Κάτω από τη βάση η Ελλάδα στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας στις 17 Μαΐου, το ευρωπαϊκό τμήμα της ILGA (Διεθνούς Ομοσπονδίας Ομοφυλόφιλων, Αμφιφυλόφιλων και Διεμφυλικών ατόμων) έδωσε στη δημοσιότητα την ετήσια έκθεσή του που βαθμολογεί αναλυτικά τη νομοθεσία και τις πολιτικές 47 ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στις σεξουαλικές μειονότητες. Η Ελλάδα συγκεντρώνει βαθμολογία 28 με άριστα το 100 και κατατάσσεται στην 24η θέση.

Η βαθμολογία της κάθε χώρας προσδιορίζεται από τις επιδόσεις της σε έξι πεδία:

• την αναγνώριση των ζευγαριών ίδιου φύλου και της ομογονεϊκότητας στο οικογενειακό δίκαιο

• την πολιτική του κράτους ως προς την καταπολέμηση των διακρίσεων στην οικονομική σφαίρα (απασχόληση, παροχή υπηρεσιών κτλ)

• τις νομικές διαδικασίες που προβλέπονται σχετικά με την αλλαγή φύλου

• την ελευθερία της έκφρασης και την ελεύθερη διοργάνωση εκδηλώσεων

• τον κολασμό της διέγερσης μίσους και των εγκλημάτων με ομοφοβικό κίνητρο

• την παροχή ασύλου σε άτομα που διώκονται στις χώρες τους

Η Ελλάδα συγκεντρώνει χαμηλή βαθμολογία στα τρία πρώτα και υψηλότερη στα τρία τελευταία. Η βαθμολογία του κάθε κράτους εξαρτάται πλέον όχι μόνο από την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας, αλλά και από τα διοικητικά μέτρα που λαμβάνονται για την εφαρμογή της. Το οικογενειακό δίκαιο της χώρας μας δεν παρέχει καμία αναγνώριση στα ζευγάρια ίδιου φύλου. Πέρα από τον γάμο και την υιοθεσία, έχουν αποκλειστεί από το προβληματικό σύμφωνο συμβίωσης του 2008 αλλά και τη νομοθεσία περί υποβοηθούμενης αναπαραγωγής του 2002 (όπως είδαμε εδώ).

Για την ίση μεταχείριση των ομοφυλόφιλων στην απασχόληση υπάρχει ο νόμος 3304 του 2005, η πρακτική εφαρμογή του όμως κρίνεται από πλημμελής έως ανύπαρκτη. Οι νόμοι 3719/2008 και 4139/2013 προβλέπουν αυξημένες ποινές για εγκλήματα που έχουν κίνητρο τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου του θύματος. Τέλος η αλλαγή φύλου αναγνωρίζεται δικαστικά μόνο μετά από πλήρη και μη αναστρέψιμη χειρουργική επέμβαση.

Την υψηλότερη βαθμολογία που απέχει όμως από το άριστα (77%) συγκεντρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως φαίνεται στον χάρτη, αν είσαι ομοφυλόφιλος και γεννηθείς στην Ευρώπη καλύτερα να βρίσκεσαι κοντά στον ωκεανό, καθώς την πρώτη δεκάδα (με ποσοστά που πλησιάζουν ή υπερβαίνουν το 60%) συμπληρώνουν χώρες που βρέχονται από τον Ατλαντικό: Από βορρά προς νότο, οι τέσσερις σκανδιναβικές, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες τους αναγνωρίζουν πλέον τον γάμο ατόμων του ίδιου φύλου. Το παράδοξο είναι ότι –παρά την υψηλότερη βαθμολογία της– αυτό δεν συμβαίνει στην Αγγλία όπου η σχετική νομοθεσία αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Αν βέβαια το επιτρέψουν οι διογκούμενες αντιδράσεις εντός του συντηρητικού κόμματος...

Με έντονο πράσινο οι χώρες που αναγνωρίζουν τον γάμο για τα ζευγάρια ίδιου φύλου. Με χακί οι χώρες όπου ισχύει κάποιο σύμφωνο συμβίωσης

Η έκθεση τονίζει την άνοδο βίαιων ακροδεξιών κινημάτων στην Ουγγαρία και την Ελλάδα καθώς και την έξαρση της ομοφοβικής βίας με αφορμή το νομοσχέδιο για τον γάμο ομοφύλων στη Γαλλία. Τα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό εδάφη της Κύπρου αποτελούν το μόνο ευρωπαϊκό έδαφος όπου η ομοφυλοφιλία συνεχίζει να αποτελεί ποινικό αδίκημα. Η κατάσταση όμως παρουσιάζεται ζοφερή σε ολόκληρο το ανατολικό τμήμα της Ευρώπης, με έξι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες να συγκεντρώνουν βαθμολογίες κάτω του 20%. Αρνητική πρωταθλήτρια είναι η Ρωσία με ποσοστό μόλις 7%, όμως στην ίδια χαμηλή κατηγορία βρίσκουμε επίσης την Τουρκία και τρεις χώρες των Βαλκανίων (την πΓΔΜ, τη Βουλγαρία και το Κοσσυφοπέδιο). Τον πήχη του 20% καταφέρνει να αγγίξει (οριακά) η Κύπρος...

Το κατά κεφαλήν εισόδημα δεν αποτελεί ασφαλή δείκτη σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς η Ελβετία και το Λουξεμβούργο σχεδόν ισοβαθμούν με την Ελλάδα – για να μην μιλήσουμε για τις ακόμα χαμηλότερες επιδόσεις φορολογικών παραδείσων όπως το Μονακό και το Λιχτενστάιν. Από την άλλη, η φτωχή Πορτογαλία της κρίσης καταφέρνει να πλασαριστεί μέσα στην πρώτη εξάδα. Μόνιμη απογοήτευση για το δυτικό τμήμα της Ευρώπης αποτελεί η Ιταλία που βρίσκεται πολύ κάτω από την Ελλάδα, με ποσοστό μόλις 19%. Όπως έχουμε δει, η αδιαφορία των πολιτικών στη χώρα-προπύργιο της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας είναι χαρακτηριστική.