Στη φρίκη πάντοτες ανηφορίζω

Στη Λέσβο η Ελλάδα αναστενάζει και ξευτελίζεται. Πόση φρίκη μπορεί να στεγάσει ένα νησί, πόσο πόνο, πόση αηδία; Πόση απόγνωση των κατατρεγμένων προσφύγων, πόση βία και πόση δυσωδία; Πώς κοιμούνται οι «υπεύθυνοι», πώς φιλάνε τα παιδιά τους, πώς κάνουν δηλώσεις στις τηλεοράσεις, πώς θα βγουν αύριο να ζητήσουν την ψήφο μας;

Έξω από τη Νομική της Αθήνας το άσυλο συντρίβεται, το αστικό περιβάλλον θρυμματίζεται, η πληγή χαίνει. Άσυλο ιδεών, ή άσυλο φρίκης; Πόση πρέζα μπορεί να αντέξει αυτή η πόλη, πόσο σουτάρισμα φόρα παρτίδα, πόσους ανενόχλητους έμπορους να μοστράρουν την πραμάτια τους; Πόση αδιαφορία για αυτές τις κολασμένες ανήμπορες ψυχές που αργοσβήνουν πάνω σε ένα χαρτόνι; Πώς νομοθετούν οι ταγοί λίγο παρακάτω, πώς οραματίζονται το μέλλον, πώς δικαιολογούν το μισθό τους οι «καθ ύλην αρμόδιοι», πώς διδάσκουν οι δάσκαλοι, πώς ανυμνούν οι ιερείς;

Λείπουν τα χρήματα, λείπουν οι δομές, λείπει η τεχνογνωσία; Είναι όλα αυτά τα φρικώδη απότοκο της κρίσης; Φταίει το μνημόνιο, η Novartis, η λίστα Λανγκάρντ, ο Ερντογάν, το κακό το ριζικό μας, ο θεός που μας μισεί; Χρήματα πήρατε πολλά. Ποιος σας εμποδίζει να στείλετε στη Μόρια εκατό φρέσκους κολλητούς να τελειώσουν τη δουλειά της χορήγησης ή μη ασύλου; Μήπως σιχαίνονται; Και πόσοι είναι οι άνθρωποι - σκιές της Αθήνας που δεν μπορείτε να περιθάλψετε αξιοπρεπώς; Είναι η αδιαφορία ή είναι η πρόθεση; Ποιος νοσηρός εγκέφαλος, πιο απόκοσμο τέρας ανέβασε τη φρίκη στο βάθρο και μας έβαλε όλους εμάς τους αθώους να την προσκυνάμε; Ή μήπως δεν είμαστε αθώοι;

Τα βράδια του Σαββάτου χιλιάδες παιδιά, τα παιδιά μας, σουλατσάρουν στο κέντρο της Αθήνας, περνώντας αδιάφορα πάνω από ένα βρώμικο sleeping bang που στεγάζει μια αποκαμωμένη ύπαρξη. Έναν ακόμα ζωντανό στα πρόθυρα του άλλου κόσμου. Παρατηρώ τα πρόσωπα, καθώς την προσπερνούν. Ούτε μια σύσπαση προσώπου, ούτε ένα βλέμμα. Αν το συνήθισαν αυτά, το συνηθίσαμε όλοι και αυτή είναι η μεγάλη μας ήττα. Αυτά τα δημόσια δράματα πάλιωσαν, δεν πουλάνε πια στις οθόνες, δεν είναι θέματα στα social. Καταναλώθηκαν και δεν ενδιαφέρουν. Είναι η ήττα μιας κοινωνίας αποκαμωμένης από τη δανεική ευημερία που τώρα τρέχει και δεν φτάνει. Μιας κοινωνίας του δήθεν προοδευτικού θεάματος.

Είμαστε συνένοχοι και το ξέρουμε. Είμαστε ένοχοι ως δάσκαλοι που δεν υψώσαμε τη φωνή μας όταν έπρεπε, όταν μπορούσαμε να σταματήσουμε το κακό. Που βολευτήκαμε πίσω από την ασυδοσία, την ανοχή της βίας, της βρώμας, της καταστροφής στο όνομα ενός άλλου κόσμου δήθεν εναλλακτικού, προοδευτικού, αριστερού. Που ανεχτήκαμε τη χλεύη στην ευταξία, στην προσπάθεια, στη γνώση, στη μέτρηση, στο νόμο. Που διατρανώσαμε εκείνο το υποκριτικό «αδέρφια μας, μετανάστες» ή «οι τοξικοεξαρτημένοι είναι ασθενείς» και μετά τους παραδώσαμε. Σε ποιους και για πόσο;

Είμαστε συνένοχοι ως δημόσια πρόσωπα, ως πολιτικοί, ως διανοούμενοι, ως κυβερνώντες που δεν αρθρώνουμε το λόγο, δεν προχωρούμε στην πράξη. Που αδιαφορούμε. Που θεωρούμε ότι άλλα είναι τα σημαντικά. Μήπως προέχουν η ανάπτυξη, η έξοδος από τα μνημόνια, τα εθνικά θέματα; Ή μήπως αγνοούμε ότι η δημόσια φρίκη είναι πολιτική; Ατόφια σκληρή πολιτική, πολιτική στα βάθη του πυρήνα.

