Η ελληνική απάντηση στην 4η βιομηχανική επανάσταση

Πριν από  δέκα χρόνια βρέθηκα στην Κοπεγχάγη σε ένα σούπερ μάρκετ, το οποίο είχε μερικά ταμεία χωρίς χειριστές. Οι πελάτες περνούσαν μόνοι τους τα προϊόντα, που είχαν αγοράσει, από μια συσκευή ανάγνωσης των κωδικών και μετά πλήρωναν με την πιστωτική τους κάρτα. Έτσι απέφευγαν τις ουρές στα συμβατικά ταμεία.

Πριν από τέσσερα χρόνια έμεινα σε ένα πολύ φροντισμένο ξενοδοχείο στο κέντρο της Στοκχόλμης. Στις τρεις μέρες της διαμονής μου εκεί δεν συνάντησα ούτε έναν υπάλληλο. Είχα κάνει την κράτηση από το ίντερνετ και έπειτα μου έστειλαν στο κινητό τηλέφωνο έναν κωδικό αριθμό. Με αυτόν άνοιξα την κεντρική είσοδο του ξενοδοχείου, την πόρτα του δωματίου και είχα πρόσβαση στο wi-fi. Ο κωδικός ίσχυε μέχρι την ώρα της αναχώρησής μου.

Στους διαδρόμους υπήρχαν τηλέφωνα για να επικοινωνούν οι πελάτες με το προσωπικό αν υπήρχε ανάγκη, αλλά, εκτός από τις καθαρίστριες, υπάλληλος δεν υπήρχε πουθενά. Το ξενοδοχείο αυτό ήταν αρκετά φθηνότερο από ξενοδοχεία της ίδιας κατηγορίας και αρκετές αεροπορικές εταιρίες ήταν πελάτες του για τη διαμονή των πληρωμάτων των αεροπλάνων τους.

Θυμήθηκα αυτά τα δύο παραδείγματα της αλλαγής που φέρνει η τεχνολογία στις οικονομίες, όταν πριν λίγες μέρες διάβασα για το σούπερ μάρκετ χωρίς ταμίες που ίδρυσε η Amazon στην Αμερική. Το εντυπωσιακό είναι ότι με τη χρήση ενός συστήματος από κάμερες ο πελάτης δεν χρειάζεται να περάσει καθόλου από το ταμείο. Η χρέωση θα γίνεται αυτόματα, αφού ο ίδιος θα έχει αναγνωριστεί από το κινητό του τηλέφωνο. 

Το σούπερ μάρκετ της Amazon κάνει το σούπερ μάρκετ της Κοπεγχάγης, που τόσο με είχε εντυπωσιάσει, να δείχνει τεχνολογικά ξεπερασμένο. Οι ραγδαίες εξελίξεις που φέρνουν στην παγκόσμια οικονομία η ρομποτική και η ψηφιακή τεχνολογία ονομάστηκαν 4η βιομηχανική επανάσταση. Τομείς της παραγωγής, του εμπορίου και της παροχής υπηρεσιών αντικαθιστούν τους εργαζόμενους με έξυπνες μηχανές.

Οι αλλαγές είναι μεγάλες. Εταιρίες που είχαν μεταφέρει την παραγωγή τους στην Ασία, λόγω των φθηνών εργατικών, σχεδιάζουν να παράγουν τα προϊόντα τους στην Ευρώπη, αλλά σε εργοστάσια με ελάχιστους εργαζόμενους. Τη δουλειά θα την κάνουν τα ρομπότ.

Σε όλον τον κόσμο συζητούν για τις επιπτώσεις που θα έχει η 4η βιομηχανική επανάσταση  στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και στην απασχόληση. Οι χώρες που θα μείνουν έξω από την τεχνολογική εξέλιξη θα δουν τις οικονομίες τους να χάνουν σε ανταγωνιστικότητα και να φθίνουν. Οι θέσεις εργασίας, που θα χαθούν από την τεχνολογική πρόοδο, θα πρέπει να αντικατασταθούν από νέες σε άλλους τομείς της οικονομίας.

Διαβάζοντας για το σούπερ μάρκετ της Amazon, αναρωτήθηκα ποια είναι η θέση της Ελλάδας μέσα σε μια παγκόσμια οικονομία που αλλάζει ραγδαία. Αν ασχολείται κανείς με τις επιπτώσεις των τεχνολογικών αλλαγών στο παραγωγικό σύστημα της χώρας και αν υπάρχουν ιδέες και σχέδια για να μπορέσει η Ελλάδα να επιβιώσει στο άμεσο μέλλον.

Για καλή μου τύχη, η απάντηση βρισκόταν σε μια είδηση την οποία διάβασα την ίδια μέρα  που έμαθα για το νέο κατάστημα της Amazon. Η είδηση έλεγε ότι σύμφωνα με στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», οι φορείς του Δημοσίου (στενού και ευρύτερου) αυξήθηκαν από 227 το 2015 σε 374 το 2017 (αύξηση 65%), ενώ τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου είναι πλέον 1.211 από 1.068 προ διετίας (αύξηση 13,5%). Η διόγκωση αυτή των φορέων συνέβαλε σε αύξηση του αριθμού των εργαζομένων στο Δημόσιο: από 686.824 τον Δεκέμβριο του 2015 σε 712.716 τον Οκτώβριο του 2017, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης (Καθημερινή, 24-1-2018).

Η Ελλάδα βρήκε τη μαγική λύση. Δεν χρειάζεται να ανησυχεί για το μέλλον. Για τις θέσεις εργασίας που θα χάνονται στην ιδιωτική οικονομία θα δημιουργούμε αντίστοιχες στο δημόσιο. Για κάθε επιχείρηση που κλείνει θα ανοίγουμε έναν νέο φορέα του δημοσίου.

Εξάλλου, με αυτό τον τρόπο εξυπηρετεί το κράτος μας όλο και καλύτερα τον πολίτη. Το βλέπουμε καθημερινά στα νοσοκομεία, στην εκπαίδευση, στις συγκοινωνίες, στα ασφαλιστικά ταμεία...

Αυτή είναι η ελληνική απάντηση στην 4η βιομηχανική επανάσταση.