Πολιτικη & Οικονομια

Εξέχουσα κεφαλή

Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος «διαβάζει» τη φωτογραφία

Παναγής Παναγιωτόπουλος
ΤΕΥΧΟΣ 635
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Για όποιον περπατάει σκυφτός στο κέντρο της Αθήνας το υπόλευκο, ραγισμένο μαρμάρινο πλακόστρωτο της φωτογραφίας είναι γνώριμο. Βρίσκεται κάπου στην πλατεία Συντάγματος. Πέραν όμως αυτού του χαρακτηριστικού υλικού δεν υπάρχει άλλος δείκτης περιοχής, τίποτα δεν βοηθάει στ’ αλήθεια να βρεις τον τόπο της εικόνας αυτής.Ένα κάδρο δίχως γεωγραφικές συντεταγμένες. 

Μέσα από τα χρώματα προβάλλει ένα ανδρικό κεφαλάκι, με στραβό υπομειδίαμα, ένα μάτι να βγαίνει από τον άξονά του ωσάν το οπτικό του νεύρο να λοξοδρομεί πέραν της υγρής και άγνωστης επικράτειας. Το άλλο ευθέως σκοπεύει, στον άξονα του φακού, εμάς. Κεφάλι μικρό εν μέσω πολλών υλικών με βλέμμα ασύμμετρο που σκίζει αυτή την παράξενη επικράτεια. Μια επικράτεια που την οικειοποιείται, πρόσκαιρα, ως κεφαλή εξέχουσα. Εξέχουσα ενός σώματος πακτωμένου και συμπιεσμένου μέσα σε ένα επιβιωτικό μιλφέιγ φτιαγμένο από παλέτες, στρώματα, τέντες και πλαστικά. Σώμα άφαντο, που προστατεύεται από τον καιρό με αντίτιμο την αφάνειά του. Συμπιεσμένος άνθρωπος λοιπόν, που κινείται ανάμεσα στην επιθυμία να εγκατασταθεί (κάπου αλλού) και στην προσδοκία για ρευστά σύνορα που θα τον βοηθήσουν να υπερβεί την αναγκαστική καθήλωσή του. Είναι ένας απεργός πείνας, Σύριος που έχει εγκλωβιστεί στην Ελλάδα και προσπαθεί να ενωθεί ξανά κάπου βορειότερα με την οικογένειά του, όπως το προβλέπει ο ευρωπαϊκός κανόνας, όπως οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη και κυρίως στην Ελλάδα του επέτρεψαν να ελπίζει, εργαλειοποιώντας τον φρικτά: «η Γερμανία ανοίγει την αγκαλιά της», «Ελλάδα χώρα φιλόξενη που θα ανταλλάξει πρόσφυγες με χρέος». 

Τα δυο ζευγάρια υποδημάτων μιλούν ακόμα καλύτερα για τη διπλή υπόστασή του. Την εγκατάσταση και τη μετακίνηση, τη συμβατική ζωή στον προορισμό του και τον αναγκαστικό νομαδισμό εν όψει του πρώτου. Παπούτσια που καλλιεργούν την ψευδαίσθηση και τροφοδοτούν την ταυτότητα μιας προσδοκίας. Το ένα ζευγάρι ψευδώς προστατεύεται από το νερό, κάποιος το έχει τοποθετήσει κάτω από την παλέτα λες και πρόκειται για κανονικό κρεβάτι. Το άλλο, λαστιχένιο και αδιάβροχο, λούζεται στη σπάνια αθηναϊκή βροχή. 
Το αθλητικό ζεύγος είναι του φυγά, του φευγάτου, του μετακινούμενου καταραμένου. Τα παπούτσια της επικίνδυνης ζωής. Τα άλλα είναι του προορισμού, της προσιτής ορθοπεδικής άνεσης, τα κροκς της αμήχανης δυτικής κουλτούρας και μιας χονδροειδούς εκδοχής της αισθητικής της. 

Αν ο φακός περιστρεφόταν και ζούμαρε στο ίδιο ύψος, θα άνοιγε διάλογο με τα τσαρούχια του «Δείκτη», του Εύζωνα που φρουρεί τον Άγνωστο Στρατιώτη στη βόρεια σκοπιά του μνημείου. 

Φουντωτά, τελετουργικά, ιστορικά τεκμήρια στα πόδια μιας ακίνητης Ελλάδας που νόμιζε ότι θα έβλεπε απλώς τους πρόσφυγες να περνούν.