Το πρώτο αμάξι σταματάει στη στροφή γιατί διασχίζει τη διάβαση μια κυρία. Ο πίσω οδηγός κορνάρει μανιασμένα. Η κυρία περπατάει αργά, ο τύπος κορνάρει ακόμα πιο λυσσασμένα. Είμαι στο φανάρι δίπλα του, του δείχνω τη γυναίκα, γιατί ρε φίλε κάνεις θόρυβο; Χωρίς να στρέψει το κεφάλι καθόλου μη διασταυρωθούν τα βλέμματα, κατακόκκινος, χτυπάει το τιμόνι ακόμα πιο υστερικά. Δεν κορνάρει στο μπροστινό αυτοκίνητο, κορνάρει στη ζωή του την ακινητοποιημένη.
Συνηθισμένες εικόνες της πόλης, καθημερινές σκηνές της ζωής μας. Η Μαρία Αντουανέτα υπουργός μπερδεύοντας τη ζωή με τις διαφημίσεις Σισέιντο που πρωταγωνιστούσε κάποτε, λέει ότι πάμε πολύ καλά, πάμε πάρα πολύ καλά, δεν τρώμε σκουπίδια. Όποιος όμως ζει σ’ αυτή τη χώρα το βλέπει καθημερινά, το νιώθει. Υπάρχει μια βουβή απογοήτευση, μια απόγνωση, ένα αίσθημα ματαιότητας. Είναι η συνειδητοποίηση της ήττας. Το χειρότερο, η ήττα τώρα είναι γενική. Αν μέχρι τώρα, σχηματικά, η ήττα ήταν του 38%, του Ναι, του «μένουμε Ευρώπη», τώρα η ήττα είναι συνολική. Η ήττα των νικητών είναι ακόμη χειρότερη. Τουλάχιστον πριν είχαν έναν εχθρό, τους είχαν υποδείξει έναν ένοχο για να διοχετεύσουν τους φόβους και την ανασφάλεια. Είχαν μια ελπίδα, έπρεπε μόνο να διώξουν τους «δοσίλογους και τις δυνάμεις κατοχής», για να ξαναβρούν τις ζωές τους, για να γυρίσουν όλα στο παρελθόν. Τώρα δεν περιμένουν τίποτα, δεν ελπίζουν πουθενά, νιώθουν ηττημένοι. Άδοξα ηττημένοι.
Ακολουθεί απογοήτευση, απομάκρυνση από τον κόσμο, απομόνωση. Βουβά παράπονα, βουβή οργή που δεν μπορεί πια να ξεσπάσει, δεν ξέρει πού να στραφεί. Στρέφεται στον διπλανό, στο σπίτι, στην οικογένεια. Σκηνές ξαφνικής υστερίας είναι πια πολύ συνηθισμένες στην καθημερινή ζωή. Μαζί με απόσυρση. Άνθρωποι ξαφνικά χάνονται. Εξαφανίζονται από τα ραντάρ. Τι φταίει;
Η διαχείριση της ήττας ήταν εξίσου παραπλανητική με την αντιμνημονιακή απάτη. Όταν όλα όσα αποτελούσαν τον κυρίαρχο λόγο της 5ετίας 2010-2015 διαψεύστηκαν, η κοινωνία μας δεν αντιλήφθηκε το λάθος. Δεν έβγαλε τα συμπεράσματά της για να διορθώσει πορεία. Αν σκεφτείς λίγο την κατάσταση, είναι σαν μαγική εικόνα, μια σουρεαλιστική εικόνα. Ενώ όλα όσα έχουν ειπωθεί έχουν διαψευσθεί με τον πιο απόλυτο τρόπο, ενώ όλες οι θεωρίες έχουν γελοιοποιηθεί, τίποτα δεν έχει αντικατασταθεί με κάτι άλλο. Το ίδιο «αφήγημα» κυριαρχεί στον επίσημο λόγο, στα μέσα ενημέρωσης, στις συζητήσεις. Άλλος ένας λόγος που κάνει φανερή την αδυναμία όλου του πολιτικού προσωπικού. Δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να αναδείξει την αλήθεια;
Οι ανορθολογικές συμπεριφορές, μη μπορώντας πια να στρατευτούν εύκολα σε κεντρικά πολιτικά ζητήματα, διοχετεύονται στην καθημερινότητα. Ποτέ τόση συσσωρευμένη άγνοια, εθελοτυφλία, συνωμοσιολογία, επαρχιωτισμός, παραλογισμός, ανορθολογισμός δεν είχε πλημμυρίσει τα κοινωνικά δίκτυα, τις συζητήσεις, τις συμπεριφορές. Γεννούν στο σπίτι με στάχτη, υπουργοί θεραπεύουν με το άγγιγμα των χεριών, δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους, μανούλες αναρωτιούνται στο φέισμπουκ ποιος μεσαίωνας τους ταιριάζει, κάθε μέρα σε κάποιο ταξί συναντάς ανθρώπους από άλλες διαστάσεις. Παράλληλες πραγματικότητες, ο καθένας διαλέγει ένα δικό του κόσμο να ζήσει. Αρκεί να μην αντιμετωπίσει τον πραγματικό.
