Από τα κλισέ που ακούω κάθε μέρα από δημοσιογράφους, πολιτικούς και δημοσιογράφους-πολιτικούς, αυτό που με εκνευρίζει περισσότερο είναι το κλισέ για το «άβατο των Εξαρχείων». Γιατί μου φαίνεται πως είναι μια μικρή αλήθεια που χρησιμοποιείται για να κρύψει μια μεγάλη. Και όπως κάθε μικρή αλήθεια που χρησιμοποιείται με αυτό τον τρόπο, δεν είναι καλύτερη από παραμύθι. Ένα παραμύθι που μοιάζει να υπονοεί ότι τα Εξάρχεια είναι ένα νησί ανομίας μέσα σε έναν ωκεανό νομιμότητας, τη στιγμή που τα Εξάρχεια δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ακόμα σημείο παραβατικότητας στον ωκεανό παραβατικότητας που λέγεται Ελλάδα.
Αν το σκεφτείτε (δεν χρειάζεται καν να το καλοσκεφτείτε, η απλή σκέψη αρκεί) δεν υπάρχει ούτε μία δραστηριότητα οπουδήποτε στην πιο καθυστερημένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αλλά ωραιότερη του κόσμου) στην οποία να μη βασιλεύει η αδιαφορία για το νόμο. Από την οδήγηση μέχρι την εργασία και από την κατοικία μέχρι την ψυχαγωγία, η Ελλάδα είναι η παιδική χαρά του παραβατικού και ο εφιάλτης του ανθρώπου που θέλει να ζει με κανόνες γιατί καταλαβαίνει πως χωρίς αυτούς οι μόνοι σίγουρα κερδισμένοι είναι οι πιο ισχυροί και οι πιο αδίστακτοι.
Αν θέλεις να καταλάβεις μια χώρα, η καταλληλότερη δραστηριότητα είναι η οδήγηση, καθώς πουθενά αλλού το δείγμα δεν είναι τόσο αντιπροσωπευτικό. Και στην οδήγηση το επαναλαμβανόμενο ελληνικό μοτίβο είναι συμπολίτες που πιάνουν το τιμόνι και οδηγούν σαν ο δρόμος να έχει φτιαχτεί μόνο για αυτούς. Είναι συμπολίτες που νομίζουν πως τα πεζοδόμια είναι πάρκινγκ που κατ’ εξαίρεση παραχωρούνται στους πεζούς. Συνήθως οι πρώτοι είναι οι ίδιοι με τους δεύτερους αλλά αυτό δεν έχει τόσο σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι το ότι η συχνότητα παραβατικών συμπεριφορών στα πεζοδρόμια και τους δρόμους της πόλης κάνουν τα Εξάρχεια να μοιάζουν με συνοικία συνταξιούχων τραπεζικών υπαλλήλων. Και πριν βιαστείτε να πείτε κάτι σαν «ναι, αλλά στα Εξάρχεια κινδυνεύουν ζωές», ελπίζω να προλάβω να σας πω: ναι, όντως στα Εξάρχεια κινδυνεύουν ζωές, αλλά το κακό είναι πως κινδυνεύουν πολύ περισσότερες ζωές σε κάθε ελληνικό δρόμο.
Αλλά δεν χρειάζεται να περιοριστούμε στη οδήγηση. Μπoρούμε να κάνουμε μια βόλτα έξω από τον αστικό ιστό και να απολαύσουμε μια υπέροχη έκθεση από αυθαίρετα τα οποία μπορεί να μη βάζουν σε κίνδυνο ζωές (αν και η αυθαιρεσία, συνήθως, συνεπάγεται και αδιαφορία για τους αντισεισμικούς κανονισμούς) αλλά επιβεβαιώνουν το ότι ζούμε στη χώρα που ο πιο αδίστακτος βγαίνει κερδισμένος. Αν δεν σας κάνουν τα αυθαίρετα, μπορούμε να μιλήσουμε με τις εργασιακές σχέσεις. Εσείς πόσους ανθρώπους γνωρίζετε που πληρώνονται για 4ωρη εργασία αλλά δουλέυουν κάτιτις παραπάνω γιατί «οι καιροί είναι δύσκολοι»; Πόσους ξέρετε που δουλεύουν εντελώς ανασφάλιστοι; Πόσους ξέρετε που δουλεύουν με τη συμφωνία με τον εργοδότη να περιορίζεται στη φράση «έλα και θα δούμε»; Πόσους ξέρετε που δουλεύουν σε επικίνδυνες θέσεις χωρίς κανένα μέτρο προφύλαξης; Πόσους ξέρετε που δουλεύουν χωρίς να πληρώνονται καθόλου;
