Ιερισσός

Είναι συγκινητικά και ηρωικά τα βίντεο και οι φωτογραφίες: προηγούνται νηπιαγωγεία και δημοτικά και στο τέλος καμαρωτά παρελαύνουν την 25η Μαρτίου τα κοριτσάκια και αγοράκια του Γυμνασίου και Λυκείου Ιερισσού, όπως επιβάλλουν τα μιλιταριστικά ήθη των εθνικών επετείων – φέτος όμως υπάρχει κάτι ξεχωριστό: πολλά παιδιά φορούν μαύρες μπλούζες που γράφουν πάνω με λευκά γράμματα «SOS» ή «ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ;;; 7-3-2013». Ήταν η αποφράς ημέρα που τα ξενόδουλα ΜΑΤ επιχείρησαν να αλώσουν το κάστρο της αντίστασης ενάντια στην επιδρομή των πολυεθνικών μεταλλευτικών εταιρειών που θέλουν να καταστρέψουν το περιβάλλον στις Σκουριές της Χαλκιδικής, 22 χιλιόμετρα μακριά από την Ιερισσό, «όσο απέχει το κέντρο της Αθήνας από τη βιομηχανική Ελευσίνα», διαβάζω εδώ.

Πρόσχημα της επιδρομής των ΜΑΤ ήταν πως ήθελαν να κάνουν έρευνα για την ένοπλη ομάδα που επιτέθηκε με όπλα και μολότοφ τη νύχτα του Σαββάτου 16 Φεβρουαρίου προς Κυριακή 17 στις εγκαταστάσεις της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές – στην πραγματικότητα όμως ήθελαν να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των κατοίκων. Οι οποίοι δεν κάμφθηκαν: έφτιαξαν οδοφράγματα, άρχισαν να καίνε λάστιχα αυτοκινήτων στην είσοδο του χωριού, ξεκίνησαν πετροπόλεμο, περικύκλωσαν και απέκλεισαν το αστυνομικό τμήμα για να μη βρεθούν ανάμεσα σε δύο πυρά – απόλυτα σωστή στρατηγική κίνηση.

Μόνο που το αστυνομικό τμήμα είναι δίπλα στο κτίριο του Γυμνασίου και Λυκείου Ιερισσού και τα λάστιχα καίγονταν λίγο πιο πέρα – και όπως γράφουν στην αναφορά τους προς την αστυνομία ο διευθυντής του Λυκείου κ. Αριστοφάνης Μπολώνης και καθηγητές «μετά από συμπλοκή … έξωθεν του αστυνομικού τμήματος Ιερισσού, το οποίο γειτνιάζει με το σχολικό συγκρότημα Γυμνασίου-Λυκείου Ιερισσού, έγινε περιορισμένη χρήση χημικών όπου ένα εξ αυτών έπεσε ακριβώς στην καγκελόπορτα και ένα δεύτερο δύο με τρία μέτρα εντός του αυλίου χώρου... Η φορά του ανέμου ήταν ακριβώς προς το σχολικό συγκρότημα με αποτέλεσμα να προκληθούν αναπνευστικά προβλήματα σε κάποιους μαθητές και να χορηγηθούν οι πρώτες βοήθειες από τον Αγροτικό Ιατρό της Ιερισσού με οξυγόνο σε τέσσερις μαθητές του Λυκείου. Ουδείς μαθητής τραυματίστηκε, πλην όμως επικράτησε πανικός και από την όλη αναστάτωση που επικράτησε προκλήθηκαν κρίσεις πανικού σε μερίδα μαθητών».

Την άλλη ημέρα, διαβάζουμε και ακούμε από διάφορα μέντια ότι έγινε «βομβαρδισμός με χημικά στο Γυμνάσιο-Λύκειο Ιερισσού» και οι παθόντες έχουν αυξηθεί κατά 50%: προκλήθηκαν «αναπνευστικά προβλήματα σε τουλάχιστον πέντε μαθήτριες και μια καθαρίστρια» διαβάζω. Την πληροφορία ίσως έδωσε ο ίδιος κ. Μπολώνης, ο οποίος κάνει δηλώσεις στην εφημερίδα για τα γεγονότα και προσθέτει: «Ζούμε ένα μαρτύριο, εμείς οι εργαζόμενοι και τα παιδιά» – διότι καλούν μαθητές και μαθήτριες να καταθέσουν σχετικά με την επιδρομή στις Σκουριές, εξηγεί. Εξέδωσε σχετική ανακοίνωση και ο Σύλλογος Καθηγητών του Λυκείου, όπου σωστά τονίζεται ότι οι αστυνομικές αρχές «ασκώντας ψυχολογική βία στα παιδιά και τις οικογένειές τους, διαλύουν την κοινωνική συνοχή, διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του σχολείου μας και την παιδαγωγική διαδικασία». Επίσης οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων Γυμνασίου και Λυκείου δηλώνουν «δεν μπορούμε να ανεχτούμε τη στοχοποίηση των παιδιών μας, δεν μπορούμε να τα βλέπουμε συνεχώς φοβισμένα». Πολύ σωστά όλα αυτά, αν και η αστυνομία αρνείται ότι έγιναν προσαγωγές μαθητών – ποιος πιστεύει όμως τους μπάτσους;

