Η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου και την πρόσφατη ανακοίνωση για ιδιωτικοποίηση της εταιρείας ύδρευσης και αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), έρχεται προς συζήτηση, επίκαιρο παρά ποτέ, το αν είναι αναγκαίο να ιδιωτικοποιηθεί το δημόσιο αγαθό που λέγεται νερό.

Η επιβολή των ιδιωτικοποιήσεων από πλευρά της Τρόικας δεν άργησε να συμπαρασύρει και τον τομέα του περιβάλλοντος προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο την εξοικονόμηση επιπλέον κρατικών εσόδων. Το ερώτημα, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση ξεπερνάει το οικονομικό σκέλος και τίθεται και με την κοινωνικοηθική του διάσταση. Αν η κοινωνία και το κράτος θα πρέπει να «παραδώσουν» τη διαχείριση του περιβάλλοντος στους ιδιώτες, επικαλούμενοι τη σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ή, πολύ απλά, επιτρέψουν την ιδιωτικοποίηση του νερού, των λυμάτων, των απορριμμάτων, της ανακύκλωσης κ.λπ.

Παραδείγματα στο εξωτερικό, όπως στη Γαλλία, έδειξαν ότι μια ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση του νερού σε μία πόλη είναι πολύ πιθανό να επιφέρει διπλασιασμό της τιμής του και τα ενδεχόμενα οικονομικά οφέλη που θα είχε ένας δήμος από μια τέτοια σύμβαση θα μετακινούνταν στα τιμολόγια του νερού και της αποχέτευσης, με αποτέλεσμα οι πολίτες να πληρώνουν επιπλέον ένα δημόσιο αγαθό, όπως το νερό, σε κάποιον ιδιώτη που για αυτόν προτεραιότητα έχουν τα οικονομικά αποτελέσματα του τριμήνου και ο οικονομικός απολογισμός της διοίκησης προς τους μετόχους, με στόχο την αύξηση των μερισμάτων τους.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η διαχείριση του περιβάλλοντος από έναν ιδιώτη έρχεται να καλύψει το κενό ορθής διαχείρισης του κράτους ή ενός δήμου, αφού ο τελευταίος δε δείχνει πάντα ικανός στη διαχείριση ενός δημόσιου αγαθού, με καθαρά οικονομοτεχνικά αποτελέσματα.

Όμως δε μπορεί μία κερδοφόρος επιχείρηση, όπως είναι αυτή του νερού (περίπτωση ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) να πωλείται μόνο και μόνο για δοθεί κάποιο ποσό στο κράτος προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος, χωρίς να έχει προηγηθεί διερευνητικό πλάνο δημόσιας διαχείρισης, που και έσοδα θα έφερνε στο κράτος και επιπλέον θέσεις εργασίας και, το κυριότερο, το νερό, το σημαντικότερο αγαθό, θα παρέμενε δημόσιο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δίνει κάθε χρόνο τη δυνατότητα στους δήμους όλης της χώρας να διοργανώνονται εκδηλώσεις για το περιβάλλον, να συμμετέχουν τα σχολεία και οι μαθητές σε περιβαλλοντικές δράσεις, καθώς και οι πολίτες σε εθελοντικές δράσεις. Όμως όταν θα έχουμε ιδιωτικοποιήσει το περιβάλλον μας, τι μπορούμε μετά να διδάξουμε για αυτό στα παιδιά;

Μετά το νερό, η «επόμενη μάχη» θα δοθεί από τις εταιρείες διαχείρισης του περιβάλλοντος, για τα απορρίμματα των πόλεων, για τα ανακυκλώσιμα υλικά και τα λύματα. Τα δημοτικά συμβούλια και κυρίως οι ίδιοι οι πολίτες, ξεπερνώντας τον λαϊκισμό, θα πρέπει να κοιτάξουν, πέρα από τις οικονομίες κλίμακος και τα δημόσια έσοδα για το δήμο, το αν ένα δημόσιο αγαθό, όπως είναι το νερό για παράδειγμα, θα μπορούσε με ορθή αυτοδιαχείριση να παραμείνει και δημόσιο και κερδοφόρο.

Μια σύγχρονη πράσινη πόλη του μέλλοντος, όπως για παράδειγμα το Πόρτλαντ στο Όρεγκον ή το Μάλμε στη Σουηδία και το Βανκούβερ στον Καναδά, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έβαλε τους κατοίκους στον «περιβαλλοντικό δρόμο» ανάπτυξης, με τεράστιους χώρους πρασίνου, ποδηλατοδρόμους και η ενέργεια για την πόλη να αντλείται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η κουλτούρα του πολίτη δεν μπορεί να «εμφανίζεται» μια φορά το χρόνο, εξαιτίας της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, αλλά χρειάζεται ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό πλάνο μεταξύ τριών μερών, κράτους, δήμου και πολίτη, προκειμένου να διασφαλιστούν ως έχουν τα δημόσια αγαθά, όπως το νερό, να προκύψουν έσοδα από το περιβάλλον και να επανεπενδυθούν σε αυτό, με στόχο την βελτίωση της καθημερινότητας του κατοίκου της πόλης και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας από το ίδιο το περιβάλλον.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος θα πρέπει, πλην των περιβαλλοντικών δράσεων που γίνονται, να μας υπενθυμίζει ότι το περιβάλλον δεν ανήκει σε κανέναν προσωπικά, αλλά σε όλους. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι για αυτό και όλοι θα υποστούμε τις συνέπειές του, εάν δε το σεβόμαστε.