«Όλα τα χέλια. Από κάθε ποτάμι και ποταμάκι της Ευρώπης! Το αντιλαμβάνεστε αυτό που σας λέω;»
Ο άντρας στο πίσω τραπεζάκι μιλά ήρεμα και χαμηλόφωνα, σαν να λέει στην παρέα του κάτι εμπιστευτικό. Η πλάτες μας όμως σχεδόν ακουμπούν, τον ακούω θέλω δε θέλω.
«Κατεβαίνουν τσούκου τσούκου στη θάλασσα και αρχίζουν το ταξίδι. Μήνες στον ωκεανό. Όσα δεν φαγωθούν, φτάνουν κάποτε στη θάλασσα των Σαργασσών. Εκεί ζευγαρώνουν, γεννάνε και πεθαίνουν. Και τα μικρά χελάκια φεύγουν αμέσως και έρχονται το καθένα πίσω στο ποτάμι του για να ζήσει. Καταλαβαίνετε τώρα τι γίνεται έτσι; Και μετά σου λένε κάποιοι ότι αυτό είναι μονάχα η ζωή μας. Τούτο εδώ το πράγμα που ζούμε. Αμ δεν είναι. Δεν είναι!»
Βρισκόμαστε στην Πειραϊκή, σ’ ένα καφέ-ουζερί πάνω από τα βραχάκια. Είναι Κυριακή, νωρίς το μεσημέρι. Έχει ωραίο ήλιο και ευχάριστη θερμοκρασία. Θυμίζει Μάιο, αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς, το καλοκαίρι έχει πια περάσει. Είναι 24 Σεπτεμβρίου. Τσιμπάμε καλαμαράκια και μαριδάκι και πίνουμε μπύρα.
«Καλά κάνατε και ήρθατε νωρίς», μας λέει το γκαρσόνι. «Σε δυο ωρίτσες θα τρέχουμε και δε θα φτάνουμε».
«Και τα πουλιά το ίδιο», συνεχίζει ο τύπος στο πίσω τραπέζι. «O Γιώργος, που έχει κυνηγήσει, θα το ξέρει. Αυτή την εποχή φεύγουν τα ορτύκια για κάτω, για την Αφρική. Για να ξεχειμωνιάσουν. Μαζεύονται λοιπόν στις ακτές, στο Σούνιο ας πούμε. Και στην Πελοπόννησο, κάτω στη Λακωνία. Επειδή είναι η τελευταία στεριά, να πάρουν μια ανάσα πριν ξεκινήσουν. Από εκεί περνάνε μονοκοπανιά και φτάνουν εξαντλημένα απέναντι. Κάποια πνίγονται πέντε μέτρα από την ακτή. Έχεις δηλαδή δύο ορτύκια. Το ένα φτάνει στην Αφρική, ενώ το άλλο πνίγεται πέντε μέτρα πριν. Και έρχομαι τώρα εγώ και σε ρωτάω…»
Κανένα μισάωρο αργότερα, βολτάρουμε παράλληλα με τα βραχάκια. Κολλητά με τον τοίχο της σχολής Ναυτικών Δοκίμων μια ξύλινη σκαλίτσα βγάζει κάτω, στη μικροσκοπική παραλία. Υπάρχει εκεί μια γαλάζια καμπίνα για να αλλάζει κανείς, καθώς και μερικές πλαστικές καρέκλες στοιβαγμένες η μία μέσα στην άλλη.
Μια ταμπέλα δηλώνει με σαφήνεια πως το κολύμπι απαγορεύεται. Παρ’ όλα αυτά, μια κυρία με λαχανί μαγιό ετοιμάζεται να μπει. Πιο δίπλα, μερικοί άντρες με μπρούτζινο δέρμα από τα πολλά μπάνια, παίζουν ντόμινο πάνω σ’ ένα αυτοσχέδιο τραπεζάκι. Το νερό είναι απρόσμενα διαυγές. Στα βραχάκια, όμως, διακρίνονται πολλά στρώματα πίσσας. Η φρέσκια -από το ναυάγιο του Αγία Ζώνη- ξεχωρίζει χάρη στη στιλπνότητά της.
Αποφασίζουμε να κάνουμε αυτοψία αλά Κουρουμπλής. Παίρνουμε λοιπόν πάλι το δρόμο προς τη Ζέα. Σε κάθε σχεδόν ορμίσκο υπάρχουν πλωτά φράγματα, μα και αμέριμνοι κολυμβητές -δύο εδώ, τρεις εκεί. Μπροστά στα υπολείμματα από τα αρχαία τείχη δύο εργάτες με ολόσωμες λευκές φόρμες καθαρίζουν την πίσσα από τα βράχια. Ακριβώς από πάνω, δίπλα στον γιγάντιο τσιμεντένιο σταυρό, ένα νιόπαντρο ζευγάρι ποζάρει για γαμήλια φωτογραφία. Το σκηνικό συμπληρώνεται με την εμφάνιση ενός μπάρμπα, ο οποίος αφού μας δείχνει απέναντι το ακριβές σημείο του ναυαγίου και μας εξηγεί πώς κινήθηκε η πετρελαιοκηλίδα, στρέφει το δάχτυλό του προς τον ουρανό. Κοιτάμε. Έχει αραιά σύννεφα και θολές λευκές γραμμές που τέμνονται εδώ και εκεί.
«Έπιασαν δουλειά οι επιστήμονες…» μας λέει και κλείνει το μάτι του με νόημα.
Τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών τα μαθαίνουμε από το ραδιόφωνο, στο αυτοκίνητο. Αργά το βράδυ, στο σπίτι, διαβάζω αμήχανες αναλύσεις και ερμηνείες για την άνοδο της ακροδεξιάς. Παράλληλα, βλέπω τις φάσεις από το ΑΕΚ-Ολυμπιακός και ψάχνω πληροφορίες για την μετανάστευση των ορτυκιών. Στην Αίγυπτο, λέει, στήνουν αυτές τις μέρες δίχτυα που εκτείνονται σε όλη σχεδόν την ακτογραμμή. Και τα ορτύκια, εξαντλημένα από το μακρύ ταξίδι τους, πέφτουν πάνω και αιχμαλωτίζονται.
