Μια βαθιά ριζωμένη αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας ότι πρέπει ο καθένας να διαθέτει «ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του», το ελληνικό όνειρο κατά μια έννοια έχει μετατραπεί, για χιλιάδες συμπολιτών μας, σε εφιάλτη. Από τη σκόπιμη παραπλάνηση του «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» και τη συλλογική αυταπάτη της σεισάχθειας, η κυβέρνηση οδηγήθηκε στο αφήγημα ότι όσοι της ασκούν κριτική, στο θέμα των πλειστηριασμών και στη μη προστασία των αδύναμων, τάσσονται με τα συμφέροντα της αστικής τάξης, της μεγάλης ιδιοκτησίας και του κεφαλαίου, απέναντι στην αριστερή κυβέρνηση.
eurokinisi
Πρόκειται για αφήγημα με το οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει επικοινωνιακά την ασυνέπειά της σε σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της, την υποχώρησή άνευ όρων στις επιταγές των δανειστών, την αφέλειά(;) της να οδηγηθεί σε προφορική «συμφωνία κυρίων» με τις τράπεζες, ως προς την αξία των ακινήτων που πλειστηριάζονται και κυρίως την αδυναμία της να νομοθετήσει αποτελεσματικά, χωρίζοντας την ήρα από το στάρι. Διακρίνοντας δηλαδή τους στρατηγικούς κακοπληρωτές από τους οφειλέτες, που όντας σε δεινή οικονομική θέση, δεν δύνανται να εξυπηρετήσουν τα δάνεια που έλαβαν ή που εγγυήθηκαν γι αυτά.
eurokinisi
Πέραν της κυβερνητικής επικοινωνιακής μπλόφας, η πραγματικότητα είναι ότι χιλιάδες κατοικίες απειλούνται να βγουν στο σφυρί τους επόμενους μήνες. Μεταξύ αυτών και πρώτες κατοικίες, μη προνομιούχων πολιτών. Πολιτών που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους, ακόμα και αν αυτές έχουν ρυθμιστεί ή όσων δεν μπορούν να υπαχθούν στο νόμο Κατσέλη - Σταθάκη είτε γιατί είναι εγγυητές κόκκινων επιχειρηματικών δανείων είτε δεν πληρούν άλλες από τις αυστηρές προϋποθέσεις για ένταξη στο νόμο.
Ο σχετικός νόμος θα πάψει να υπάρχει την 1/1 2019 χωρίς να ξέρει κανείς τι θα γίνει στη συνέχεια. Επιπλέον στις 31/12/2017 λήγει η προστασία που αφορά την πώληση δανείων σε funds. Από 1η Ιανουαρίου του νέου έτους θα μπορούν να αγοράζουν τα funds από τις τράπεζες ακίνητα -και ενήμερα και κόκκινα δάνεια μαζί. Αυτό δημιουργεί μια νέα πρωτόγνωρη πραγματικότητα.
Τους κινδύνους για την απώλεια πρώτης κατοικίας ακόμη και χαμηλής αξίας επιβεβαιώνει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ο κ. Φίλης εξέφρασε την άποψη πως «το ισχύον πλαίσιο προσφέρει προστασία εν μέρει στην πρώτη κατοικία». Αυτό που όμορφα σκεπάζουν οι προσεκτικά επιλεγμένες διατυπώσεις, είναι το άλλο «εν μέρει», που δεν προστατεύεται. Και δεν πρόκειται για στατιστική, αλλά αφορά σε ανθρώπινες ζωές.
Εγγυητές: η μεγάλη παρενέργεια των κόκκινων δανείων
Η Μ.Γ είναι κοντά στα 50 και εργάζεται σε ένα μικρό, φιλικό καφέ στο κέντρο της Αθήνας. Ευγενική, καλλιεργημένη, χαμηλών τόνων, πάντα καλά ενημερωμένη για την επικαιρότητα, με ζωηρό ενδιαφέρον για τις συζητήσεις μέσα στο καφέ και ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα των πλειστηριασμών.
