Πολιτικη & Οικονομια

Γνωρίζει ο λαός;

Είναι εκτός τόπου και χρόνου να υποτιμάμε τη δύναμη της συλλογικής γνώσης και αντίληψης

85193-191084.jpg
Μαρία Μπουτζέτη
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
375047-774185.jpg

Ακούγεται τακτικά σε κοινωνικές και δημόσιες συζητήσεις ως επιχείρημα ότι «ο λαός δεν ξέρει». Ότι παρασύρεται από λαοπλάνους δημαγωγούς, ότι οδηγείται σε λάθος συμπεράσματα, ότι προβαίνει σε λάθος επιλογές. Ότι παθιάζεται με λάθος πρόσωπα. Ότι εκλέγει και λάθος κυβερνήσεις. Κάποιοι πηγαίνουν τη συζήτηση ένα βήμα παραπέρα: Είναι λογικό να συμβαίνουν όλα αυτά, αφού ο λαός «είναι πρόβατα». Για να καταλήξουν πέρα για πέρα απαξιωτικά, αναγνωρίζοντάς του το ακαταλόγιστο «Τι να περιμένουμε από αυτόν;»

Δεν θα σταθώ στην προφανή εναντίωση της άποψης αυτής με τον πυρήνα της δημοκρατικής λειτουργίας. Πίσω από αυτή την −ηπιότερα ή σκληρότερα εκφρασμένη− αντίληψη υποκρύπτεται κάτι άλλο, μύχιο, σχεδόν πάντα ανομολόγητο, βαθιά αλαζονικό: Κάπου (δεν προσδιορίζεται το πού) υπάρχει μια πεφωτισμένη ελίτ ικανή να (καθ)οδηγήσει το λαό. Φυσικά ο όρος δεν υπονοεί τους εξαιρετικούς επιστήμονες ή καλλιτέχνες που διαθέτουν τα επιτεύγματά τους στο κοινωνικό σύνολο, με ισχνές συχνά απολαβές. Αναφέρεται σε εκείνους που, κρατώντας το προνόμιο της κρυμμένης «γνώσης» για τον εαυτό τους και το στενό τους κύκλο, ονειρεύονται να γίνουν ταγοί του λαού, έως και εξουσιαστές του.

Συνήθως, όσοι διατυπώνουν τέτοιες άκαμπτες απόψεις, αυτονόητα εντάσσουν τους εαυτούς τους σε αυτή την «αφρόκρεμα». Και αυτονόητα τα συμφέροντά τους συμβαδίζουν με αυτής. Όσον αφορά τα προβλήματα του «κουτού» λαού, του «λαουτζίκου», οι επίδοξοι ταγοί του δεν τα γνωρίζουν καν. Ούτε και καταδέχονται να τα γνωρίσουν.

Γνωρίζει όμως ο λαός;

Ο λαός −αν και απρόσωπος− δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Είναι ένας γεμάτος αντιφατικά και συγκρουόμενα στοιχεία ζωντανός οργανισμός. Έχει θυμικό. Ενθουσιάζεται, οργίζεται, αμφιβάλλει, σε στιγμές ίσως και να εξαπατάται, άλλες στιγμές εμφανίζεται διπολικός. Στην πορεία όμως επιτυγχάνει να εξορθολογίζει τα αφηγήματα στα οποία εκτίθεται και να βρίσκει τις μεταξύ τους ισορροπίες. Οι αποφάσεις του, ανεξάρτητα αν συμφωνεί κανείς σε ατομικό επίπεδο, δεν είναι ποτέ αναιτιολόγητες. Εγγράφονται σε ένα πλαίσιο συνθηκών και παραμέτρων. Ό,τι επιχειρεί λοιπόν ο μεμονωμένος νους −με όχι πάντα βέβαιη επιτυχία− ο λαός το επιτυγχάνει. Γιατί κατέχει τη συλλογική γνώση, είναι ένας συλλογικός νους. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο λαός είναι ένας υπερυπολογιστής με συναίσθημα που, κάποιες φορές, όταν έχει να επεξεργαστεί πολλά δεδομένα, αργεί αλλά φέρνει στην οθόνη το σωστό αποτέλεσμα.

Όλες οι μεγάλες αλλαγές στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων έγιναν με πρωτοβουλία των λαών. Σήμερα, που βιώνουμε την εποχή της συνεργατικής συλλογικής γνώσης του Διαδικτύου, με πρώτο και καλύτερο παράδειγμα την Wikipedia, είναι εκτός τόπου και χρόνου να υποτιμάμε τη δύναμη της συλλογικής γνώσης και αντίληψης.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.