Όμως συνθήματα «είμαστε προπαγανδιστικές ασπίδες;;;», «καίνε λάστιχα δίπλα σε σχολεία;;;» απουσίαζαν από την παρέλαση – όπως απουσίαζαν και οι 10-15 μαθητές από το γειτονικό Στρατώνι που φοιτούσαν στο Λύκειο Ιερισσού στην αρχή της χρονιάς: τα παιδιά μεταγράφηκαν όλα (πλην μιας μαθήτριας, κόρη καθηγήτριας) στο Λύκειο Αρναίας – η οποία βρίσκεται σε διπλάσια απόσταση και πάνω στο βουνό. Διότι το Στρατώνι είναι χωριό μεταλλωρύχων και κάθε μέρα οι μαθητές και οι μαθήτριες αντιμετώπιζαν επιθέσεις, χλευασμούς και απειλές –σχολικός εκφοβισμός ή bullying λέγεται επισήμως αυτό– επειδή οι γονείς τους ήσαν υπέρ της λειτουργίας του μεταλλείου στις Σκουριές.

Όμως κανείς δεν έκανε δηλώσεις επ’ αυτού, διευθυντές, σύλλογοι καθηγητών, γονέων και κηδεμόνων δεν έβγαλαν ανακοινώσεις για να καταγγείλουν την «ψυχολογική βία και τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής», ούτε για «τη στοχοποίηση», ούτε για το ότι τα παιδιά από το Στρατώνι «ήσαν συνεχώς φοβισμένα». Η διεύθυνση μέση εκπαίδευσης δεν παρενέβη για το «μαρτύριο που ζούσαν τα παιδιά» – αλλά μάλλον όχι καθηγητές, που καταγγέλλονται (όχι όλοι) ότι με το λόγο τους, τη συμπεριφορά τους και την ανοχή τους ενίσχυαν τα φαινόμενα (ή bullying). Οι γονείς από το Στρατώνι πήραν τα παιδιά τους γιατί φοβήθηκαν ότι κινδύνευαν, λίγα αυτά ανάμεσα σε πολλά και σε εχθρικό έδαφος, και τα πήγαν στην Αρναία.

Ήδη από το 2010 γονείς μαθητών Λυκείου από το Στρατώνι κατήγγελλαν «τις απειλές εναντίον των παιδιών μας, το εχθρικό κλίμα του σχολείου, τα απαράδεκτα σχόλια των εκπαιδευτικών εν ώρα μαθήματος». Στα σχόλια κάτω από το δημοσίευμα διαβάζουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις σχέσεις εκπαιδευτικών με τον αντι-ορυχειακό δήμαρχο κ. Μιχάλη Βλαχόπουλο – για το ρόλο του οποίου σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή και για το πώς ο τοπικός μικροκομματισμός έχει φορέσει περιβαλλοντική κουκούλα μελετήστε το «Σκουριές: μια διαφορετική προσέγγιση» που δημοσίευσε πριν 15 ημέρες η A.V.

Προφανώς τα πράγματα χειροτέρευαν συνεχώς και το αναπόφευκτο έγινε τον Νοέμβριο που μας πέρασε: επειδή και στην Ιερισσό υπάρχουν μερικές οικογένειες μεταλλωρύχων, ένα από τα παιδιά το έδειραν πέντε συμμαθητές του μέσα σε σχολικό λεωφορείο (μαθητές του Επαγγελματικού Λυκείου Αρναίας όλοι). Χρειάστηκε να σταματήσει ο οδηγός το όχημα και να παρέμβει για να το αποσπάσει από τα χέρια τους. Όταν η μητέρα του πήγε  στο αστυνομικό τμήμα να καταγγείλει το γεγονός, συγκεντρωμένο πλήθος την έβριζε και την απειλούσε πως θα της κάψουν το σπίτι. (Χαλκιδική: Επίθεση σε 15χρονο επειδή είναι γιος μεταλλωρύχου). Είναι μάλλον φανερό ότι στο χωριό υπάρχει μικρή ομάδα τραμπούκων που ασκεί τρομοκρατία και δημιουργεί την έκρυθμη κατάσταση που υπάρχει. Τα παιδιά από το Στρατώνι είχαν προλάβει να φύγουν – είχαν άδικο;

