Σιγά μη νοιάζονται για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης

Ο καυγάς του συντρόφου Κοντονή με τον πρόεδρο του ΣτΕ ήταν ένα άλλο επεισόδιο στο πετυχημένο σίριαλ «Τσακωνόμαστε για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης» του ψυχαγωγικού καναλιού που ονομάζεται Ελλάδα. Όχι επειδή ο σαφής διαχωρισμός των εξουσιών δεν έχει τεράστια σημασία για τη λειτουργία της δημοκρατίας (αν δεν είσαι φαν του Μαδούρο ή του Ερντογάν). Αλλά επειδή οι πρωταγωνιστές της συζήτησης, οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, εκπροσωπούν θεσμούς που κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να στερήσουν από το διαχωρισμό αυτό κάτι από τη σαφήνειά του.

Δεν αναφέρομαι στις κομματικές ανακοινώσεις για κάθε δικαστική απόφαση που με κάποιο τρόπο έχει απασχολήσει την πολιτική. Αυτές, συνήθως, έχουν τη σοβαρότητα ανακοινώσεων ΠΑΕ πριν από ντέρμπι τίτλου. Αναφέρομαι στην ωραία συνήθεια που έχουν τα κόμματα, είτε είναι αντιπολιτευτικά είτε κυβερνητικά, να υποδέχονται στη ζεστή τους αγκαλιά συνταξιούχους δικαστικούς, επιτρέποντας έτσι σε κάποιους πονηρούς συμπολίτες, κάποιους ελεεινούς που βγάζουν από τη μύγα ξύγκι και από τους οποίους διαχωρίζω τη θέση μου, να αμφισβητούν την ανεξάρτητη λειτουργία της Δικαιοσύνης.

Και επειδή είμαι βεβαιος ότι θέλετε παραδείγματα, να σας πω για τον αναπληρωτή υπουργό Παπαγγελόπουλο που υπήρξε εισαγγελέας, την επικεφαλής του νομικού γραφείου του πρωθυπουργού Αλέκση, Βασιλική Θάνου, που ήταν πρόεδρος του Αρείου Πάγου, και το βουλευτή της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Χαράλαμπο Αθανασίου, που ήταν αρεοπαγίτης και πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων (ζητώ συγγνώμη αν υπάρχουν και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις, αλλά δεν κάνω απογραφή, παραδείγματα δίνω).

Χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω τις ικανότητές τους, νομίζω πως μπορώ να πω με ασφάλεια ότι, αν οι τρεις αυτοί δικαστικοί δεν αναλάμβαναν κάποιο από τα πόστα που ανέλαβαν μετά τη συνταξιοδότησή τους, η δημοκρατία, η πολιτική ζωή αλλά και η ζωή γενικότερα θα ήταν ακριβώς όπως είναι σήμερα. Αντιθέτως, όσοι ψάχνουν να βρουν ενδείξεις εξάρτησης της Δικαιοσύνης θα αναγκαζόντουσαν να δουν τη γυναίκα του Καίσαρα με άλλο, λιγότερο φιλύποπτο, μάτι.    

Δεν εννοώ ότι οι τρεις αυτοί δικαστές δεν άσκησαν ευσυνείδητα τα δικαστικά τους καθήκοντα. Εννοώ ότι μου φαίνεται πως οι λειτουργοί της Δικαιοσύνης καλό είναι να φροντίζουν να μην δίνουν δικαιώματα, όχι μόνο με τις νομικές επιλογές τους όσο είναι δικαστές, αλλά και με τις επιλογές ζωής, όταν σταματήσουν να δικάζουν. Κι αν η επιθυμία τους να βοηθήσουν μια κυβέρνηση ή μια παράταξη είναι τόσο δυνατή που δεν μπορούν να τη συγκρατήσουν, καλό θα ήταν οι κυβερνήσεις και οι παρατάξεις, που τόσο πολύ νοιάζονται για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, να μην τους επιτρέπουν να την ικανοποιήσουν. 

Δεν ξέρω αν υπάρχουν σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να προτείνουν κόμματα και κυβερνήσεις. Δεν έχω ιδέα αν οι αλλαγές που θα μπορούσαν να γίνουν προκειμένου οι δικαστές να μην μεταμορφώνονται σε πολιτικούς πρέπει είναι και συνταγματικές. Μάλλον δεν έχει και σημασία. Έτσι κι αλλιώς, τα κόμματα που έχουν στις τάξεις τους πρώην δικαστικούς δεν θα τις ψήφιζαν. Οι μόνοι που πραγματικά θέλουν τη Δικαιοσύνη ανεξάρτητη είναι οι ίδιοι οι δικαστές. Ή, για να το πω πιο σωστά, η συντριπτική τους πλειοψηφία. Είναι αυτοί που καταλαβαίνουν καλύτερα από τον καθένα ότι σε μια Δημοκρατία, πέρα από την – απολύτως αναγκαία - ορθή απονομή της Δικαιοσύνης, τεράστια σημασία έχει και η εμπιστοσύνη στην ορθή απονομή.

Παρότι νομίζω πως είναι μάλλον σαφές, θα το γράψω με ακόμα μεγαλύτερη σαφήνεια: Το ξέρω πως δεν απαγορεύεται να πολιτεύονται πρώην δικαστικοί. Και καταλαβαίνω πως ο Γιώργης ο Βουλγαράκης έχει δικαιωθεί  - δυστυχώς, μετά πολιτικόν θάνατον -  για πολλούς συμπολίτες, διαφόρων πολιτικών αποχρώσεων, οι οποίοι ταυτίζουν το νόμιμο με το ηθικό. Απλώς λέω πως, αν τα κόμματα έδιναν έστω και ένα σεντ για την εμπέδωση της διάκρισης των εξουσιών, οι μόνες θέσεις που θα έπρεπε να συνεχίσουν να προσφέρουν σε συνταξιούχους δικαστικούς θα ήταν σε ανεξάρτητες αρχές για να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους και σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις για να αξιοποιήσουν το κύρος τους. Και μπράβο τους.