Τα σημάδια της παρακμής είναι πιο ανησυχητικά από τους οικονομικούς δείκτες. Κρίση θεσμών, ανυπαρξία κρατικών δομών, πόλεις χωρισμένες σε γκέτο, αντιποίηση εξουσιών, εγκληματικότητα, ανενόχλητες συμμορίες, κρίση αξιών, καθημερινά επεισόδια βίας, διαλυμένα πανεπιστήμια, ξεχασμένες επιδημίες, επιλεκτική δικαιοσύνη, φόβος. Άνθρωποι ζουν τα δικά τους προσωπικά δράματα, δεν έχουν φάρμακα, πεθαίνουν στην πόρτα μιας εντατικής, χτυπημένοι από ένα άγνωστο χέρι, καμένοι, πνιγμένοι από τα νερά ενός χειμάρρου. Οι δυστυχίες γίνονται ατομικές, προσωπικές περιπτώσεις, ρεπορτάζ των δελτίων ειδήσεων, αποκοινωνικοποιούνται. Άνθρωποι μόνοι τους, σε γειτονιές μόνες τους, απομονωμένα νησιά, δεν επικοινωνούν, δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στην επίσημη φωτογραφία της ζωής. Δεν έχουν τα δεδομένα, δεν γνωρίζουν τις αιτίες, δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν. Στη σημερινή πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης, της τεχνολογικής επανάστασης, της διασύνδεσης ολόκληρου του πλανήτη, όσοι δεν γνωρίζουν τις πληροφορίες, όσοι δεν μπορούν να τοποθετηθούν στο σύγχρονο κόσμο, είναι οι χαμένοι της εξέλιξης.
Ό,τι κι αν λέει η προπαγάνδα του συστήματος, όσο κι αν όλοι, ντόπιοι και ξένοι, θέλουν να γυρίσουν σελίδα και να πουν ότι το πρόβλημα τελείωσε, η αλήθεια είναι σκληρή. Και επαληθεύεται κάθε χρόνο, καθώς η ανάπτυξη δεν έρχεται στο ραντεβού. Δεν πρόκειται να ξεφύγει η Ελλάδα από το σπιράλ της ύφεσης, δεν πρόκειται να ξεφύγει από τη μιζέρια, αν δεν κατανοήσει ότι το μοντέλο έχει τελειώσει και πρέπει να αλλάξει ριζικά. Όσο επαναλαμβάνεται η ίδια ερμηνεία του κόσμου θα συνεχίζεται η περίοδος της στασιμότητας, όλο και σε πιο χαμηλά επίπεδα. Καθώς τελειώνουν οι αποταμιεύσεις στα στρώματα, καθώς μεγαλώνουν τα χρέη των πολιτών προς το κράτος, θα διαψεύδεται βίαια και η αυταπάτη ότι «εντάξει μωρέ, κουτσά στραβά μπορούμε να ζήσουμε κι έτσι, τα χειρότερα πέρασαν». Δυστυχώς δεν πέρασαν. Η εξέλιξη είναι αδυσώπητη, ό,τι δεν αλλάζει πεθαίνει. Μετά από 8 χρόνια μνημονίων και χρεοκοπίας, η Ελλάδα δεν άλλαξε. Πόσοι από το πολιτικό σύστημα το λένε αυτό; Η απάντηση δείχνει την αιτία του προβλήματος.
4°
