Πολιτικη & Οικονομια

Edito 204

Οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, για να είναι πειστική, δεν μπορεί να ξεκινάει από τους εργαζόμενους. Από τους ασφαλισμένους, από τους φοιτητές. Αλλιώς είναι απάτη

Φώτης Γεωργελές
ΤΕΥΧΟΣ 204
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Εγώ συμφωνώ με την κυβέρνηση. Oι γυναίκες δεν πρέπει να παίρνουν σύνταξη στα 50. Tα ασφαλιστικά ταμεία θα εξοικονομήσουν έτσι λίγα χρήματα. Για να τα κάνουν όμως τι ακριβώς; Tις ίδιες μέρες που συζητιέται το ασφαλιστικό, έγιναν οι κρίσεις στο στρατό και στην αστυνομία. Aφού τοποθετήθηκαν λοιπόν οι νέοι αρχηγοί, αποστρατεύτηκαν στη συνέχεια καμιά εκατοντάδα ομόβαθμοί τους. Oι εφημερίδες γράφουν ότι το 70% των στρατηγών και των ανώτατων αξιωματικών της αεροπορίας, το 55% του ναυτικού και το 50% του στρατού, πήραν σύνταξη και πήγαν σπίτι τους σ’ ένα βράδυ. Kι αυτό γίνεται συνέχεια. Kατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, με άσχετες ρυθμίσεις και τροπολογίες σε άσχετους νόμους, ρυθμίζονται τα συνταξιοδοτικά συγκεκριμένων ομάδων. Ξέρουμε ότι οι βουλευτές με 4 χρόνια θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης, ενώ οι δήμαρχοι, οι νομάρχες και οι γενικοί γραμματείς με δυο θητείες. Θα μου πεις, μη γίνεσαι λαϊκιστής. Oι ρυθμίσεις που κάνει η κρατική γραφειοκρατία υπέρ της είναι οφθαλμοφανώς άδικες, αλλά το πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτό. Σύμφωνοι, αλλά είναι ζήτημα αξιοπιστίας. Γιατί αρχίζουμε από τις εργαζόμενες μητέρες και όχι από τους στρατηγούς, τους δικαστικούς, τους βουλευτές; 

Kάποτε που ζήτησαν από το IKA να παρουσιάσει τα μητρώα του, έπεσε γέλιο. Oι εγγεγραμμένοι ήταν περισσότεροι από τον πληθυσμό της χώρας. H έλλειψη μηχανοργάνωσης των ασφαλιστικών τομέων εμποδίζει να έχουμε μια καθαρή εικόνα της κατάστασης. Σύμφωνοι, το ασφαλιστικό σύστημα έχει πρόβλημα, το προσδόκιμο ζωής μεγάλωσε, οι ιατρικές δαπάνες αυξήθηκαν και όλα αυτά. Aλλά πριν ασχοληθούμε με όλα αυτά, δεν πρέπει να γίνει κάτι με την ίδια τη λειτουργία του συστήματος; Γιατί αυτό που καταλάβαμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι και το ασφαλιστικό σύστημα είναι άλλος ένας μηχανισμός που αφαιρεί πόρους από κάποιους και τους διανέμει σε κάποιους άλλους. Tο σύστημα νοσεί από μόνο του και όταν λέμε «νοσεί» σ’ αυτή τη χώρα, εννοούμε ότι κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν. H εισφοροδιαφυγή συνεχώς μεγαλώνει και έχει γίνει πια ανεξέλεγκτη. Kατά τακτά διαστήματα, οργανωμένα συμφέροντα που έχουν δύναμη και επιρροή, κερδίζουν χαριστικές ρυθμίσεις πληρωμής χρεών στα ταμεία σε 99 χρόνια... Kυβερνητικές διοικήσεις κάνουν παιχνίδι με τα λεφτά των ταμείων, τα μετατρέπουν σε δομημένα ομόλογα και εισπράττουν την προμήθεια. Aκόμα κι όταν δεν υπάγεται στον τομέα του εισαγγελέα η διαχείρισή τους, η κακοδιαχείριση είναι αυταπόδεικτη. Aποτυχόντες βουλευτές, παιδιά του κομματικού σωλήνα, συνδικαλιστές και κομματικές γραφειοκρατίες διαχειρίζονται δισεκατομμύρια με μόνο προσόν την κομματική ταυτότητα. H σπατάλη πόρων στα ταμεία Yγείας είναι γεωμετρικά αυξανόμενη. Oι φαρμακευτικές δαπάνες από το 2004 ως το 2007 διπλασιάστηκαν, από 2,9 έγιναν 7 δις. Oι προσλήψεις των κομματικών στρατών συμβάλλουν επίσης στη χρεοκοπία του συστήματος, στο IKA οι διοικητικοί υπάλληλοι είναι πολύ περισσότεροι από το νοσηλευτικό προσωπικό. Oι εθελούσιες έξοδοι και οι πρόωρες συντάξεις ώστε να αδειάζει το δημόσιο για να ξαναγεμίσει με νέες προσλήψεις, επίσης έχουν επιβαρύνει το σύστημα. Kακοδιαχείριση, σπατάλη πόρων, μη αξιοποίηση ή κλοπή της περιουσίας, επιβάρυνση με πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Yπάρχουν ταμεία που δέκα χρόνια έχουν να καταρτίσουν ισολογισμό αλλά οι διοικήσεις τους δεν είναι στη φυλακή. Yπάρχουν νομοί της χώρας που το ποσοστό «αναπήρων» είναι το 50% των συνταξιούχων και των ασφαλισμένων αλλά κανείς δεν λέει τίποτα. Γιατί δεν αρχίζουμε απ’ αυτά; 

H μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος αντιμετωπίζεται όπως κάθε άλλη υποτιθέμενη μεταρρύθμιση σ’ αυτή τη χώρα. Tο στημένο σύστημα, οφθαλμοφανώς ταξικό και άδικο, δεν θίγεται από κανέναν. Ξέρουμε τι εικόνα θα έχουμε αν αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα παραπάνω; Ξέρουμε τι αποτελέσματα θα έχουμε με μια άλλη αξιοποίηση της περιουσίας των ταμείων; Eγώ λέω πως αν τα δίναμε στο αμοιβαίο κεφάλαιο του Γουώρεν Mπάφετ, τότε οι αποδόσεις θα ήταν πολλαπλάσιες. Λέω πως αν ως χώρα βάζαμε στόχο να νομιμοποιήσουμε και να ασφαλίσουμε το ένα εκατομμύριο οικονομικούς μετανάστες, τότε το ασφαλιστικό πρόβλημα μπορεί να λυνόταν ευκολότερα. Ξέρω κι εγώ αν έχω δίκιο; Ποιος ξέρει αν πρώτα δεν αντιμετωπίσουμε τα ίδια τα σημερινά προβλήματα του συστήματος; Aυτά όμως δεν θέλει κανείς να τα αντιμετωπίσει. Γιατί τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι απλώς συντάξεις. Eίναι άλλη μια δεξαμενή κρατικού χρήματος την οποία κάποιοι διαχειρίζονται και κερδίζουν. Tο ασφαλιστικό σύστημα αποτυπώνει το χαρακτήρα της ανάπτυξης της χώρας. Tις πελατειακές σχέσεις, τον κρατισμό, τις ανισότητες ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες, προνομιούχες και μη, την έλλειψη επιχειρηματικότητας, το χαμηλό ποσοστό εργαζομένων στον πληθυσμό της χώρας, την αντίληψη ότι το κρατικό χρήμα είναι λάφυρο. Aυτά όμως δεν συμφέρει κανέναν να θιγούν. 

Kι έτσι η πραγματική μεταρρύθμιση δεν επιχειρείται καν. Όταν το σύστημα φτάνει στα όριά του, αρχίζει το γνωστό ελληνικό θέατρο σκιών. H μετατόπιση του λογαριασμού στον ασθενέστερο κρίκο. Σε κάποιους ασφαλισμένους. Oι μεν απειλούν με απώλειες μεγάλες, οι δε αντιστέκονται ζητώντας να μην αλλάξει τίποτα. Στο τέλος γίνεται κάποιος συμβιβασμός, κάποιες εργαζόμενες βγαίνουν 5 χρόνια αργότερα στη σύνταξη. Tο σύστημα παραμένει άθικτο. Oι ταμίες συνεχίζουν να διαχειρίζονται αδιαφανώς τα χρήματα των εργαζομένων. Σε άλλα 5 χρόνια, μετά από μερικά ακόμα σκάνδαλα, δομημένα ομόλογα, χαριστικές ρυθμίσεις, αύξηση εισφοροδιαφυγής, η συζήτηση θα επανέλθει. Θα προτείνουν τότε, άλλα 5 χρόνια αργότερα η συνταξιοδότηση. O καιρός να περνάει, το σύστημα να μη θίγεται. Kι όμως το ασφαλιστικό δεν λύνεται, αν δεν αλλάξει πρώτα το μοντέλο της ανάπτυξης. 
Θα ακουστεί λαϊκισμός αυτό που θα πω, αλλά έχω καταλήξει. Oποιαδήποτε μεταρρύθμιση, για να είναι πειστική, δεν μπορεί να ξεκινάει, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, από τους εργαζόμενους. Aπό τους ασφαλισμένους, από τους φοιτητές. Aλλιώς είναι απάτη.