Με αφορμή μια τέτοια μεσημεριανή συζήτηση αποφάσισε να μου πει τη δική της ιστορία σχετικά με αυτό το θέμα. Για το πατρικό της σπίτι, το οποίο είναι η μοναδική κατοικία που διαθέτει και που χρόνια τώρα προσπαθεί να το σώσει. Η ΜΓ υπέγραψε κάποτε ως εγγυήτρια για ένα επιχειρηματικό δάνειο του πατέρα της. Εκείνος πτώχευσε, στην συνέχεια αρρώστησε και πέθανε.
Πριν ακόμη πεθάνει άρχισε τις προσπάθειες για να ενταχτεί στο νόμο Κατσέλη. Πέντε χρόνια μετά, αυτό ακόμη δεν έχει καταστεί δυνατό και η ΜΓ βρίσκεται σε δικαστικές διαδικασίες. Ωστόσο πληρώνει κάθε μήνα το 1/3 του μισθού της στην τράπεζα, μόνο και μόνο για να συνεχίσει να ελπίζει, ότι θα μπορέσει τουλάχιστον να ρυθμίσει ένα δάνειο των 90 χιλιάδων, που αυτή τη στιγμή, με τα πανωτόκια, έχει φτάσει στις 800.000 ευρώ.
Θεωρεί δε ότι η τράπεζα, που προσπαθεί αυτή τη στιγμή να «ξηλώσει» τη μόνη της περιουσία, δεν την ενημέρωσε τότε και μάλιστα, προκειμένου να συνάψει η τράπεζα το δάνειο, δεν ακολούθησε η ίδια τους κανόνες.
«Υπάρχει ένα πατρικό σπίτι που οι γονείς μου είχαν φτιάξει με δάνειο πρώτης κατοικίας, το οποίο αποπληρώθηκε. Η μεν μητέρα μου μού έγραψε το δικό της ποσοστό, κρατώντας την ψιλή κυριότητα και ο πατέρας μου έγραψε όλο το μερίδιό του (αν θυμάμαι καλά το 32%).
Κάποια στιγμή πήγα να υπογράψω ένα δάνειο για τον πατέρα μου (το χρειαζόταν για την επιχείρησή του), θα το έκανε οποιοσδήποτε άνθρωπος αυτό και εφόσον μάλιστα ο πατέρας μου, πριν από αυτό, αλλά και πολλά χρόνια μετά, εξυπηρετούσε τα πάντα.
Όταν όμως κάποιος υπογράφει ως εγγυητής πρέπει, τη στιγμή που υπογράφει, τα περιουσιακά του στοιχεία να καλύπτουν ένα συγκεκριμένο ποσοστό του ποσού που εγγυάται. Μπορεί μεν να ήμουν ενήλικη, αλλά οι αποδοχές μου ήταν κατά πολύ χαμηλότερες από εκείνες που ήταν αναγκαίες, Η τράπεζα όφειλε να μου εξηγήσει, καθώς προσκόμισα τη μισθοδοσία μου, ότι ο μισθός μου δεν επαρκεί, ότι δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να εγγυηθεί αυτό το δάνειο.
Επίσης ο πατέρας μου εκείνη τη στιγμή και για τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια μετά, ήταν τόσο καλός πελάτης που η τράπεζα δεν του είχε κάνει προσημείωση ούτε είχε βάλει υποθήκη το σπίτι. Το δάνειο εξυπηρετούνταν κανονικά για αρκετά χρόνια, αλλά όταν άρχισαν τα πράγματα να δυσκολεύουν και προσπαθώντας να καλύψει επιταγές πελατείας του, υπήρξε ένας πελάτης που τον «μπουμπούνισε». Τότε η τράπεζα έβαλε το σπίτι σε προσημείωση και υποθήκη, το οποίο και μπορεί να κάνει μονομερώς, όταν ένα δάνειο δεν εξυπηρετείται σωστά. Έπειτα άρχισαν να έρχονται οι ειδοποιήσεις ότι κινδυνεύει το σπίτι μας.
