Οι βαρύγδουπες κενολογίες υπέρ της καθαρής εξόδου

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Δραγασάκης σε συνέντευξή του στην ΕΦΣΥΝ 27/1/2018 δήλωσε σχετικά με τον σχεδιασμό εξόδου από το πρόγραμμα στήριξης το εξής: από τη στιγμή που δημιουργούμε επαρκή ταμειακά διαθέσιμα, η προληπτική γραμμή δεν είναι αναγκαία, αλλά αντίθετα προσθέτει κόστος, αβεβαιότητα και κινδύνους (εδώ). Πρόκειται για κατάθεση ενός απίστευτου παραλογισμού. Εάν ο άνθρωπος δεν είναι παντελώς άσχετος ώστε να μην ξέρει τι του γίνεται, κοροϊδεύει συνειδητά και προσφέρει ως πραγματικότητα το ακριβώς αντίθετό της.

Η προληπτική γραμμή στήριξης προσθέτει κόστος

Τα «επαρκή ταμειακά διαθέσιμα» δημιουργούνται με κόστος. Ας υποθέσουμε πως με την αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων το δημόσιο καταφέρνει να δανεισθεί από τις αγορές με κουπόνι (επιτόκιο) 3.5% και από τον ESM με 1%. Ο προγραμματισμός για το περιώνυμο μαξιλάρι (cash buffer στα κείμενα των θεσμών) προβλέπει ένα σύνολο €18-€19 δις, ισομοιρασμένα (αγορές/ESM). Δηλαδή, ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης πάνω από €400 εκατ για χρήματα που «θα κάθονται». Για να επιτευχθεί το χαμηλό κόστος δανεισμού από τις αγορές, στις δύο μέχρι τώρα κινήσεις για την πρόσβαση σε αυτές (Ιούλιος και Δεκέμβριος 2017) έχει ήδη αναληφθεί πρόσθετο κόστος εξυπηρέτησης περίπου €330 εκατ το χρόνο και πρόσθετο χρέος περίπου €400 εκατ. Με τους μετριοπαθέστερους υπολογισμούς, το κόστος εξυπηρέτησης της δημιουργίας του μαξιλαριού θα είναι €700-€750 εκατ το χρόνο. Το δε δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά το ύψος του μαξιλαριού, ή 10%-12% του σημερινού ΑΕΠ.

Η προληπτική γραμμή στήριξης διαθέτει στην ελληνική κυβέρνηση όποιο κεφάλαιο αποφασισθεί με κόστος της τάξεως του 1% μόνον από τη στιγμή που θα χρειασθεί και μόνον για το ποσόν που θα χρειασθεί.

Μόνον ένας ανίδεος ή συνειδητός διαστρευλωτής της πραγματικότητας μπορεί να ισχυρισθεί πως η προληπτική γραμμή πίστωσης προσθέτει κόστος σε σχέση με το μαξιλάρι. Αντίθετα με τους παραλογισμούς Δραγασάκη, το σχεδιαζόμενο μαξιλάρι δημιουργεί πρόσθετο έλλειμμα στον προϋπολογισμό της τάξεως του 0.45% του σημερινού ΑΕΠ.

Η προληπτική γραμμή στήριξης προσθέτει αβεβαιότητα

Η αβεβαιότητα έχει ήδη μπει στο τραπέζι. Οι ανάγκες αναχρηματοδότησης χρέους μετά τον Αύγουστο 2018 που τελειώνει το τρέχον πρόγραμμα είναι περίπου €11 δις μέχρι το τέλος 2019 και περίπου €14.5 δις μέχρι το τέλος του 2020. Η Έκθεση Συμμόρφωσης (Compliance Report) που δόθηκε στη δημοσιότητα αμέσως μετά το τελευταίο Eurogroup της 22/1, αναφέρει πως οι χρηματοδοτικές ανάγκες μέχρι το 2019 και 2020 είναι €20.3 δις και €30 δις, αντιστοίχως. Δηλαδή, η «ασφάλεια» που καλείται να προσφέρει το μαξιλάρι (ή η προληπτική γραμμή) αφορά όχι μόνον την αναχρηματοδότηση του χρέους αλλά και το σύνολο των πρωτογενών πλεονασμάτων! Αναφέρεται δε εμφατικά πως τα €10 δις της συμβολής των θεσμών στο μαξιλάρι επαρκούν για 10 μήνες (περίοδο κατά την οποία οι ανάγκες αναχρηματοδότησης χρέους είναι περίπου €8.2 δις). Οι θεσμοί εισάγουν εκ των προτέρων όχι την αβεβαιότητα διαθεσιμότητας κεφαλαίων, αλλά την αβεβαιότητα επίτευξης των προβλεπόμενων πρωτογενών πλεονασμάτων! Η αστοχία στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος μπορεί να οφείλεται σε μια δυσμενή διεθνή συγκυρία (απολύτως κατανοητός και ο ενδεχόμενος αποκλεισμός από τις αγορές) ή σε εκ νέου εκτροχιασμό της ελληνικής διαχείρισης. Η απουσία της αυστηρής επιτροπείας εισάγει την αβεβαιότητα και το μέγεθος του μαξιλαριού. Με την προληπτική γραμμή πίστωσης, η στήριξη σε ενδεχόμενη δυσμενή διεθνή συγκυρία είναι αυτονόητη. Αυτονόητη όμως είναι και η πιστή τήρηση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση.

