Το κέντρο δεν μπορεί να κρατήσει…

«Τα πράγματα καταρρέουν, το κέντρο δεν μπορεί να κρατήσει…

Οι καλύτεροι στερούνται κάθε πεποίθησης,

ενώ οι χειρότεροι είναι γεμάτοι παθιασμένη ένταση»

Γουίλιαμ Γέητς, (Η Δευτέρα Παρουσία, 1919)

Γράφοντας τους παραπάνω στίχους στη μετα-αποκαλυπτική περίοδο που ακολούθησε τη φρίκη του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο σπουδαίος ιρλανδός ποιητής Γουίλιαμ Γέητς περιγράφει με μοναδικό τρόπο την πορεία παρακμής των ευρωπαϊκών κοινωνιών κάτω από τη βίαιη εντροπία που επέφερε η ενίσχυση των πολιτικών άκρων.

Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών, στην Ελλάδα της κρίσης το κέντρο πιέζεται από τις καταστροφικές δυνάμεις των άκρων. Κάτι αναμενόμενο καθώς, σε καιρούς που οι αντοχές και οι βεβαιότητες των ανθρώπων δοκιμάζονται, οι κραυγές του ανορθολογισμού και η συνθηματολογία του λαϊκισμού ακούγονται δυνατότερα από το ψίθυρο της λογικής (όμως ψίθυρος επίμονος που τελικά δικαιώνεται). Σήμερα έχουμε την πικρή πολυτέλεια να πλέουμε σε εχθρικές, όχι όμως και άγνωστες θάλασσες. Τα διδάγματα της Ιστορίας πρέπει να κατευθύνουν τη σκέψη μας, υπενθυμίζοντάς μας ότι όποτε η αδυναμία συνεννόησης, η απουσία συναίνεσης και η ελλιπής προστασία των θεσμών του κράτους δικαίου επέτρεψαν στον αυταρχισμό και τον διαιρετικό λόγο να κυριαρχήσουν, οι κοινωνίες πορεύτηκαν στον ολισθηρό δρόμο της συντήρησης και της οπισθοδρόμησης.

Είναι προφανές ότι, οι πολιτικές δυνάμεις που καταχρηστικά τοποθετούνται στον ενδιάμεσο χώρο «ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ» έχουν τις ευθύνες τους και οι οποίες έχουν, περισσότερο ή λιγότερο, επισημανθεί. Ως ένα βαθμό πληρώνουν το κόστος της συμμετοχής τους (σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό) στο χρεοκοπημένο σήμερα σύστημα της μεταπολίτευσης. Κυρίως όμως πληρώνουν την αδυναμία τους να διατυπώσουν μια συνεκτική πρόταση εθνικής ανασυγκρότησης για τη μετά το μνημόνιο Ελλάδα, μία πρόταση μεταρρυθμιστική και ταυτόχρονα «αντισυστημική».

Η στήριξη της κυβέρνησης υπήρξε σημαντική πράξη πολιτικής ευθύνης που απέτρεψε την πιθανότητα μιας βίαιης κατάρρευσης με ανυπολόγιστες συνέπειες. Σήμερα όμως δεν είναι αρκετή. Ο συμβιβασμός στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή της ισοπεδωτικής διαχείρισης που απλά αναπαράγει το αποτυχημένο σύστημα διακυβέρνησης σε ένα κατώτερο επίπεδο ισορροπίας, δεν μπορεί να αποτελέσει διακηρυγμένο πολιτικό στόχο- ούτε καν παράγοντα κομματικής επιβίωσης. Έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να χτίσουμε στα χαλάσματα της κρίσης ένα οικοδόμημα που θα ικανοποιεί την ελληνική κοινωνία, απαλλαγμένης πια από τις κακοδαιμονίες του πρόσφατου παρελθόντος. Αυτή την ευκαιρία δεν πρέπει να τη σπαταλήσουμε. Και χωρίς ισχυρό πολιτικό κέντρο δεν υπάρχουν γερά θεμέλια.

Στην Ελλάδα της κρίσης, όπου ο πολιτικός χρόνος ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς, κάθε καθυστέρηση μπορεί να αποβεί καθοριστική. Είναι επιτακτική ανάγκη όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ, αλλά και η πανσπερμία των μικρότερων κινήσεων του «χώρου», να εκφράσουν άμεσα τη βούλησή τους να συνεννοηθούν, με αφετηρία (ελπίζουμε όχι νωρίτερα) τις επερχόμενες ευρωεκλογές. Και άμεσα να ξεκινήσουν τις διαδικασίες πολιτικής μορφοποίησης και θεσμικής εκπροσώπησης του κατακερματισμένου κέντρου. Εξυπακούεται ότι, η συμπόρευση δεν καταργεί τις επιμέρους διαφορές. Τούτο δεν είναι εφικτό, αλλά ούτε και επιθυμητό. Άλλωστε η ανάδειξη των διαφορετικών προσεγγίσεων βοηθά την κατανόηση της σύνθετης πραγματικότητας, πέρα από παραπλανητικούς μανιχαϊσμούς και λανθασμένες γενικεύσεις. Ωστόσο, η αναγνώριση των (υπαρκτών) διαφορών, δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκή λόγο (ή βολική δικαιολογία) καθηλωτικής απραξίας ή επιζήμιας αναβλητικότητας.

Η συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων του μεταρρυθμιστικού κέντρου αποτελεί πράξη ευθύνης απέναντι στη χώρα και στις αξίες που εκπροσωπούν. Σε κάθε άλλη περίπτωση, δε θα τους το συγχωρήσει ούτε ο ιστορικός του μέλλοντος, μα ούτε και ο πολίτης-ψηφοφόρος του παρόντος.