Σεβασμός στο Σύνταγμα

Οι βουλευτές, εκ του άρθρου 54 του Συντάγματος, δίνουν στη Βουλή, σε δημόσια συνεδρίαση, όρκο να είναι πιστοί στο δημοκρατικό πολίτευμα και να υπακούν στο Σύνταγμα. Θα έλεγε κανείς ότι τουλάχιστον σε δημόσια θέα θα ντρέπονταν να αντικρούσουν τον όρκο αυτό. Αλλά μήπως πρόκειται κανείς να τους καταστήσει υπόλογους;

Μόλις πρόσφατα ο κ. Καμμένος, Υπουργός Εθνικής Άμυνας, εξήγγειλε σχέδιο εξαγοράς των δανείων των στρατιωτικών και ευνοϊκής μεταχείρισής τους. Το σχέδιο αυτό παραβιάζει απροκάλυπτα το Άρθρο 4 του Συντάγματος που αναφέρεται στην ισότητα των Ελλήνων ενώπιον του νόμου. Την ίδια στιγμή που κάποιοι συμπολίτες μας χάνουν τα σπίτια τους από την αδυναμία τους να τηρήσουν προσωπικές δανειακές τους υποχρεώσεις, ο κ. Καμμένος δηλώνει ενώπιον του ελληνικού λαού ότι θα προστατέψει την συγκεκριμένη κατηγορία των πολιτών.

Υπήρξε άραγε ουσιαστική αντίθεση του πολιτικού κόσμου σε αυτή την εξαγγελία; Πολύ περιορισμένη, εν μέρει προερχόμενη από τον κ. Κικίλια, τομεάρχη άμυνας της ΝΔ, που επισήμανε την αντισυνταγματικότητα των ανακοινώσεων του κ. Καμμένου. Εντούτοις, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, τρεις μέρες αργότερα, υποσχέθηκε ότι θα επιστραφεί 50% των χρωστούμενων στα μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων υποδεικνύοντας το ανέφικτο, αλλά όχι το αντισυνταγματικό, των υποσχέσεων του κ. Καμμένου. Βεβαίως, η ισότητα των πολιτών ενάντια στον νόμο δεν τηρείται πάντα, αλλά συνήθως υπάρχουν σθεναρές αντιδράσεις όταν παραβιάζεται. Εν προκειμένω, ο κ. Καμμένος εξήγγειλε με χαρακτηριστική άνεση την παραβίαση βασικών διατάξεων του Συντάγματος και, ακόμη χειρότερα, παρέσυρε τον κ. Μητσοτάκη σε ένα παιχνίδι πλειοδοσίας.

Φαίνεται πλέον ότι η αναισθητοποίηση του πολιτικού συστήματος της χώρας είναι πλήρης. Σε μια χώρα όπου ενδυναμώνονται φωνές που αντιμετωπίζουν τους βουλευτές ως προδότες και την κοινοβουλευτική δημοκρατία ως χούντα, οι ίδιοι οι βουλευτές αποδεικνύονται συχνά κατώτεροι των περιστάσεων. Καβαλάνε το κύμα της οργής και ελπίζουν ότι θα το τιθασεύσουν προς την εξυπηρέτηση προσωπικών ή κομματικών σκοπιμοτήτων.

Ο πολιτικός λόγος ολοένα και σπανιότερα παράγεται με σεβασμό στο Σύνταγμα και στη Δημοκρατία. Δεν υπάρχει πίστη στους κανόνες ούτε συναίσθηση της υποχρέωσης τήρησής τους. Το θυμικό του λαού, το λεγόμενο «κοινό περί δικαίου αίσθημα», αποδεικνύεται οδηγός υπέρτερος του Συντάγματος και των κανόνων δικαίου που απορρέουν από αυτό. Προβάλλονται περισσότερο οι λαϊκές αξιώσεις και λιγότερο οι υποχρεώσεις των πολιτών.

Ο πολιτικός καιροσκοπισμός είναι επίσης διάχυτος. Υπάρχει πλήθος πολιτικών που πιστεύουν ότι μπορούν να υποδαυλίζουν την οργή με έναν καταγγελτικό λόγο και να την στρατεύουν στους στόχους τους προσφέροντας μια εύκολη ψευδο-ικανοποίηση των αξιώσεων του λαού, δίχως μάλιστα να λαμβάνουν υπόψη κανόνες, διεθνείς συμφωνίες, τα πραγματικά δεδομένα ή το Σύνταγμα της χώρας. Σε αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι, αντιμέτωποι με μια διαρκώς αυξανόμενη οργή, λίγοι είναι οι πολιτικοί που τολμούν να αρθρώσουν αντίλογο στη βάση αξιών και κανόνων. Ακόμη λιγότεροι αυτοί που τολμούν να ηγηθούν μιας τέτοιας προσπάθειας.

Η διολίσθηση της πολιτικής σε εργαλείο εκμετάλλευσης των παθών του κόσμου υπονομεύει βαθύτατα το Κράτος Δικαίου. Ταυτόχρονα, σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο, απαξιώνει περαιτέρω τον ρόλο των βουλευτών, αλλά και της εκτελεστικής εξουσίας. Ενώ η οικονομική ύφεση έχει ανακοπεί προσωρινά, η θεσμική κατρακύλα συνεχίζεται. Οι κίνδυνοι για τη χώρα είναι μεγάλοι. Όσο αποδυναμώνεται το Σύνταγμα και οι κανόνες δικαίου, τόσο αλλοιώνεται σταδιακά η ποιότητα της Δημοκρατίας μας.

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, η ακροτελεύτια διάταξη του Συντάγματος σχετικά με τη θεμελιώδη υποχρέωση των Ελλήνων για σεβασμό στο Σύνταγμα, στην Πατρίδα και στη Δημοκρατία προβάλλεται συχνά ως άλλοθι για αντιθεσμικές συμπεριφορές που υπονομεύουν το πολίτευμα. Οι πολίτες καταβαραθρώνουν τους θεσμούς δήθεν στο όνομα του άρθρου 120 του Συντάγματος και ενός κακώς εννοούμενου πατριωτισμού. Ακόμη και η επίκληση της διάταξης αυτής πρέπει πλέον να γίνεται με φειδώ.

Δυστυχώς, η προσπάθεια για ανακοπή της θεσμικής παρακμής θα αποδειχθεί δυσκολότερη από την περίφημη και πολυπόθητη έξοδο από τα μνημόνια.