Ο πατέρας μου πτώχευσε, αρρώστησε και πέθανε. Πριν πεθάνει είχε αρχίσει τις προσπάθειες να ενταχτούμε στο νόμο Κατσέλη, κάτι που 5 χρόνια μετά δεν έχει γίνει ακόμη, καθώς το δάνειο ήταν επιχειρηματικό και ο νόμος δεν προστατεύει το σπίτι. Ένα σπίτι στη Νέα Σμύρνη αξίας περίπου 100.000 ευρώ.
Ενώ λοιπόν άφησαν να υπογράψω ως εγγυήτρια, αν και δεν είχα τις προϋποθέσεις, τώρα θέλουν το σπίτι μου. Στο δικαστήριο η τράπεζα ισχυρίστηκε ότι και ο πατέρας μου και εγώ με δόλο δεν πληρώναμε τις δόσεις και με δόλο παρουσιάσαμε την πτώχευση. Ένας πελάτης που χρόνια είχε ένα πολύ καλό προφίλ είπαν ότι ήταν ένας κλέφτης που τους κορόιδεψε και το ίδιο έκανα κι εγώ. Το τελικό δικαστήριο έγινε το Μάρτιο του 17 και ακόμη δεν έχει βγει απόφαση» λέει η ΜΓ.
Το θέμα των εγγυητών αποτελεί τη μεγαλύτερη παρενέργεια στην υπόθεση των κόκκινων δανείων. Πολλοί εγγυητές έχουν μετατραπεί σε ισόβιους οφειλέτες δανείων που ποτέ δεν πήραν. Από τη στιγμή μάλιστα που για να εξοφληθεί η οφειλή λαμβάνεται υπόψη το τελικό πλειστηρίασμα, σε πολλές περιπτώσεις η οφειλή δεν καλύπτεται. Με άλλα λόγια, ο εγγυητής μπορεί να χάσει το σπίτι του και να συνεχίσει να χρωστάει.
Ήδη υπάρχουν πλειστηριασμοί που βρίσκονται στον προθάλαμο του ειρηνοδικείου για ακίνητα αξίας μικρότερης των 100.000 ευρώ, και αφορούν σε κατοικίες που συνδέονται με επιχειρηματικά δάνεια.
Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί
Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα υποκαταστήσουν μέσα στο επόμενο διάστημα το μεγαλύτερο μέρος των πλειστηριασμών που διενεργούνται σε φυσική μορφή, ενώ θα επεκταθούν και στα χρέη προς το Δημόσιο, μετά την απαίτηση των δανειστών στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης.
Τις διαδικασίες προσπαθεί να επισπεύσει η κυβέρνηση, καθώς, μεταξύ άλλων, θεωρεί δυσβάσταχτο το πολιτικό κόστος, από τη δημοσιοποίηση των αντιδράσεων και των συγκρούσεων κατά τη διάρκεια της διενέργειας των φυσικών πλειστηριασμών. Μάλιστα αναμένεται σε αυτές τις αντιδράσεις να απαντήσει με περιφρούρηση από τους εξωτερικούς χώρους και όχι στις αίθουσες, αλλά και με συλλήψεις, κατ' εφαρμογήν της αυτεπάγγελτης δίωξης όσων παρακωλύουν τους πλειστηριασμούς.
Ωστόσο γύρω από το ζήτημα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών έχει ξεσπάσει έντονη αντιπαράθεση, κυρίως για θέματα αξιοπιστίας και διαφάνειας.
«Η επιλογή είναι στη διακριτική ευχέρεια του επισπεύδοντα» (για το είδος του πλειστηριασμού) λέει στην A.V. ο πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου, κ. Ρούσκας. «Ο λόγος που κάποιος διαλέγει το ειρηνοδικείο είναι ο χρόνος. Διότι ο νόμος απαιτεί για τους νέους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς διάρκεια 7 μηνών από τη στιγμή που θα υπάρξει η απαίτηση».
