Προσφυγικό: «Σε λίγο θα τους αφήνουμε και επίσημα να πνιγούν»

Η σύμπτωση είναι χαρακτηριστική. Την ημέρα που η Διεθνής Αμνηστία κατακεραυνώνει με έκθεση πεπραγμένων τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τη γραφειοκρατία της ΕΕ για την άθλια διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος, ο Ντόναλντ Τουσκ καταθέτει στους Eυρωπαίους, ως σκέψη, την προοπτική ακύρωσης των ποσοστώσεων υποδοχής προσφύγων από τις χώρες μέλη της Ένωσης.

Στην αποκάλυψη των προθέσεων της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας προχώρησε ο βρετανικός «Guardian». Μία τέτοια εξέλιξη ισοδυναμεί με μία ηχηρή προσωπική ήττα του αρμόδιου επιτρόπου Δημήτρη Αβραμόπουλου. Η πολιτική ήττα, η δική του αλλά και της Αθήνας και της Ρώμης, αντανακλά την οδυνηρή αναποτελεσματικότητα ως προς τη διαχείριση του ζητήματος από τον μηχανισμό των Βρυξελλών. Δυστυχώς από την αντιπαράθεση στους κόλπους της ΕΕ εξήλθε κερδισμένο το μπλοκ του Βίσεγκραντ, δηλαδή η άτυπη πολιτική δομή που περιλαμβάνει πρώην Ανατολικές χώρες (Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία, τη Σλοβενία και ενίοτε την Πολωνία), υπό την άτυπη καθοδήγηση της αυστριακής διπλωματίας αλλά με τη διακριτική στήριξη του Βερολίνου.

Ο Ντόναλντ Τουσκ, Πολωνός, συντηρητικός και συνήθως άοσμος και άγευστος πολιτικά, ένας πραγματικός γραφειοκράτης, απλά εκφράζει με την πρότασή του την ηθική αλλά και πρακτική κατάπτωση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας μπροστά σε ένα ζήτημα που τείνει να καταστεί πολιτικός εφιάλτης για τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Άνγκελα Μέρκελ ήδη κατέβαλε το πολιτικό τίμημα στις πρόσφατες εκλογές. Η Αυστρία ανέδειξε με εκλογές  ένα πολιτικό «τερατάκι» το οποίο ανέλαβε να «καθοδηγήσει» την εξαιρετικά συντηρητική και υπερδεξιά ως προς τις πολιτικές επιλογές της αυστριακή κοινωνία. Η Ουγγαρία έχει ήδη ξεφύγει θεσμικά και πολιτικά προς τα υπερδεξιά, ενώ η Πολωνία η οποία παρατηρεί εκ του μακρόθεν μεν αλλά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αποτελεί ένα υπερδεξιό θεσμικό καρκίνωμα στους κόλπους της ΕΕ. Με λίγα λόγια, ο Ντόναλντ Τουσκ εκφράζει αυτό που όλοι έχουν κατανοήσει στις Βρυξέλλες αλλά κανείς δεν το παραδέχεται δημόσια. Η ΕΕ έχασε τη θεσμική και πολιτική μάχη αλλά και τη δημοκρατική της συνείδηση, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Αυτή ή ήττα καταδεικνύει και τη διάσταση μιας άλλης, γονιδιακής αυτή τη φορά αδυναμίας της Ένωσης, να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο ως προς τον καθορισμό πολιτικών σε μείζονος σημασίας ζητήματα. Αυτά ως προς τις αυτονόητες διαπιστώσεις. Ως προς τις πρακτικές επιπτώσεις τώρα το θέμα προσλαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις. Αν η ΕΕ συλλογικά αποδεχτεί την ακύρωση της υποχρέωσης των χωρών μελών να μοιραστούν την ευθύνη υποδοχής και εγκατάστασης προσφύγων, τότε θα προκύψει αμέσως το ερώτημα. Πώς η Ιταλία και η Ελλάδα θα διαχειριστούν το προσφυγικό χωρίς συλλογική αλληλεγγύη; Ας μην αιφνιδιαστούμε, λοιπόν, στο άμεσο μέλλον, αν ο συνδυασμός δύο ανεξάρτητων μεταξύ τους προβλημάτων αλλά με κοινή αφετηρία εκδήλωσής τους, τους πολέμους στην Εγγύς, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία,  δηλαδή του Προσφυγικού και της Τρομοκρατίας, θα τύχουν μίας ισοπεδωτικά κοινής αντιμετώπισης.

