να διαβάσεις σε μια αριστερή εφημερίδα, μια ελληνική Libération ας πούμε, ένα οργισμένο άρθρο σαν αυτό που έγραψε ο διευθυντής της γαλλικής Λοράν Ζοφρέν για τους μονολιθικούς αριστερούς της χώρας του που έσπευσαν να καταδικάσουν την δυτική επέμβαση: «Είναι δυνατόν αυτοί οι φιλοπουτινικοί να θέλουν να κυβερνήσουν τη Γαλλία;». Αλλά διαβάζεις σε μια εφημερίδα που αυτοσυστήνεται ως αριστερή ότι η επίθεση με τα χημικά του καθεστώτος του Άσαντ ήταν μια κατασκευή, ένα ψέμα που διακίνησαν οι ιμπεριαλιστές για να εξυπηρετήσουν τα σχέδιά τους. Είναι το σημείο όπου ο δομικός κυνισμός συναντάει την βλακεία της συνωμοσιολογίας. Κι αυτοί είναι οι χιλιαστές του Truman Show.

Είναι κι ένα Truman Show απολιθωμάτων; Μπορεί. Μπορεί τα απολιθώματα να ρίχνουν αγάλματα. Αλλά εδώ μιλάμε για πολύ νέους ανθρώπους.