Ως προς το θέμα της διαφάνειας ο κ. Ρούσκας υποστηρίζει ότι η ηλεκτρονική διαδικασία θα νικήσει τα «κοράκια», καθώς «πρόκειται για διαδικασία που δεν επιδέχεται μεθοδεύσεις και δεν μπορεί να γίνει χειραγώγηση. Εξασφαλίζεται η δημοσιότητα, δεν θα υπάρχουν ματαιώσεις, ενώ θα υπάρξει μεγαλύτερο άνοιγμα στην πλειοδοσία».
Τη γνώμη του κ. Ρούσκα δεν συμμερίζεται η συμβολαιογράφος Ελένη Καραγεωργοπούλου, η οποία προσέφυγε στο ΣτΕ ζητώντας να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη, η απόφαση της τελευταίας επαναληπτικής γενικής συνέλευσης (27.11.2017) του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου, με την οποία ανεστάλη η αποχή των συμβολαιογράφων από όλους τους πλειστηριασμούς έως 31 Δεκεμβρίου 2017. Η κ. Καραγεωργοπούλου στην προσφυγή της επέρριψε ευθύνες στο κ. Ρούσκα, ο οποίος, όπως λέει «με σκοπιμότητα μεθόδευσε την διεξαγωγή της τελευταίας άκυρης επαναληπτικής έκτακτης γενικής συνέλευσης, την οποία μάλιστα χαρακτήρισε παρωδία.
Ως προς τους πλειστηριασμούς, φυσικούς ή ηλεκτρονικούς και ως προς την αποχή των συμβολαιογράφων, η κ Καραγεωργοπούλου δηλώνει στην A.V.
«Οι φυσικοί και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί διενεργούνται σε καθεστώς που παραβιάζει κάθε έννοια συνταγματικού δικαίου με κύριο αποδέκτη της συνέπειας τον κοινωνικά αδύναμο ιδιοκτήτη.
Δικαιώματα του κάθε πολίτη είναι η διαφάνεια και η δημοσιότητα.
Αυτές οι αρχές νομιμότητας που διέπουν το Δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, του επαχθέστερου των μέτρων για την ικανοποίηση απαιτήσεων, παραβιάζονται διότι οι μεν φυσικοί διενεργούνται με τις γνωστές συνθήκες (προστασία από Αστυνομία, άσκηση βίας) οι δε ηλεκτρονικοί χωρίς τις ελάχιστες διασφαλίσεις ως προς τη νομιμότητα, στο βαθμό που δεν είναι εφικτός ούτε ο έλεγχος της δικαιοπρακτικής ικανότητας του πλειοδότη μαζί με πολλά άλλα στοιχεία που οφείλει ο Συμβολαιογράφος, ως εγγυητής της ασφάλειας του Δικαίου να ελέγχει προκειμένου να διεκπεραιώνει μία δημόσιας τάξης διαδικασία τηρώντας όχι μόνο τις ειδικές διατάξεις του Κώδικά του αλλά και το Σύνταγμα που θεμελιώνει την προστασία της ιδιοκτησίας».
eurokinisi
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το γεγονός είναι ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και ενόψει των stress test των τραπεζών, ο SSM ζητά τη διενέργεια τουλάχιστον 3.000 ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων κόκκινων δανείων μέχρι και τον Μάρτιο. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος άλλωστε το δήλωσε: «ή ξεκινάμε μαζικά τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς ή πάμε για νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στα τεστ κοπώσεως που θα ξεκινήσουν από τον Φεβρουάριο, θέτοντας σε κίνδυνο και την ολοκλήρωση του προγράμματος και την καθαρή έξοδο». Στις αρχές του 2018 θα διενεργούνται 500 - 700 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων τον μήνα για να φθάσουν στους 1.000 στο τέλος του πρώτου τριμήνου και να ξεπεράσουν τους 2.000 τον μήνα, τον Σεπτέμβριο του 2018.