Κατά τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ιγγλέζη (κάτοικο Ιερισσού) επρόκειτο για συνηθισμένο «παιδικό καβγά», ενώ ο κ. Βλαχόπουλος δήλωσε πως τσακώθηκαν για ποδοσφαιρικά θέματα (Οι διαδηλώσεις στις Σκουριές «δηλητηριάζουν» παιδικές ψυχές). Σε αυτό το τελευταίο δημοσίευμα μαθαίνουμε ότι «νηπιαγωγός στην Ιερισσό πηγαίνει και κάνει μάθημα στα νήπια με μπλουζάκι το οποίο φέρει μήνυμα ενάντια στα μεταλλεία». Θυμίζω ότι η κυρία Ιγγλέζη είχε χαρακτηρίσει την ένοπλη επιδρομή στις Σκουριές «ανεξέλεγκτο γεγονός» που οφείλεται στις «αποικιοκρατικές πρακτικές της καναδικής εταιρείας». Είναι ολοφάνερο πως η εταιρεία φταίει και για τις ανεξέλεγκτες πρακτικές κάποιων μαθητών εναντίον συμμαθητών τους – όχι οι αγωνιστές γονείς, καθηγητές, διευθυντές και οι θρασύδειλοι τραμπούκοι που απειλούν μητέρες.

Πρωτεργάτης, ίσως και στρατηγός στον αγώνα κατά των μεταλλείων (και επομένως με ηθική και πολιτική τουλάχιστον ευθύνη για όσα συμβαίνουν στα σχολεία) είναι ο κύριος Απόστολος Παπαγεωργίου, για τους φίλους του Τόλης, επικεφαλής του «Παρατηρητήριου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων» από το 1999. Εδώ τον ακούμε να εξηγεί (λίγες ημέρες μετά την επιδρομή στις Σκουριές είναι το βίντεο) σε Θρακιώτες πώς παρατηρεί κάθε γνήσιος οικολόγος τις μεταλλευτικές δραστηριότητες: «Όταν υπήρχε γεωτρύπανο σε μας, πηγαίναμε και το καίγαμε. Δεν δούλεψε γεωτρύπανο σε μας, όλα τα κάψαμε και τα ανατινάξαμε. Όταν ξεκινήσει γεωτρύπανο να δουλεύει στις Σάπες ή στο Πέραμα, πρέπει εμείς να είμαστε εκεί. Και θα συνειδητοποιήσουν τότε ότι πρέπει να κάνουν κάτι, να φωνάξουν τα ΜΑΤ. Και από τη στιγμή που θα έρθουν τα ΜΑΤ το παιχνίδι το έχουν χάσει». Αν τον καλέσει ο εισαγγελέας να δώσει εξηγήσεις για το ποιοι «καίγαμε» και «ανατινάζαμε» στη «συμμετοχική παρατήρηση», θα έχουμε διαδηλώσεις για «κατάλυση της δημοκρατίας». Και αν πάνε τα ΜΑΤ, θα μας πουν ότι πρόκειται για «επίδειξη αυταρχισμού». Ας τους αφήσουμε να καίνε και να ανατινάζουν για να λειτουργεί η δημοκρατία.

Ο κ. Παπαγεωργίου έχει κατηγορηθεί από τους συμπολίτες του για πολλά και διάφορα – κυρίως όμως ότι ήταν φανατικός υπερασπιστής των συμφερόντων της Μονής Βατοπεδίου στην περιοχή (Ιερισσός, ιστοχώρος για την Ιερισσό και την περιοχή της). Έφθασε μάλιστα στο σημείο, δημοτικός σύμβουλος ων, να είναι μάρτυρας υπεράσπισης της Μονής Βατοπεδίου στη δίκη που έγινε μετά από αγωγή κατοίκων της Ουρανούπολης (ανήκει στον ίδιο δήμο) εναντίον της παραχώρησης της γνωστής ανά το πανελλήνιον έκτασης 8.608 στρεμμάτων της κοινότητάς τους στον κύριο Εφραίμ Κουτσού, ηγούμενο του Βατοπεδίου. Να μην τα πολυλογώ, η απάντησή του από τις σελίδες του «Παρατηρητηρίου» του «όλα τα καίμε και όλα τα ανατινάζουμε» είναι πως πρόθεσή του δεν ήταν να υπερασπιστεί το μοναστήρι: όλο και όλο που ήθελε ήταν «να μη θεωρηθεί δάσος και αρχαιολογικός χώρος» όλη η περιοχή από τη Διώρυγα του Ξέρξη ως τα σύνορα του Αγίου Όρους (όπως υποστήριζαν οι Ουρανοπολίτες ότι είναι). Και αυτό για ιερό σκοπό: για να πάρει ο δήμος 1.500 στρέμματα και να δημιουργήσει «πρότυπο οικισμό» για να μένουν δημότες του. (Σημειώνω πως οι αγωνιστές κατά του μεταλλείου ως και αρχαία από άλλα μέρη είχαν μεταφέρει στις Σκουριές – και έκαναν προσφυγή να σταματήσουν οι εργασίες γιατί είναι «αρχαιολογικός τόπος»!)

