Ένας δεσπότης, ένας θεός και μια οθόνη

Είναι αξιοπερίεργο (τρόπος του λέγειν... γιατί ίσως να μην είναι) που οι άνθρωποι την εποχή του παγκόσμιου χωριού του face και όλων των υπολοίπων πλατφόρμων δικτύωσης της επίπλαστης σκέψης, από  έλλογα γίνονται... άλογα σώματα χωρίς επιθυμίες και βούληση, με βουλιμικές συνήθως συνήθειες να γνωρίσουν χιλιάδες φίλους που τους ακολουθούν πιστά όπως οι χριστιανοί τα θαύματα...

Δύο δισεκατομμύρια πιστοί σε μια συνομιλία χωρίς ομιλία, μια δικτύωση fake χωρίς face.

O guru της πλατφόρμας δημοσίευσε το μανιφέστο του για να κατηγορήσει τις λάθος ειδήσεις που ανθίζουν στη πλατφόρμα του και να υπερασπιστεί την ιδέα ενός κινήματος που θα αλλάξει τον κόσμο... Υπονοώντας  προς το καλύτερο... Επειδή υποψιάζομαι πως ο ίδιος διέγνωσε το χειρότερο...

Όλοι οι γίγαντες του διαδικτύου, υποστηρίζει ο Harari, υπηρετούν ένα και μόνο δόγμα, πέρα από τα ωραία λόγια που δεν κοστίζουν συνήθως... Το δόγμα αυτό σήμερα έγινε η σχεδόν θρησκεία με τρεις βασικές αρχές: Αφήστε την επιχείρηση να κάνει λεφτά, την κυβέρνηση να παρακολουθεί ως θεατής, και τον κόσμο να πιστεύει ότι οι δυνάμεις της αγοράς ξέρουν καλυτέρα από τον ίδιο τις ανάγκες του...

Αλήθεια, γιατί να μην τον ξέρουν, αφού ο συνδεδεμένος με τον υπολογιστή πολίτης έχει παραδώσει έναντι πινακίου φακής όλες τις πολύτιμες πληροφορίες για τις συνήθειές του και τις ανάγκες του, αφού έχει πειστεί ότι αγοράζει φτηνά τον χρόνο που του πουλά η ωραία πλατφόρμα, που στη συνέχεια θα πουλήσει ακριβά τις πληροφορίες στις αγορές του κόσμου με τους καταναλωτές σαν έτοιμους από καιρό να αγοράζουν ακόμα και αγαθά που δεν χρειάζονται (αγοράζω άρα υπάρχω).

Ο μεγάλος αδελφός (big brother) της πλατφόρμας έχει γίνει η νέα παγκόσμια θρησκεία με μια τεράστια όμως διαφορά: Οι παλιές θρησκείες χρειάστηκαν αιώνες και θυσίες να επικρατήσουν,

ενώ αυτό το μαγικό σύννεφο «cloud» που παραδίδουν οι κοινοί θνητοί όλα τα σώψυχά τους, μόλις μερικές δεκαετίες. Ο Χριστιανισμός έκανε δύο χιλιάδες χρονιά να επικρατήσει, ενώ ο face-ισμός έχει ζωή λιγότερο από μια δεκαετία και σχεδόν τους ίδιους πιστούς: δυο δισ. πολίτες που προσκυνούν τις εικόνες  και τα θαύματά του.

Όπως όλες οι θρησκείες έδιναν απαντήσεις για το ακατανόητο της ζωής και του θανάτου με παρηγορητική διάθεση και απενοχοποίηση από τα αμαρτωλά πάθη της ανθρώπινης φύσης, έτσι και η νέα αυτή ντανταϊστική (Dadaist) «εκκλησία» δίνει παρηγοριά σε μοναχικές ψυχές που συνδέονται με πληκτρολόγια και οθόνες υπολογιστών, ψέλνοντας τελετουργικά αντί το κύριε ελέησον, likes.

