«Ένας Τούρκος στο Παρίσι...»

Στις 3 Ιανουαρίου ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανιέλ Μακρόν κάλεσε στο Μέγαρο των Ιλισίων 500 ανθρώπους του Τύπου, δημοσιογράφους όλων των Μέσων, για να τους ευχηθεί για το νέο έτος. Να βγάλει ενώπιόν τους έναν λόγο που θα αφορά το αντικείμενο της δουλειάς τους και να περιγράψει σε αδρές γραμμές την πολιτική που σκοπεύει να ακολουθήσει για τον Τύπο.

Σε μια εποχή όπου ο πειρασμός του αυταρχισμού είναι εξίσου ισχυρός με τη δημοκρατική πλαδαρότητα του «έλα μωρέ πώς κάνεις έτσι, δεν τρέχει τίποτα» και σε μια χώρα όπου ο ανώτατος άρχων συγκεντρώνει πλείστες εξουσίες και ενσαρκώνει μία μοναρχική εκδοχή της δημοκρατίας, μια τέτοια ευχητήρια συνάντηση στην έδρα της εξουσίας διέγειρε την καχυποψία του δημοσιογραφικού κόσμου. Εξάλλου η σχέση του Μακρόν με τον δημοσιογραφικό κόσμο δεν είναι ανέφελη, έχει αρκετές φορές ψέξει τον ναρκισσισμό τους παρότι δύσκολα θα μπορούσε να πει ότι τον έχουν αδικήσει έως τώρα. Μα πέραν της θεσμικής ισχύος της θέσης που κατέχει, η πολιτική του ορμή, η ιδιαίτερη ψυχοδομή του, η ηγεμονική του θέση μέσα σε ένα κομματικό σύστημα που πέραν του ιδίου συνεχώς ρευστοποιείται και οι ομολογημένες ή μη αναφορές του στο γκωλικό ή και βοναπαρτικό παρελθόν μιας ισχυρής, προσωπικής άσκησης της εξουσίας, φοβίζουν τον κόσμο της κριτικής. Και στη Γαλλία ο Τύπος παραμένει περισσότερο κριτικός παρά αποκαλυπτικός. Η δυσπιστία των δημοσιογράφων για τις προθέσεις του Μακρόν, ήπια προς το παρόν αλλά παρούσα, εντάθηκε από την αναγγελία του γάλλου προέδρου, σε αυτή την ευχητήρια ομιλία που υπερέβη κατά πολύ τον παλαιότερο τελετουργικό της χαρακτήρα, να νομοθετήσει για την αντιμετώπιση των fake news.

Εντούτοις ο γάλλος πρόεδρος στην ομιλία του έδωσε και μια υπόσχεση σε μια συγκεκριμένη ομάδα δημοσιογράφων. Δεσμεύτηκε δημοσίως να εγκαλέσει τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ερντοάν για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του και ειδικότερα για τις διώξεις που υφίστανται οι τούρκοι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και η ελευθεροτυπία. Δύο μέρες μετά ο Ερντοάν έγινε δεκτός από τον Μακρόν και στην κοινή συνέντευξη Τύπου αναγκάστηκε να δεχτεί τις παρατηρήσεις του γάλλου προέδρου. Ο τελευταίος τόνισε ότι δεν μπορεί να θεωρείται δημοκρατία μια χώρα που έχει πάρει διαζύγιο από τις πρόνοιες του κράτους δικαίου και, τηρώντας τις δεσμεύσεις της προηγούμενης μέρας, υπερασπίστηκε τους έγκλειστους και διωκώμενους τούρκους δημοσιογράφους. Από κυρίαρχος δημοκρατικός μονάρχης έγινε πορτ παρόλ των ακτιβιστών για την ελευθερία του Τύπου. Και αυτοί του το αναγνώρισαν αμέσως δημοσίως λέγοντας πως «ναι, πράγματι, ο Μακρόν έθεσε, όπως μας είχε δημοσίως υποσχεθεί, το κρίσιμο θέμα με τον τρόπο που έπρεπε». Για την πληρότητα των γεγονότων αξίζει να σημειωθεί ότι ο τούρκος πρόεδρος «εξήγησε», απαντώντας στις γαλλικές κατηγορίες, ότι αυτοί που συλλαμβάνονται και διώκονται είναι «κηπουροί της τρομοκρατίας».