Αυτό που καταλαβαίνει όποιος διαβάσει τα περιστατικά είναι πως κάποιοι Ουρανουπολίτες φοβούνταν πως «οι καλόγεροι θα τους πάρουν όλον τον τουρισμό», ενώ ορισμένοι από τους δημοτικούς άρχοντες της Ιερισσού συμμαχούσαν με τους καλόγερους για να κάνουν τουριστικές μπίζνες. Και για να έχουν με το μέρος τους την Ιερισσό υπόσχονταν οικόπεδα σε διάφορους κατοίκους της (στο δάσος της Ουρανούπολης), ώστε να μπορούν να χτίσουν το υπόλοιπο. Το ξέσπασμα του βατοπεδινού σκανδάλου ματαίωσε την επιχείρηση. Στα δύο αυτά δημοσιεύματα βλέπουμε πώς παίζονται και εμπλέκονται τα τοπικά παίγνια με τις μεγάλες εθνικές υποθέσεις και πόσο η επίκληση περιβαλλοντικών αρχών δεν είναι παρά το πρόσχημα για την καταπάτησή τους. Διότι υπάρχουν πάντα μανιακοί ηλίθιοι για να ρίχνουν μολότοφ και χρήσιμοι οικολογούντες να συμπαρασταθούν με πούλμαν ή οργανώνοντας διαδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Μεταξύ αυτών των τελευταίων περιλαμβάνονται και οι Οικολόγοι - Πράσινοι. Πήρα από κάποιο stand την τελευταία έκδοση της δωρεάν διανεμόμενης εφημερίδας τους που έχει πρωτοσέλιδο κύριο θέμα με τίτλο «Σκουριές Χαλκιδικής - Αγώνας για τη ζωή και τη δημοκρατία». Δεν υπάρχει ούτε μία λέξη για τη νυχτερινή επιδρομή των κομάντος, κάποια αποδοκιμασία τέλος πάντων, καίτοι το κόμμα επισήμως, χωρίς να την καταδικάσει, δήλωσε τουλάχιστον πως «δεν μπορεί να την υποστηρίξει». Αντίθετα διαβάζουμε στην «Πράσινη Πολιτική» ύμνους για όσα κάνουν εκεί οι «κάτοικοι», διότι πλέον «αγωνίζονται ενάντια στη μετάλλαξη της κρατικής εξουσίας σε προστάτη ιδιωτικών συμφερόντων και της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός» – και επαινεί το συλλαλητήριο της 24ης Φεβρουαρίου που έγινε στην Ιερισσό ενάντια στις έρευνες της αστυνομίας για τον εντοπισμό των ένοπλων καταδρομέων.

Να συμπληρώσω εδώ πως η «Πράσινη Πολιτική» μοιράζεται δωρεάν διότι τα νεκρά δέντρα, πάνω στα οποία τυπώνεται, πληρώνουμε οι φορολογούμενοι για να τα κόψουν – 1.400.000 ευρώ ήταν πέρυσι η κρατική επιχορήγηση προς το κόμμα, διάβασα στη δεύτερη σελίδα του φύλλου που πήρα. Και αυτό εξηγεί γιατί υπάρχει πάντα υπερεπάρκεια της εφημερίδας στα σταντ, ενώ τα άλλα δωρεάν έντυπα, έχοντας περιορίσει το τιράζ τους λόγω της κρίσης, εξαφανίζονται αμέσως. Εκείνα προσπαθούν να επιβιώσουν στην αγορά, ενώ η «Πράσινη Πολιτική» θάλλει σε κρατικοδίαιτο θερμοκήπιο και από δέντρα την ενδιαφέρουν μόνο όσα δεν κόβονται για λογαριασμό της, εξόδοις μας.