Η δημόσια εικόνα διαμορφώνει τις συνειδήσεις των πολιτών, την κουλτούρα της πόλης, τη ροπή των πραγμάτων της χώρας. Όταν είναι τρισάθλια και αιματηρή δηλώνει κοινωνική έκπτωση. Όταν δεν γίνεται προσπάθεια να βελτιωθεί, δηλώνει διαφθορά. Όταν δεν κρύβεται, δηλώνει ξετσίπωτη πρόθεση. Κάποιοι μας λένε ξεδιάντροπα πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον πόνο, τη βία και το θάνατο, με τη φρίκη μέσα στην πόλη. Γιατί έτσι μαθαίνουμε να φοβόμαστε, να υπομένουμε τη μοίρα μας. Να εκλιπαρούμε για το επίδομα. Ο ολοκληρωτισμός του μέλλοντος είναι εδώ, σύντροφοι.

Η πόλη έμαθε να μηρυκάζει το λόγο των ασεβών. Να ανέχεται το κακό που της προσφέρεται ως ένδειξη χειραφέτησης. Να περνάει αδιάφορα από το Πολυτεχνείο, να παρακάμπτει το Πεδίο του Άρεως, να αποφεύγει το πεζοδρόμιο του Green Park, να ανασκουμπώνεται όταν μπαίνει στον ηλεκτρικό, να μην ανοίγει την πόρτα της σε αγνώστους. Να φοβάται γενικώς. Ο φόβος τη χειραγωγεί, την κάνει παιχνίδι στα χέρια των πονηρών, των παντός είδους εξουσιαστών, που είτε με κουκούλες, είτε με γραβάτες, είτε με ξυρισμένα κεφάλια αντλούν ισχύ από τον τρόμο της και επιβιώνουν εις βάρος της. 

Η νέα υβριδική εξουσία διαμορφώνει μια γενιά ομήρων και μια γενιά φυγάδων. Αν νομίζουμε ότι τα παιδιά μας αδιαφορούν για την πολιτική επειδή είναι καλομαθημένα, είμαστε βαθιά νυχτωμένοι. Αν θεωρούμε ότι βιάζονται να φύγουν από τη χώρα μόνο και μόνο για να βρουν δουλειά, υποκρινόμαστε. Είναι η σιχαμάρα της δημόσιας ζωής, η φρίκη του μιθριδατισμού μας που τα αποδιώχνει από το γενέθλιο τόπο. Έξι μήνες σε μια ευρωπαϊκή πόλη, με αφορμή ένα Erasmus, είναι αρκετοί για να τα πείσουν ότι η ζωή είναι αλλού. Δεν είναι φυγή απόγνωσης από μια εμπόλεμη ζώνη. Είναι μια υπερήφανη μετανάστευση, μια αξίωση νόμιμης ισχύος.

Οι άλλοι, οι όμηροι, μπορούν να χαίρονται μόνοι τους τον κόσμο που διαμόρφωσαν διαλέγοντας με επιμονή τους χειρότερους για να διαφεντεύουν τις τύχες τους. Να παρακολουθούν με ενδιαφέρον θλιβερά πολιτικά τερτίπια γύρω από το Σύνταγμα, το όνομα, το νέο ανατολικό ζήτημα, τη μη Παιδεία, τους αρχαιολογικούς χώρους, το επίδομα ενοικίου, τις επενδύσεις που έρχονται. Να θεωρούν ειδικούς τους επαγγελματίες ανεπάγγελτους. Να απολαμβάνουν αριστεροσύνη, εθνικισμό, πατριδοκαπηλία, στατιστικές και προοδευτικά πρόσημα. Να ζουν στο παρελθόν. Να γλεντούν με το αθάνατο κρασί του ’21.

Δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Αλλά είμαστε συνένοχοι. Άλλοι γιατί σπρώξαμε εν γνώσει μας την πατρίδα στην καταφρόνια. Άλλοι γιατί δεν καταφέραμε να πείσουμε τον διπλανό μας για το σωστό. Άλλοι γιατί κοιτάξαμε μονάχα την εφήμερη πάρτη μας.

Με γρασωμένα τ’ άρβυλα στη φρίκη πάντοτες ανηφορίζω / λιμοκτονώντας από φλόγες τώρα πια /φαρσί εγκόσμιος / φαρσί δακρυσμένος / εσαεί χορογράφος του λεκτικού μου / κι ανερώτηγα ίασμος. Νίκος Καρούζος, ο ποιητής.