Σώστε το Πολυτεχνείο

Από το πρωί της Τετάρτης 14 Νοεμβρίου, αντιεξουσιαστές, οι οποίοι εμποδίζουν την έναρξη των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της επετείου της 17ης Νοεμβρίου, έχουν καταλάβει το κτίριο του Πολυτεχνείου. Να σημειώσω ότι είναι η πρώτη φορά μετά την πτώση της Χούντας, που η πιθανότητα να μην πραγματοποιηθούν  οι εκδηλώσεις εορτασμού του Πολυτεχνείου –παρά τις διαμαρτυρίες των φοιτητικών συλλόγων του ΕΜΠ− είναι υπαρκτή.

Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να σκεφτούμε το θέμα του Πολυτεχνείου με ριζικά διαφορετικό τρόπο. Το Υπουργείο Παιδείας, οι φοιτητικοί σύλλογοι, και η πρυτανεία του ΕΜΠ έχουν διαχρονικά αποτύχει να διατηρήσουν το κτίριο και τον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείου αλώβητο από τους βανδαλισμούς, τις κλοπές μηχανημάτων, τη συσσώρευση σκουπιδιών και τα γκράφιτι.

Οι διοικητικοί υπάλληλοι, οι επιστάτες και οι ακαδημαϊκοί που εργάζονται καθημερινά εκεί διατηρούν όσο μπορούν κάποιους από τους εσωτερικούς χώρους σε καλή κατάσταση, υπενθυμίζοντας στον επισκέπτη γιατί το Πολυτεχνείο Αθηνών θεωρείτο κάποτε ένα από τα λαμπρότερα ακαδημαϊκά κτίρια της Ευρώπης. Η συνολική εικόνα όμως, με ευθύνη των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, είναι αυτή του μαρασμού και της εγκατάλειψης.

Πιστεύω ότι το ιστορικό κτίριο του Πολυτεχνείου πρέπει να μετατραπεί σε «Μουσείο Δημοκρατίας». Ένα μουσείο που θα μπορούν να επισκέπτονται, μεταξύ άλλων, πολίτες από όλα τα μέρη της γης, μα και σχολεία από ολόκληρη την Ελλάδα, ώστε να είναι δυνατή από τους νέους η ενεργητική εκμάθηση και κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσω της ορθής πληροφόρησης από επιστημονικούς φορείς, και την έκθεση φωτογραφιών, εγγράφων και άλλων ιστορικών πηγών.

Μόνο έτσι μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία φασιστικά ακροδεξιά κι ακροαριστερά μορφώματα που δηλώνουν προκλητικά ότι δεν σέβονται το κοινοβουλευτικό μας πολίτευμα κι εξευτελίζουν τη μνήμη όσων Ελλήνων κι Ελληνίδων βασανίστηκαν ή έδωσαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας.  

Η μετατροπή ενός χώρου όπου έχουν συμβεί αποτρόπαια γεγονότα, σε τόπο επίσκεψης ή σε μουσείο, μπορεί να ξενίζει αλλά δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Για να χρησιμοποιήσω ένα προφανές παράδειγμα: Εδώ και δεκαετίες, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, διοργανώνονται επισκέψεις σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως το Άουσβιτς στην Πολωνία. Μπορεί σε κάποιους από εμάς η σκέψη ότι τόποι μαρτυρίου παρουσιάζονται ως αξιοθέατο να προκαλεί ανατριχίλα. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες Αυστραλών και Ισραηλινών επιστημόνων της Ψυχικής Υγείας που ασχολούνται συστηματικά με τις ψυχολογικές διαστάσεις τις ιστορικής μνήμης, δείχνουν πως η οργανωμένη επίσκεψη σε ναζιστικό στρατόπεδο ατόμων με κοινά χαρακτηριστικά (τόπος καταγωγής, γλώσσα, ηλικία) μέσω του σοκ που προκαλεί ειδικά σε νεαρά άτομα, επηρεάζει σημαντικά τις υποσυνείδητες σκέψεις και πεποιθήσεις τους με τρόπο που θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί μόνο από τη σχολική διδασκαλία ή από μία σχετική ομιλία. Η φρίκη του φασισμού αντιμετωπίζεται μόνο από οργανωμένες ομάδες που τα μέλη τους αλληλοϋποστηρίζονται συναισθηματικά, μέσα σε ευνομούμενες κοινωνίες που προστατεύουν το δικαίωμα των πολιτών στην ελευθερία έκφρασης και την αξιοπρεπή διαβίωση.

Κάθε χρόνο, σχεδόν, η επέτειος του Πολυτεχνείου γίνεται αφορμή για παραποίηση των ιστορικών γεγονότων, καταστροφή του κτιρίου και εμπαιγμό όσων τη νύχτα του Νοέμβρη του ’73 ζητούσαν «γάζες και φάρμακα», και όχι, όπως γίνεται σήμερα, τσιγάρα και πολεμοφόδια. Η μετατροπή του Πολυτεχνείου σε «Μουσείο Δημοκρατίας», όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση, μπορεί να βάλει ένα τέλος στην εξαθλίωση του ιστορικού κτιρίου, θέτοντας τα θεμέλια για τον σεβασμό της ιστορικής μνήμης.