Όσον αφορά την υποτιθέμενη αβεβαιότητα σχετικά με τις αγορές, διακινείται η σοφιστεία «η καθαρή έξοδος είναι ψήφος εμπιστοσύνης των θεσμών». Λες και οι αγορές δεν βλέπουν το πρόσθετο κόστος εξυπηρέτησης, την αύξηση του χρέους και δεν καταλαβαίνουν πως το μαξιλάρι συνοδεύεται από την έμμεση δήλωση «για δυόμισι χρόνια είστε προστατευμένοι από όποια επιστροφή σε παλιές δημοσιονομικές πρακτικές, την οποία επιστροφή δεν αποκλείουμε». Μετά τα δυόμισι χρόνια, τι;

Η προληπτική γραμμή στήριξης προσθέτει κινδύνους

Το μέρος αυτό της δήλωσης είναι εξωφρενικό. Η συνεχής στήριξη των θεσμών και η δέσμευσή τους έναντι των αγορών, προσθέτει κινδύνους κατά τον κ. Δραγασάκη. Ας λυπηθεί επί τέλους τη λογική! Η προληπτική γραμμή κάνει και κάτι ακόμη: επιτρέπει την πρόσβαση των τραπεζών στη φθηνή ρευστότητα της ΕΚΤ. Αντίθετα, η «καθαρή έξοδος» προσθέτει τεράστιους κινδύνους στο τραπεζικό σύστημα και γίνεται ανασχετικός παράγων στην ανάπτυξη. Ο μόνος κίνδυνος που προστίθεται από την προληπτική γραμμή στήριξης και το συνακόλουθο τέταρτο μνημόνιο-light, είναι για την πελατειακή κυβέρνηση που δεν θα μπορεί να τσαλαβουτήσει στον προϋπολογισμό προς ίδιον όφελος.

Ποια είναι η πραγματικότητα

Αντίθετα με όλα τα άλλα μνημόνια όλων των άλλων χωρών και τα προηγούμενα ελληνικά, το μνημόνιο Τσίπρα προέβλεπε ήδη από το πρωί της 13 Ιουλίου 2015 τη δημιουργία μαξιλαριού με πόρους του ESM ύψους €7 δις. Από την 17ωρη διαπραγμάτευση η πρόθεση των εταίρων και δανειστών ήταν καθαρή: το τρίτο μνημόνιο είναι η τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα και οι εταίροι δεν προτίθενται να πάνε και μια επόμενη φορά στα κοινοβούλιά τους με «θέμα Ελλάδα» - οι Έλληνες ας βράσουν στο ζουμί τους και ας ζήσουν με τις επιλογές τους.  Η προληπτική γραμμή στήριξης απαιτεί την συναίνεση εθνικών κοινοβουλίων. Αυτό που βλέπουμε την περίοδο αυτή είναι πιέσεις από τους διεθνικούς θεσμούς (ΕΚΤ, Κομισιόν, ΔΝΤ) για την προληπτική γραμμή στήριξης και τις εθνικές κυβερνήσεις να «αποδέχονται» την πολιτική της υποτιθέμενης καθαρής εξόδου – ανεξαρτήτως κόστους και επιπτώσεων.

Η εντολή Μέρκελ ή Σόιμπλε ή Ολάντ ή όποιων άλλων από το καλοκαίρι 2015, παρουσιάζεται ως η νέα αντινεοφιλελεύθερη, αντιμνημονιακή πολιτική των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Για την υποστήριξή της με βαρύγδουπες ανοησίες επιστρατεύονται τύποι σαν τον κ. Δραγασάκη – ανυπόληπτοι, ανοητολόγοι, πρόθυμοι όμως.