H παρουσία της Χρυσής Αυγής στη Βουλή των Ελλήνων δηλώνει ότι έχεις πρόβλημα. Όταν επί χρόνια ελεεινολογείς την αστική δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, συκοφαντείς συνολικά την ιδιωτική πρωτοβουλία και διασπείρεις στο πόπολο θεωρίες συνωμοσίας, ζεσταίνεις το αυγό του φιδιού και αυτό κάποια στιγμή σπάει. Όταν γίνονται ντεμέκ τσαμπουκάδες και ανταλλάσσονται φιλοφρονήσεις του επιπέδου χιτλερόψυχοι, «προδότες της Μακεδονίας» και άλλα τέτοια δίκαια ή άδικα, καταλαβαίνεις ότι αυτά κάνουν τον γύρο του κόσμου και εμπεδώνουν την πεποίθηση ότι το πρόβλημα είναι δομικό. Αρρώστια προχωρημένη. Μετά βγαίνεις στα πέριξ και ζητάς βοήθεια απέναντι στην επιθετικότητα της Τουρκίας και δεν ξέρω αν σε παίρνουν στα σοβαρά.
Θα περίμενε κανείς ότι στη Βουλή των Ελλήνων άλλα θα ήταν τα σημαντικά. Οι πατέρες και οι μητέρες του έθνους να αναζητούν τις ειδικές παραμέτρους της αναπτυξιακής πολιτικής, να διαλέγονται με προσωπικότητες παγκοσμίου εμβέλειας και γνώστες της αγοράς, να νομοθετούν παραγωγικά με γνώμονα όχι το κομματικό αλλά το εθνικό, το λαϊκό, αν θέλετε, συμφέρον. Διότι κανείς δεν θα μας σώσει, αν εμείς δεν ξέρουμε τον τρόπο.
Το παραγωγικό θαύμα της Ιρλανδίας στα 90s και 00s, αλλά και η ταχύτατη ανάκαμψη μετά την κρίση (7,5% ανεργία, 15% ανάπτυξη το 2016) στηρίχτηκε εκτός των άλλων οικονομικών και πολιτικών επιλογών στην κοινή πεποίθηση ότι η παιδεία αποτελεί μακροπρόθεσμα το σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης. Και έκανε τις ανάλογες επενδύσεις. Το διαρκές θαύμα του Ισραήλ στηρίζεται διαχρονικά στο γεγονός ότι η μικρή αυτή χώρα αποτελεί μια κοινωνία γνώσης, μια χώρα εφευρέσεων. Και γι αυτό επιβιώνει και προοδεύει σε ένα τόσο εχθρικό περιβάλλον. Και αναφέρομαι σε δυο χώρες ανάλογου μεγέθους με τη δική μας. Τελικά, είναι θέμα κουλτούρας να μην είσαι μόνο παθητικός δέκτης ξένων επενδύσεων, αλλά παραγωγός.
Παραγωγική κουλτούρα σημαίνει ότι όλοι δέχονται κάποια σχετικά αυτονόητα. Δηλαδή ότι ο φορέας της οικονομίας είναι ιδιωτικός. Ότι οι δημόσιες παροχές και το κοινωνικό κράτος δεν μπορούν να στοιχίζουν περισσότερο από αυτό που μπορεί να χρηματοδοτήσει η ιδιωτική οικονομία. Ότι η γνώση της σύγχρονης τεχνολογίας, η εφευρετικότητα και η διαρκής παραγωγικότητα είναι οι βασικές προϋποθέσεις παραγωγής πλούτου και κοινωνικής ευημερίας. Η κάθε χώρα που θέλει να προοδεύει πρέπει να αξιοποιεί στο έπακρο τα δικά της συγκριτικά πλεονεκτήματα, είτε αυτά αφορούν φυσικούς πόρους, είτε δεξιότητες των κατοίκων. Η απαραίτητη συναίνεση των κοινωνικών εταίρων στις αναγκαίες πολιτικές είναι αποτέλεσμα μιας κουλτούρας συνεργασίας. Η οποία διδάσκεται και δεν επιβάλλεται. Οι ευρύτεροι πολιτικοί συνασπισμοί δείχνουν τον δρόμο.
Ένα ενδεικτικό συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η ανώτατη εκπαίδευση. Μπορεί να μας φέρει χρήμα, αν την ανοίξουμε στον κόσμο και στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Το κάνουν οι Κύπριοι, οι Ρουμάνοι, οι Σλοβάκοι κ.λπ. και μεις τους πληρώνουμε για να κάνουν τα παιδιά μας γιατρούς. Με καλά οργανωμένα και ασφαλή αγγλόφωνα τμήματα προσελκύουμε φοιτητές από τα Βαλκάνια, την Ασία και την Αφρική, τον κόσμο όλο. Φυσικά με δίδακτρα. Σε ειδικότητες που έχουν ζήτηση και έχουμε καλή παράδοση. Φέρνουμε πίσω έλληνες ερευνητές της διασποράς, στήνουμε δίπλα στις σχολές μικρά εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα καινοτομίας, δίνουμε άμεση επαγγελματική διέξοδο στους καλύτερους των αποφοίτων μας. Συνδέουμε τα κέντρα αυτά με ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και με το στρατό και αξιοποιούμε τα λεγόμενα χαμένα στρατιωτικά χρόνια των εφέδρων μας. Εξάλλου είναι θέμα χρόνου να αυξηθεί η θητεία και να συμπεριλάβει τις νέες γυναίκες. Απλά, το κάνουμε όπως το Ισραήλ. Και όλα αυτά με σχέδιο, στόχους, αξιολόγηση και κυρίως ασφάλεια και καθαριότητα.