Παλιά, για να πας να προσκυνήσεις έπρεπε τουλάχιστον να περπατήσεις, ακόμα και να γονατίσεις, σήμερα απλά πληκτρολογείς. Πολλές φορές ίσως να μην χρειάζεται κιόλας, με τις οθόνες επαφής που διαβάζουν τα μάτια σου, τα γονίδιά σου και τις αρρώστιες σου...

Οι κοινωνίες αναγκάστηκαν να κοινωνήσουν για να επικοινωνήσουν. Υποχρεώθηκαν να οργανώσουν δόγματα μεταφυσικά και κόμματα πολιτικά για να φτιάξουν φυλές, έθνη και κράτη, αναγκάστηκαν να αγαπήσουν, αλλά και να μισήσουν. Αγάπα τον πλησίον σου, αλλά και οφθαλμός αντί οφθαλμού. Υποχρεώθηκαν να σκεφτούν και να συνομιλήσουν σε δήμους και κοινοβούλια. Βγήκαν στους δρόμους για δικαιώματα, σκότωσαν εχθρούς για σύνορα, πραγματικά αλλά και μεταφυσικά, όπως τα δόγματα των πίστεων.

Η πλατφόρμα  βάζοντάς σε σε ένα μαγικό χαλί που ταξιδεύει με ταχύτητα φωτός, σε κάνει να ξεχνάς τον πραγματικό κόσμο όπου οι φίλοι σου άντε να είναι πέντε-δέκα το πολύ σε μια ζωή ολόκληρη. Στην πλατφόρμα και στα σύννεφα οι φίλοι είναι εκατομμύρια − άσε που, αν τους βαρεθείς, τους κάνεις και delete. Χωρίς να τους ρωτήσεις και χωρίς να παρεξηγηθείς.

Κάποτε, πολλά χρονιά πριν, οι διαφωτισμένοι άνθρωποι αναρωτήθηκαν για έναν θεό, έναν αφέντη, ένα βασιλιά... Και φοβήθηκαν κιόλας πως η αποκαθήλωση του θεϊκού φόβου θα άφηνε ένα κενό στην αγριότητα της ανθρώπινης φύσης. Ο Διαφωτισμός κατηγορήθηκε ιστορικά για τη γέννηση του φασισμού, αφού έδωσε άλλοθι στον άνθρωπο να γίνει θεός στη θέση του θεού. Τα εγκλήματα των δύο παγκόσμιων πολέμων μαρτυρούν πως μπορεί και οι κριτές να είχαν μια κάποια δικαίωση.

Η διαφορά όμως τώρα είναι πως στη νέα αυτή θρησκεία οι πιστοί ούτε βασανίζονται σε ιερές εξετάσεις για να πιστέψουν, ούτε καίγονται στη πυρά όταν δεν υποτάσσονται, αφού όλοι εθελοντικά δένονται σε αυτό το άρμα μιας πίστης που φαίνεται τόσο αθώα και καλοκάγαθη σαν μια Κοκκινοσκουφίτσα χωρίς λύκο...

Οι σύγχρονοι πιστοί του online κόσμου δεν διανοούνται μια offline ζωή, γιατί απλώς η πραγματική ζωή δεν κρύβει εκπλήξεις, έχει συνήθειες που αφαιρούν τις ιδιότητες του ατόμου ως εφευρέτη της ζωής, ή έστω ως αφηγητή της μοναδικής περιπέτειας που έχει επιλέξει για το βραχύ του βίου του... Ίσως μόνο κάτω από το πρίσμα αυτό οι ελεύθεροι και μοναδικοί άνθρωποι θα επιλέξουν την απολυτή υποταγή σε μια περιπέτεια που ο «μεγάλος αδελφός» τους έχει υποσχεθεί − σαν το συγχωροχάρτι που έδιναν οι μοναχοί στους αμαρτωλούς του μεσαίωνα... Mε ελάχιστο κόστος, όσο και μια συνδρομή στη πλατφόρμα.