Η επιστροφή της τουρκικής απειλής

Δεν υπάρχει στρατηγική αντιμετώπισής της
Μετά από χρόνια απουσίας επέστρεψε δυναμικά η τουρκική απειλή επηρεάζοντας τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό και τις σχέσεις μας με την Τουρκία, τις Η.Π.Α. και την Ε.Ε.

Αλλαγή στρατηγικής
Ο βασικός λόγος επιστροφής της τουρκικής απειλής είναι η αλλαγή πολιτικής στρατηγικής του προέδρου της Τουρκίας κ. Ερντογάν. Σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της δεκαπενταετούς πολιτικής κυριαρχίας του στην Τουρκία έδινε προτεραιότητα στην προώθηση ενός μοντέλου ισλαμισμού με κάποια δημοκρατικά χαρακτηριστικά. Ο σχεδιασμός του επέβαλε την πολιτική και, σε περιπτώσεις, την στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ, ενώ με το πέρασμα του χρόνου εγκατέλειψε την πολιτική προσέγγισης με τους Κούρδους σε όφελος της καταπίεσής τους στο εσωτερικό και της στρατιωτικής εξουδετέρωσής τους στη Συρία.

Οι επιλογές του κ. Ερντογάν προκαλούν σοβαρές αντιδράσεις στην Τουρκία ενώ η οικονομική καθημερινότητα γίνεται δύσκολη, παρά τον δυναμισμό της τουρκικής οικονομίας, εξαιτίας της διολίσθησης της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος και της ανόδου των επιτοκίων και του πληθωρισμού.

Για να αντιμετωπίσει την πολιτική πρόκληση ο Ερντογάν και να παραμείνει κυρίαρχος μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2019 με προεδρικές υπερεξουσίες, προχώρησε στη σύναψη εκλογικής συμμαχίας με τους ακροδεξιούς κεμαλιστές του Μπαχτσελί. Ο χαιρετισμός που έκανε ο κ. Ερντογάν σε δημόσια ομιλία του με το σήμα των Γκρίζων Λύκων επιβεβαίωσε την προσχώρησή του σε έναν ακραίας μορφής εθνικισμό που έχει παραδοσιακά στο στόχαστρό του την Κύπρο και την Ελλάδα.

Οι πολιτικές απορίες έχουν λυθεί σε ό,τι αφορά τη στρατηγική του κ. Ερντογάν και ο κ. Τσίπρας πρέπει να μαζέψει το κόκκινο ελληνικό και ευρωπαϊκό χαλί με το οποίο τον υποδέχθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα επιβεβαιώνοντας την κυβερνητική προχειρότητα.

Μεγάλες αλλαγές
Η τουρκική επιθετικότητα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί από την Ελλάδα γιατί έχουν μεσολαβήσει σημαντικές αλλαγές σε βάρος μας.

Πρώτον, το τουρκικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) αυξήθηκε κατά 75% την περίοδο κατά την οποία το ελληνικό μειώθηκε γύρω στο 25%. Το ΑΕΠ της Τουρκίας είναι περίπου πενταπλάσιο της Ελλάδας και δεν υπάρχει καμία σύγκριση στα μεγέθη και τις επιδόσεις των δύο οικονομιών σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε πριν από 15 ως 20 χρόνια.

Δεύτερον, η προσφυγική-μεταναστευτική κρίση του 2015 οδήγησε στη στρατηγική αναβάθμιση της Τουρκίας εξαιτίας της απόδειξης της ανυπαρξίας της Ελλάδας σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο θέμα.

Το τουρκικό κράτος και παρακράτος άφησαν 1.000.000 πρόσφυγες και μετανάστες να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα, πρώτη χώρα υποδοχής της Ε.Ε. Η κυβέρνηση Τσίπρα άφησε τους πρόσφυγες και μετανάστες να «λιαστούν» −ήταν η έκφραση αρμόδιας υπουργού− στα ελληνικά αστικά κέντρα προτού τους προωθήσει μέσα από τον βαλκανικό διάδρομο σε Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία. Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν έκανε καμία προσπάθεια να περιορίσει τις ροές, όπως είχε κάνει με επιτυχία η κυβέρνηση Σαμαρά.

Το αποτέλεσμα ήταν να ανατραπούν κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες σε Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία, να ανέβουν τα ποσοστά της άκρας Δεξιάς, η οποία πλέον συγκυβερνά στην Αυστρία και είναι κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Γερμανία, και να πιέσουν Βρυξέλλες και Βερολίνο για μια ευρωτουρκική συμφωνία η οποία επετεύχθη τον Μάρτιο του 2016. Η συμφωνία μείωσε τις ροές κατά 97%, εξασφάλισε επαρκή χρηματοδότηση για τα εκατομμύρια προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται στην Τουρκία και αναβάθμισε την ευρωτουρκική πολιτική σχέση περιθωριοποιώντας την Ελλάδα, η οποία μετατράπηκε σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών. Είναι τέτοια η επιθυμία των ευρωπαίων εταίρων να αποτρέψουν την επανάληψη της κρίσης του 2015, η οποία στηρίχθηκε στην επιθετικότητα του Ερντογάν και στην ανυπαρξία του Τσίπρα, ώστε εξακολουθούν να διευκολύνουν με διάφορους τρόπους την Τουρκία παρά τη μετατροπή του καθεστώτος σε δικτατορία και την επιθετική δραστηριότητα των τουρκικών στρατευμάτων σε βάρος των Κούρδων της Τουρκίας και των Κούρδων της Συρίας.

Τρίτον, μετά το Brexit και τα λάθη που χαρακτήρισαν προηγούμενες ευρωπαϊκές επεμβάσεις σε Ιράκ, Συρία, Λιβύη η δυνατότητα παρέμβασης της Ε.Ε., πολιτικής ή στρατιωτικής στην ευρύτερη περιοχή της, έχει περιοριστεί στο ελάχιστο. Αυτό σημαίνει ότι σε χώρες στρατηγικής σημασίας όπως η Συρία οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν διαμορφώνουν τις εξελίξεις και πως η Τουρκία ενθαρρύνεται στην επεκτατική, αναθεωρητική πολιτική της στη Συρία και γενικότερα.

Όλα έχουν αλλάξει με αποτέλεσμα να επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο η τουρκική απειλή. Η Ελλάδα καλείται να αποκτήσει στρατηγική αποτελεσματικής αποτροπής και αντιμετώπισής της.