Υφίσταται ήδη μία διεθνής σταθερά που έχουν υιοθετήσει η διακυβέρνηση Τραμπ και το Ισραήλ. Η απόλυτη άρνηση διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος λόγω της τρομοκρατικής απειλής. Πρόκειται για ένα αξίωμα του οποίου οι πρακτικές επιπτώσεις γίνονται αντιληπτές κάθε ημέρα που περνά. Η νοοτροπία που επικρατεί στις ευρωπαϊκές χώρες που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προσφυγικών ροών συνίσταται στην επιβολή συνθηκών κράτησης - περιορισμού των προσφυγικών ρευμάτων στις χώρες εκκίνησης των ροών, πρακτικά στην Τουρκία, τη Λιβύη, τις πλησιέστερες χώρες της Κεντρικής Αφρικής, το Μαρόκο και την Αίγυπτο. Οι καταγγελίες της Διεθνούς Αμνηστίας συνοψίζονται στο ότι αυτή η νοοτροπία κατέληξε στη δημιουργία τερατωδών μορφών κράτησης και συγκέντρωσης ανθρώπων σε εφιαλτικές δομές στη Λιβύη και αλλού. Είναι πολύ φυσικό πως οι δομές αυτές κάποια στιγμή θα διαρραγούν. Οι επιπτώσεις από ένα ανεξέλεγκτο ρεύμα προσφύγων και μεταναστών στις νότιες ευρωπαϊκές ακτές θα προσλάβουν διαστάσεις «εισβολής».

Το επόμενο λοιπόν λογικό βήμα το οποίο θα υιοθετηθεί από την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και τις επιμέρους εθνικές γραφειοκρατίες δεν θα είναι μόνον η ακύρωση των υποχρεώσεων συνδιαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος, αλλά η κατά μέτωπο και με κεντρική ανοχή αντιμετώπισή του. Μπορεί να αναλογιστεί και ο πλέον αφελής το πώς ακριβώς θα διασφαλιστεί μία τέτοια αντιμετώπιση του φαινομένου. Στρατιωτικά.

Η Ευρώπη ολοφάνερα απέτυχε. Η ευρωπαϊκή δομή υποχρεώθηκε να αποδεχτεί την πραγματικότητα της επιβολής των εθνικών συμφερόντων επί των συλλογικών ευθυνών. Πρόκειται για άλλον έναν κόλαφο ο οποίος ενδεχομένως να αποδειχθεί στρατηγικά εξίσου σημαντικός με την αναμφισβήτητη ευρωπαϊκή ήττα ως προς τη διαχείριση του γιουγκοσλαβικού ζητήματος.

Η αντίθεση Δύσης - Ισλάμ βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις για νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία κ.λπ. Το Ισλάμ βρίσκεται και θα κινείται επί δεκαετίες αφενός σε τροχιά ενδο-ισλαμικής σύγκρουσης για τον καθορισμό των ζωνών επιρροής μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών (όπως και πριν από μερικούς αιώνες) αλλά και σε συνολική σύγκρουση με το δυτικό σύστημα αξιών. Η Δύση θα κινηθεί επίσης σε συγκρουσιακές τροχιές που καθοδηγούνται από συγκεκριμένα ενεργειακά και άλλα συμφέροντας όπως μεταφορές, επικοινωνίες, ασφάλεια δικτύων. Ως εκ τούτου το θέμα των προσφυγικών ροών θα εξακολουθεί να απασχολεί τη διεθνή κοινότητα όχι ως επιφαινόμενο αλλά ως γενεσιουργός αιτία πρόκλησης αποσταθεροποίησης, ιδιαίτερα στις χώρες - πύλες εισόδου των ανθρώπων αυτών.

Η ανησυχία λοιπόν είναι έκδηλη αλλά και δικαιολογημένη, αφού όλα συντείνουν στο να καταλήξουν πως σύντομα η αντιμετώπιση του προσφυγικού θα υπερβεί τις υφιστάμενες σταθερές περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών και θα προσλάβει διαστάσεις που θα αφορούν την επιβίωση των συστημάτων ασφαλείας, συλλογικών και εθνικών. Αντιλαμβάνεται ο καθένας πού θα οδηγήσει μία τέτοια λογική. Τις πρώτες ενδείξεις εκφασισμού της πολιτικής ορολογίας που χρησιμοποιείται ήδη τις βιώνουμε υπό τη μορφή προς το παρόν δηλώσεων και διαπιστώσεων. Τι θα συμβεί όμως αν τους επόμενους μήνες σπάσει το μέτωπο της Λιβύης και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες επιχειρήσουν να διαβούν για να αποβιβαστούν στη Σικελία; Ποια κρατική δομή θα είναι σε θέση να αποτρέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο στη Λαμπεντούζα ή τη Μυτιλήνη; Καμία. Τότε κάποιος Τουσκ θα ανακοινώσει το εφιαλτικό πως «αίρεται η υποχρέωση διάσωσης και υποδοχής των προσφύγων, καθώς και η παροχή ασύλου». Ποιος άραγε πολιτικός ή πολίτης θα μπορεί να κοιτάξει τον εαυτό του στο «δημοκρατικό ευρωπαϊκό καθρέφτη του;» Μόνον οι ακροδεξιοί!