Ο προβληματισμός για τον ιδεολογικό επαναπροσδιορισμό της σοσιαλδημοκρατίας είναι υπαρκτός σε ολόκληρη την Ευρώπη και απόλυτα δικαιολογημένος λόγω των κακών επιδόσεών της στις περισσότερες χώρες.
Υπάρχει το παράδειγμα του Κόστα στην Πορτογαλία που αναζήτησε συμμαχίες αριστερά και ηγείται μιας επιτυχημένης κυβέρνησης. Υπάρχει εκείνο του γερμανικού SPD που αφού ηττήθηκε βαριά στις εκλογές επέλεξε μέσα από μια δύσκολη εσωκομματική διαδικασία να συνεργαστεί με την δεξιά της Μέρκελ προτάσσοντας λόγους εθνικής υπευθυνότητας (πολιτική σταθερότητα). Και υπάρχει και η περίπτωση Μακρόν, υπουργού σοσιαλιστικής κυβέρνησης, που έφτιαξε ένα εντελώς νέο κόμμα αποκηρύττοντας το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα και καταφέρνοντας να κερδίσει τις εκλογές στις οποίες συνετρίβη η κεντροαριστερά.
Η δική μας κατάσταση δεν έχει αναλογίες με τα ευρωπαϊκά γιατί εδώ δεν υπάρχει ούτε Μέρκελ ούτε Μακρόν, δεν υπάρχουν δηλαδή χαρισματικοί ή κάπως χαρισματικοί ηγέτες, ενώ για διάφορους λόγους, ιστορικούς, πολιτισμικούς και συγκυριακούς, η δεξιά και η αριστερά έχουν εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν παραπέμπουν στην ευρωπαϊκή τους αντιστοιχία. Επομένως, δεν έχει νόημα να αναζητηθεί από την ελληνική κεντροαριστερά ποιο ευρωπαϊκό μοντέλο θα ακολουθήσει. Έχει όμως νόημα η παραδοχή ότι η τάση παντού είναι προς την ριζοσπαστικοποίηση και τον αντισυστημισμό, ενώ ο συντηρητισμός των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων οδηγεί στον αφανισμό τους.
Στο σημείο αυτό σταματούν τα εύκολα γιατί γίνεται το πέρασμα από το γενικό στο ειδικό και από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο: Με τη ΝΔ ή με τον ΣΥΡΙΖΑ; Και οι δύο καταφάσεις αποτελούν θανάσιμο κίνδυνο για το Κίνημα Αλλαγής. Αν προεξοφληθεί και προκαθοριστεί η σύμπλευση και η συνεργασία με την αξιωματική αντιπολίτευση, τότε γιατί να μην πάνε οι σκληρά αντιΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόροι του κέντρου κατευθείαν στον Κυριάκο Μητσοτάκη ώστε να σιγουρευτούν ότι θα ηττηθεί ο Αλέξης Τσίπρας; Αν περιγραφεί μια σύγκλιση με τον ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη μέρα και στη βάση των νέων εκλογικών συσχετισμών που θα προκύψουν τότε και πάλι οι σκληρά αντιΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόροι του κέντρου θα πάνε στον Κυριάκο Μητσοτάκη ενώ δεν αποκλείεται ούτε η διάσπαση.
Σημαίνουν όλα αυτά ότι η τακτική των ίσων αποστάσεων είναι η ενδεδειγμένη; Όχι βέβαια, ακριβώς επειδή πρόκειται για τακτική που δεν εκφράζει πολιτική αλλά μόνο επικοινωνιακό άγχος. Ίσες αποστάσεις μπορεί να υπάρχουν σε επίπεδο συνθηματολογίας και τηλεοπτικών παρεμβάσεων, όχι όμως και σε επίπεδο πολιτικών θέσεων. Για παράδειγμα, στο σκοπιανό είτε είσαι υπέρ της λύσης σύνθετης ονομασίας είτε κατά, είτε πας στα συλλαλητήρια είτε δεν πας. Το να λες ότι μεγαλύτερη σημασία από το όνομα έχει ο αλυτρωτισμός είναι μια υπεκφυγή που δεν θα αντέξει αν φτάσει η ώρα της ψηφοφορίας στη Βουλή.
Το να αποφεύγεις να μιλήσεις για τις πανελλαδικές (αύξηση αριθμού εισακτέων κοκ) επειδή έχει πολιτικό κόστος δεν οδηγεί πουθενά, ούτε το να κάνεις πως δεν βλέπεις τι τρέχει με την Uber και να μην έχεις άποψη για το θέμα. Πόσο μάλλον να εκφράζεις ευαισθησία για το δράμα των προσφύγων αλλά να μην πλησιάζεις τη φωτιά, δηλαδή να μη λες τι πρέπει να γίνει με τα νησιά του εγκλωβισμού τους, με τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου κοκ.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι η τακτική αλλά η πολιτική. Αν υπάρξει συγκροτημένη πολιτική τότε θα σταματήσει και ο ετεροκαθορισμός, θα φύγει η αγωνία «μην κάνουμε αυτό γιατί θα πουν ότι είμαστε δεκανίκι της ΝΔ ή το άλλο για να μην θεωρηθούμε φιλοΣΥΡΙΖΑ».
Το ζήτημα είναι τι είδους κεντροαριστερά είναι η ελληνική κεντροαριστερά. Είναι μεταρρυθμιστικό κόμμα; Αν είναι γιατί δεν προτείνει το χωρισμό Εκκλησίας-Κράτους και την άρση της μονιμότητας στο Δημόσιο; Είναι νέο κόμμα; Αν είναι γιατί δεν τάσσεται υπέρ της κατάργησης της κρατικής χρηματοδότησης στα κόμματα και των περισσότερων βουλευτικών προνομίων; Είναι ριζοσπαστικό κόμμα; Αν είναι γιατί δεν δίνει μάχη για να επιτραπεί ο πολιτικός γάμος των ομοφυλόφιλων αντί κάποια στελέχη της να απέχουν από την ψηφοφορία ακόμη και για το σύμφωνο συμβίωσης; Είναι προοδευτικό κόμμα; Αν ναι γιατί δεν δεσμεύεται ότι θα καταργήσει τη μεταφορά του Αγίου φωτός με τιμές αρχηγού κράτους και τις στρατιωτικές παρελάσεις; Είναι κοινωνικά ευαίσθητο κόμμα; Αν ναι γιατί δεν παρουσιάζει ένα σοβαρό και πειστικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους σε συνθήκες δημοσιονομικής δυσκολίας; Είναι ένα κόμμα συνεπές στις διακηρυγμένες αρχές του; Αν ναι γιατί πρωταγωνιστούν τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα παρά την επαγγελία της ανανέωσης και τη δήθεν αυτοκριτική;
Υπάρχουν πολλά ακόμη ερωτήματα, αλλά ας απαντήσουν στα βασικά, ώστε να βγουν από την ανάγκη να δείχνουν κάθε φορά πόσο αντιΣΥΡΙΖΑ και πόσο αντιΝΔ είναι.
12°