Ποιοι είναι αυτοί οι δημοσιογράφοι όμως; Τι σόι ακτιβιστές συγχαίρουν δημοσίως έναν πρώην τραπεζίτη σοσιαλφιλελεύθερο πρόεδρο στην εποχή μας;

Είναι αυτοί που διαδηλώνουν στη φωτογραφία, οι Ρεπόρτερζ Χωρίς Σύνορα. Μια οργάνωση με έδρα τη Γαλλία μα σημαντική δράση παγκοσμίως, της οποίας τα μέλη διαδηλώνουν την ημέρα της επίμαχης επίσκεψης μπροστά στην Τουρκική Πρεσβεία στο Παρίσι καταγγέλλοντας ότι δεκάδες τούρκοι δημοσιογράφοι κρατούνται, ότι πάνω από 150 ΜΜΕ έχουν κλείσει με εντολή του ερνοανικού καθεστώτος. Τους βλέπουμε εδώ ειρηνικούς, με κόκκινα αντιανεμικά (είναι το χρώμα που επιλέγουν στις περισσότερες δράσεις τους), να κραδαίνουν στένσιλς με τα πρόσωπα ορισμένων εμβληματικών τούρκων δημοσιογράφων που βρίσκονται έγκλειστοι ή διωκόμενοι σήμερα. Τα φιλοτέχνησε ο γνωστός παριζιάνος street artist C215, κατά κόσμον Christian Guémy. Μόνο που τα πρόσωπά τους είναι αδρά περιγράμματα των χαρακτηριστικών, έτσι όπως το χαρτόνι του στένσιλ τέμνει τον αέρα, και πίσω απ’ αυτά διακρίνονται εκείνα των ακτιβιστών. Διπλά πρόσωπα μιας διακριτικής ταύτισης, μορφολογικές προσεγγίσεις των ελεύθερων και των φυλακισμένων, χωρίς αγωνιστική αναίδεια ή ακτιβιστικό ναρκισσισμό. Εξάλλου η οργάνωσή τους έχει βραβευτεί ουκ ολίγες φορές (της έχουν απονεμηθεί από το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέχρι ΕΜΜΥ Αward) και διακρίνεται για κάτι ιδιαίτερα σπάνιο και πολύτιμο στις μέρες μας που καθιστά κάθε υποψία ναρκισσισμού περιττή. Τα βάζουν με κάθε εξουσία που καταπατά την ελευθερία του Τύπου. Παρακολουθούν στενά όλες τις χώρες του κόσμου και τις κατατάσσουν με κριτήριο την ελευθερία της έκφρασης και τη δυνατότητα του Τύπου να ελέγχει την πολιτική εξουσία και το κράτος. Χωρίς ιδεολογικές προϋποθέσεις και πρόσημα. Πρωτογενώς, χωρίς δεύτερες σκέψεις, καχυποψίες και κάποιον πολιτικο-ιδεολογικό αλγόριθμο που να μετριάζει την κριτική ανάλογα με τις συμπάθειές μας. Όταν αυτή είναι η δράση σου μπορείς να εγκαλείς τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας και κατόπιν, αφού τον έχεις ελέγξει, να τον συγχαίρεις χωρίς να αφίστασαι του δικαιώματός σου αύριο να είναι αυτός στο στόχαστρό σου, αν αποπειραθεί να περιορίσει την ελευθερία του Τύπου.

Όταν αυτή είναι η δράση σου μπορείς πράγματι να κραδαίνεις τα πρόσωπα των έγκλειστων συναδέλφων σου, να τα μπερδεύεις με τα δικά σου και τελικά να μη μένει η δική σου εικόνα παρά μόνον το σύνθημα: Σώστε τους τούρκους δημοσιογράφους.

Ο τούρκος πρόεδρος, λίγο πριν πάει στο Παρίσι, είχε επισκεφτεί και την Αθήνα...

Φωτογραφία: Οι Reporters sans frontieres, μια οργάνωση με έδρα τη Γαλλία και σημαντική δράση παγκοσμίως, διαδηλώνουν την ημέρα της επίσκεψης του τούρκου προέδρου μπροστά στην Τουρκική Πρεσβεία στο Παρίσι, 5/1/2018