Δεν είναι τα σκυλάδικα, είναι τα πρωινάδικα

Τα τελευταία χρόνια αυτό που κυρίως μας απασχολεί στις εθνικές παρελάσεις είναι ο ενδυματολογικός κώδικας όσων παρελαύνουν. Μπορεί μαθητές και μαθήτριες να έχουν την μπλε και λευκή στολή τους, μα ορισμένες δασκάλες επιδεικνύουν τη δική τους στολή: εφαρμοστή μπλούζα, μίνι, ψηλά τακούνια.

Ευτυχώς, η ελληνική κοινωνία δεν είναι θεοκρατική, δεν υπάρχει μία επιτροπή «σοφών γερόντων» που αποφασίζει τι επιτρέπεται να φορά μια γυναίκα σε δημόσιο χώρο και η οποία στη συνέχεια τιμωρεί όσες παρεκκλίνουν.

Μήπως το γεγονός ότι κάποιοι βρίσκουν την εμφάνιση ορισμένων δασκάλων προσβλητική προς τον θεσμό της εθνικής επετείου αποτελεί κατάλοιπο συντηρητισμού, στενομυαλιάς ή εθνικισμού;

Αν οι ίδιες γυναίκες βρίσκονταν απλώς μέσα στο πλήθος και χειροκροτούσαν όσους παρελαύνουν, φαντάζομαι ότι κανείς δεν θα σκεφτόταν να τις σχολιάσει, να τις φωτογραφίσει ή να τους αφιερώσει αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το βασικό στοιχείο που κάνει τη διαφορά είναι ο ρόλος τους: Συμμετέχουν στην παρέλαση υπό μία ορισμένη, σημαντική, ιδιότητα, ως δασκάλες που συνοδεύουν μία τάξη – κι είναι ο αυτός ρόλος, νομίζω,  που καθιστά την εμφάνισή τους ακατάλληλη.

Θεωρούμε ότι το μαγιό είναι απόλυτα φυσιολογικό στο beach bar, όχι όμως και στην κηδεία – κι αυτό δεν έχει να κάνει με το πόσο προοδευτικοί ή συντηρητικοί είμαστε στην ιδιωτική ζωή μας, αλλά με βασικούς κώδικες ένδειξης σεβασμού προς ένα πρόσωπο ή μετοχής σε ένα σημαντικό συμβάν. Αντίστοιχα, νομίζω, όταν η δασκάλα συνοδεύει τους μαθητές στην παρέλαση ντυμένη όπως θα πήγαινε σε κλαμπ, στα μπουζούκια, ή στο πανηγύρι του χωριού, μάλλον δεν έχει κατανοήσει το νόημα μιας εθνικής επετείου.

Γινόμαστε, άραγε, σεξιστές όταν κατακρίνουμε αυτές τις γυναίκες; Γιατί δεν ασχολούμαστε και με τους άντρες συναδέλφους τους;

Δυστυχώς, είναι συνήθως οι γυναίκες που διεκδικούν τα «15 λεπτά δημοσιότητας» που θεωρούν ότι τους αναλογούν χρησιμοποιώντας το σώμα τους, έχοντας αποδεχτεί τον ρόλο του σεξουαλικού αντικειμένου. Πρόκειται για (πρόθυμα;) θύματα μιας ροζ υποκουλτούρας που τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αναλάβει τη συστηματική τους αποβλάκωση μέσω των ΜΜΕ – κάποιες εκπομπές της πρωινής και της μεσημεριανής ζώνης, διαφημίσεις «ομορφιάς», «γυναικεία» περιοδικά, παραλογοτεχνικά ρομάντζα.

Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται από τη βιομηχανία της ροζ υποκουλτούρας σαν μία ομοιόμορφη μάζα με κοινά ενδιαφέροντα:  τα ζώδια, τις δίαιτες, τα ρούχα, το μακιγιάζ και τον σχολιασμό προσώπων αναγνωρίσιμων από την TV και τα κουτσομπολίστικα περιοδικά. Το σεξιστικό πρότυπο της χαζοχαρούμενης νεαρής ή μεσήλικης Barbie, με τη μικροσκοπική φούστα και το αβυσσαλέο ντεκολτέ, που διανθίζει κάθε συζήτηση με υστερικές τσιρίδες αυτοϊκανοποίησης, πρωτοστατεί στα πρωινά τηλεοπτικά πάνελ.

Η οικονομική πραγματικότητα αγνοείται και η αναπαραγωγή του ίδιου lifestyle που προωθούσαν παρόμοιες εκπομπές προ κρίσης, εξακολουθεί να προάγεται και σήμερα. Τα πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά θέματα που αφορούν τη γυναίκα, το παιδί και την οικογένεια απουσιάζουν και δίνεται έμφαση στο Beauté και τη διασκέδαση που συνήθως θεωρούνται αλληλένδετα: μια σέξι, περιποιημένη γυναίκα έχει άλλωστε, σύμφωνα με αυτά τα πρότυπα,  περισσότερες πιθανότητες να «περνάει καλά».

Τα όρια της αισθητικής για κάποιες γυναίκες έχουν χαθεί. Αυτό που έχει σημασία είναι να δείχνουν σέξι και εντυπωσιακές υπό όλες τις συνθήκες, όποιος κι αν είναι ο επαγγελματικός τους ρόλος. Δεν βλέπουμε άλλωστε συχνά, ακόμα και στην ελληνική Βουλή, ο ανταγωνισμός των γυναικών να επικεντρώνεται όχι στο ποια εξ αυτών έκανε την πιο ενδιαφέρουσα, τεκμηριωμένη και μαχητική εισήγηση, αλλά στο ποια φορούσε το εντυπωσιακότερο ζευγάρι υποδημάτων ή κρατούσε την ακριβότερη τσάντα;

Σε μία εποχή όπου η φτώχεια, η ανεργία, η ενδοοικογενειακή βία, τα ψυχικά νοσήματα, τα εγκλήματα κατά των γυναικών, οι αυτοκτονίες, βρίσκονται στο απόγειό τους, οι ροζ ψευδαισθήσεις «κανονικότητας» και ευμάρειας που πουλούν τα κουτσομπολίστικα περιοδικά και οι τηλεοπτικές εκπομπές που απευθύνονται στο γυναικείο κοινό, αντί να προσφέρουν ανακούφιση, προκαλούν θυμό, θλίψη και αφόρητη πλήξη.

 Όχι, δεν είναι τα πρότυπο των «σκυλάδικων» αυτό που αναπαράγουν οι δασκάλες που παρελαύνουν με λαμέ φορέματα και δωδεκάποντα παπούτσια −όπως γράφουν κάποιοι σχολιαστές− είναι το πρότυπο των πρωινών κουτσομπολίστικων εκπομπών και περιοδικών.