Αν ούτε οι εργασιακές σχέσεις δεν αρκούν για σας πείσουν, μπορούμε να μιλήσουμε για εισοδήματα. Και πιο συγκεκριμένα για δηλώσεις εισοδημάτων. Πόσους ελεύθερους επαγγελματίες ξέρετε που να έχουν αποκρύψει μέρος του εισοδήματος τους στη φορολογική τους δήλωση;
Βρίσκετε το ζήτημα της φορολογίας θλιβερό και τη φοροδιαφυγή δικαιολογημένη; Θέλετε να πάμε σε κάτι πιο ευχάριστο; Κάτι που να έχει να κάνει με τη διασκέδαση; Πόσους μαγαζάτορες ξέρετε που κόβουν όλες τις αποδείξεις; Πόσους που τηρούν τον αντικαπνιστικό νόμο; Πόσους που σερβίρουν καθαρά ποτά; Πόσους που τηρούν τη νομοθεσία για τα τραπεζοκαθίσματα; Πόσους μαγαζάτορες ξέρετε που να μην είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν προστασία;
Θα μπορούσα να συνεχίσω έτσι με πολλά παραδείγματα από κάθε δραστηριότητα. Από το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου μέχρι το παγκάρι της Εκκλησίας και από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα μέχρι τα φαρμακεία. Αλλά δεν χρειάζεται. Και ίσως και αυτά που έγραψα να είναι πολλά. Γιατί, αντί να κάτσω να γράψω όλα τα παραπάνω, θα μπορούσα απλώς να ρωτήσω: Ξέρετε κάποια δραστηριότητα στην οποία να μην κυριαρχεί η παραβατικότητα; Και μετά να ρωτήσω: πιστεύετε πως θα μπορούσε να κυριαρχεί η παραβατικότητα χωρίς την άδεια ή την ανοχή της Ελληνικής Αστυνομίας;
Αν νομίζετε πως η αστυνομία απουσιάζει μόνο από τα Εξάρχεια προσπαθήστε να πάρετε το εκατό επειδή ένας μαγαζάτορας έχει γεμίσει το πεζοδρόμιο με τραπεζοκαθίσματα και δεν μπορείτε να πάτε βόλτα το μωρό σας με το καρότσι του. Η πιθανότητα να δείτε περιπολικό είναι ίδια με την πιθανότητα να το δει θαμώνας της πλατείας. Αν σε κάτι έχει δίκιο ο υπουργός Προστασίας του Αλήτη είναι ότι το να λέμε ότι η Ελληνική Αστυνομία θέλει αλλά εκείνος δεν την αφήνει, είναι λάθος. Δεν είναι μόνο ο Τόσκας. Ούτε η Ελληνική Αστυνομία θέλει. Τουλάχιστον η ηγεσία της. Γιατί αν ήθελε, θα προσπαθούσε. Κι αν δεν τα κατάφερνε, θα πήγαινε στο λέξικο, στο γράμμα Π και θα έψαχνε τη σημασία του λήμματος «παραίτηση».
Αλλά δεν θέλει. Και μάλλον βολεύεται με το παραμύθι για το «άβατο των Εξαρχείων». Γιατί το βολικό αυτό παραμύθι, όσο περισσότερο ακούγεται τόσο περισσότερο κρύβει αυτό που συμβαίνει σε όλη τη χώρα. Η υπερβολική προσοχή στην ανομία μιας περιοχής εύκολα μπορεί να κάνει κάποιους να πιστέψουν ότι σε όλες τις άλλες η ΕΛ.ΑΣ. κάνει τη δουλειά της καλά. Και φοβάμαι μήπως και η αντιπόλιτευση επιμένει σ’ αυτό το παραμύθι για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Μήπως, δηλαδή, προκειμένου να παραστήσει τον άγγελο της νομιμότητας, επικεντρώνεται στα Εξάρχεια προκειμένου να επιτρέψει στην υπόλοιπη χώρα να συνεχίσει να ζει στην ίδια και απαράλλαχτη σαπίλα της ανομίας και της παραβατικότητας. Και μπράβο της.
Υ.Γ. Επειδή καταλαβαίνω πως κάποιοι –ευτυχώς όχι πολλοί– αναγνώστες μπορεί να έχουν δυσκολίες στην κατανόηση κειμένου και κάποιοι άλλοι να έχουν το επώνυμο Πονηρίδης, να πω πως πουθενά δεν ισχυρίζομαι ότι η ανομία στα Εξάρχεια είναι ασήμαντη και δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει. Λέω ότι είναι το ίδιο σημαντική με την ανομία σε όλη την υπόλοιπη χώρα που πρέπει να μας ενδιαφέρει εξίσου.