Η πραγματικά υψηλή τεχνολογία είναι ακριβή και φέρνει πλούτο σε όποιον την παράγει. Αν μπορούν να την εφευρίσκουν η Ιρλανδία και το Ισραήλ γιατί να μην μπορεί και η Ελλάδα; Δεν αφορά απλά gadgets που εισάγονται από την Κίνα και είναι πάμφθηνα. Δεν αφορά συστήματα κατασκοπείας ή πολέμου, όπως νομίζουν οι πολλοί. Αφορά άμεσες εφαρμογές στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την ανακύκλωση νερού, τη διαγνωστική ιατρική, την παραγωγή φαρμάκων, την αξιοποίηση της ηλιακής ή αιολικής ενέργειας. Αν έχεις ερευνητικά κέντρα που βγάζουν πατέντες μπορείς να προσελκύσεις και μεγάλες εταιρείες παραγωγής και να δώσεις δουλειά σε χιλιάδες ανθρώπους. Αρκεί να έχεις φροντίσει την επαγγελματική εκπαίδευση, δευτεροβάθμια και μετά, ώστε να διαθέτεις τους εξειδικευμένους τεχνικούς που θα στελεχώσουν τις παραγωγικές δομές. Το μυστικό; Μπορείς να διεθνοποιήσεις τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις ώστε να εξάγουν τεχνολογία και καινοτομία;
Η Ελλάδα είναι μικρή χώρα και αυτό βοηθά την ταχύτατη διάδοση των πληροφοριών και την εύκολη επικοινωνία των ανθρώπων. Το μέγεθος μπορεί να γίνει προτέρημα. Είναι και χώρα νησιωτική, εκτεθειμένη σε ένα δύσκολο γείτονα. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την εδαφική μας ακεραιότητα, πρέπει κάτι να κάνουμε με τα μικρά νησιά του Αιγαίου. Τι καλύτερο από το να αυξήσουμε τον πληθυσμό ή να εποικήσουμε τα ακατοίκητα. Να είναι «ζωντανά» και παραγωγικά όλο τον χρόνο. Είναι άγονα, δεν έχουν νερό; Και το Ισραήλ άγονο ήταν και μετατράπηκε σε αγροτική δύναμη. Να πού χρειάζεται η έρευνα στη γεωργία, στους υδάτινους πόρους και την ενέργεια. Η Ελλάδα λόγω κλίματος και ηλιοφάνειας θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια παγκόσμιας εμβέλειας «αγροτική μπουτίκ» με υψηλής αξίας εξειδικευμένα αγροδιατροφικά προϊόντα. Αρκεί το κράτος να αφήσει τους ανθρώπους να δουλέψουν. Κάπως έτσι θα ζωντανέψει η ύπαιθρος, θα ενσωματωθούν οι νέοι μετανάστες, θα ανέβει η ποιότητα ζωής στην πόλη.
Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το όνομα της Μακεδονίας, το σκάνδαλο της Novartis, η διδασκαλία των θρησκευτικών. Μακροπρόθεσμα δεν είναι ούτε καν το χρέος ή τα σημερινά υψηλά επιτόκια δανεισμού. Είναι η εκπαίδευση που καταστρέψαμε και η παραγωγική κουλτούρα που χάσαμε. Οι Ιρλανδοί θεωρούνται τεμπέληδες και όμως τα κατάφεραν. Εμείς, που είμαστε εργατικοί και μανιτζέβελοι, μπορούμε να κάνουμε θαύματα. Αρκεί να επανακτήσουμε άμεσα τις αξίες της ιδιωτικής παραγωγικής οικονομίας.
Ελπίζω ότι το πέρασμα της αριστερής καταιγίδας από τη χώρα να μας έχει διδάξει ότι δεν υπάρχουν πια εύκολες λύσεις, με ένα άρθρο και ένα νόμο. Το κράτος δεν μπορεί να είναι επιχειρηματίας είτε είναι σύγχρονο είτε πελατειακό. Κοινωνικά δίκαιο είναι μόνο το παραγωγικό.
Παραγωγή ή θάνατος, που λέει και ο φίλος μου, Κωνσταντίνος Γάτσιος, τέως πρύτανης της ΑΣΟΕΕ.
15°