Γιατί τα γράφω όλα αυτά, γιατί ασχολούμαι με το θέμα; Προφανώς γιατί με πληρώνει η «Ελληνικός Χρυσός» – αν όχι αυτό, επειδή είμαι «χρήσιμος ηλίθιος» των νεοαποικιοκρατών. Πέρα από τα παραπάνω αυτονόητα, ασχολούμαι γιατί κάποιοι έφθασαν να οργανώσουν επιχείρηση κομάντος στις Σκουριές καίγοντας μηχανήματα, καταβρέχοντας με βενζίνη εργαζόμενους για να τους κάψουν, αν χρειαζόταν – ήτοι, άσκησαν ένοπλη πολιτική βία και μάλιστα με άθλιο σαδιστικό τρόπο. Προφανώς δεν αρκούσε η πολιτική καταγγελία (βλέπε άρθρο στην A.V.), έπρεπε να διερευνηθεί τι συμβαίνει εκεί – και όσα συμβαίνουν ελάχιστη σχέση έχουν με ευγενή οικολογικά κίνητρα. Υπάρχουν μικρά τοπικά συμφέροντα, πολλή προπαγάνδα και μεγάλο μίσος, όπως διαπιστώνει κανείς ακούγοντας τον κύριο Παπαγεωργίου και διαβάζοντας τι υφίστανται τα παιδιά των μεταλλωρύχων.

Γράφω επίσης γιατί το καλοκαίρι του 2011 επισκεφθήκαμε τη μικρή πόλη Κιρούνα, στη Σουηδία, πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο. Από το μεταλλείο σιδήρου (που βρίσκεται δίπλα ακριβώς, κολλητά) ζουν οι άνθρωποι εκεί, για την εκμετάλλευσή του χτίστηκε η πόλη γύρω στο 1900. Όπως και το Λαύριο, τα Άσπρα Σπίτια, το Στρατώνι. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, κάντε κλικ εδώ (Kiruna) και θα δειτε ότι οι Κιρουνιώτες συνδυάζουν έξοχα ορυχεία και τουρισμό. Έχουν αξιοποιήσει ακόμη και τις στοές: κατέβηκα με άλλους επισκέπτες στο βάθος του ορυχείου, 800 μέτρα κάτω από τη γη, για να δούμε το μουσείο, να μάθουμε πώς γίνεται η εξόρυξη του μαγνητίτη – οι στοές που δουλεύουν είναι ακόμα πιο βαθιά, στα 1.200 μέτρα και θα φθάσουν στα 1.600 σύντομα, ενώ ως το 1960 η εξόρυξη ήταν επιφανειακή. 30 ευρώ το άτομο το εισιτήριο, αν θυμάμαι καλά.

Η παρουσία του μεταλλείου δεν εμποδίζει να υπάρχει εκεί το παγκοσμίως γνωστό Icehotel ούτε να έρχονται δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο για να κάνουν ορειβασία στα γύρω βουνά, να περπατήσουν, να δουν τον ήλιο του μεσονυχτίου το καλοκαίρι, το βόρειο σέλας το χειμώνα, τις λίμνες της περιοχής, τους τάρανδους, την τούνδρα. Και μάλιστα, λόγω του ότι τμήμα της πόλης κινδυνεύει να βυθιστεί γιατί οι στοές προχωρούν λοξά και έχουν φθάσει κάτω από αυτό, αποφασίστηκε να μεταφερθεί ολόκληρη γειτονιά σε άλλο σημείο, από το ανατολικό στο νότιο μέρος της πόλης. Δημοκρατικότατα, με συζητήσεις πάνω στην πολεοδομία της νέας γειτονιάς μεταξύ των κατοίκων και της εταιρείας LKAB, που εκμεταλλεύεται τα ορυχεία – η οποία θα πληρώσει, φυσικά, για την πολεοδόμηση και τις νέες κατοικίες.

Τουρισμός και μεταλλεία συνυπάρχουν χωρίς μολότοφ, χωρίς καραμπίνες, χωρίς ΜΑΤ και διαδηλώσεις, χωρίς υστερία και δημαγωγία για το περιβάλλον, χωρίς σχολικούς εκφοβισμούς και ξυλοδαρμούς. Δεν είμαστε Σουηδία; Ούτε οι Σουηδοί ήσαν «Σουηδοί», έγιναν· και έφτιαξαν τη σημερινή Σουηδία που εκτιμάμε για τον πλούτο της, τον πολιτισμό της, την ανεκτικότητά της, την κοινωνική και πολιτική δημοκρατία της.