Συνήγορος του Πολίτη - Ελλιπές το νομοσχέδιο για την αναγνώριση ταυτότητας φύλου

Ελλιπές, το νομοσχέδιο για την αναγνώριση ταυτότητας φύλου, αλλά θετικό βήμα, καταρχάς, χαρακτηρίζει ο Συνήγορος του Πολίτη το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης «Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου», το οποίο κατατέθηκε πρόσφατα και θα συζητηθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή.

Μολονότι οι διατάξεις του εν λόγω νομοσχεδίου «δεν ανταποκρίνονται πλήρως στο σύνολο των συναφών συστάσεων και ιδίως, στην ανάγκη για γρήγορες, διαφανείς, και εύκολα προσβάσιμες διαδικασίες (όπως θα ήταν μια αμιγώς διοικητική διαδικασία), επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στο υφιστάμενο πλαίσιο και θέτουν τις βάσεις περαιτέρω βελτιώσεων στο μέλλον» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της ανεξάρτητης Αρχής.

Από τη διερεύνηση σειράς υποθέσεων, οι οποίες κατατέθηκαν από διεμφυλικά (τρανς) άτομα στην ανεξάρτητη Αρχή τα τελευταία χρόνια, σε κεντρικό πρόβλημα αναδεικνύεται η αναντιστοιχία που εμφανίζουν τα στοιχεία της αστυνομικής ταυτότητας ή άλλου εγγράφου ταυτοποίησης, με την ταυτότητα φύλου του ατόμου.

Εξαιτίας αυτής της αναντιστοιχίας, δημιουργούνται προσκόμματα στην απόλαυση θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, προσθέτει η Αρχή, όπως σε συναλλαγές με την εφορία, την αστυνομία, τα ταχυδρομεία, τις τράπεζες κλπ. 

Επιπλέον, κατά τη διαδικασία ταυτοποίησης, εκτός από την επαναλαμβανόμενη ανάγκη παροχής εξηγήσεων, πολύ συχνά τα διεμφυλικά άτομα έρχονται αντιμέτωπα με κακόβουλα και επιθετικά σχόλια, που προσβάλλουν την προσωπικότητά τους.

Ο Συνήγορος του Πολίτη για την αντιμετώπιση των ανωτέρων προβλημάτων έχει επισημάνει την ανάγκη θέσπισης γρήγορων, διάφανων και εύκολα προσβάσιμων διαδικασιών αλλαγής των στοιχείων αστυνομικής ταυτότητας και λοιπών εγγράφων ταυτοποίησης των διεμφυλικών ατόμων, με βάση την αρχή του αυτοπροσδιορισμού και χωρίς ιατρικές ή άλλες προϋποθέσεις. 

Η νομοθετική αυτή αλλαγή κατέστη, άλλωστε, επιτακτική μετά την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην υπόθεση «A.P και Nicot κατά Γαλλίας», με την οποία το δικαστήριο έκρινε ότι η απαίτηση χειρουργικών επεμβάσεων, που πολύ συχνά οδηγούν στη στείρωση, προκειμένου να αναγνωρισθεί νομικά η ταυτότητα φύλου, παραβιάζει διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το εν λόγω νομοσχέδιο, ο Συνήγορος απευθύνθηκε στον υπουργό Δικαιοσύνης επισημαίνοντας όλα τα παραπάνω. 

Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη να επανεκτιμηθεί η διάταξη με την οποία εισάγεται αποκλεισμός των ανήλικων κάτω των 17 ετών από τη διαδικασία ληξιαρχικής διόρθωσης του φύλου τους, δυνατότητα που διαθέτουν ακόμη και με το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς.

Εν κατακλείδι, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά, ότι η αξιοποίηση των δεδομένων της υπόθεσης του ΕΔΔΑ, που προαναφέρθηκε, σε συνδυασμό με τις συστάσεις που αποτυπώνονται στο ψήφισμα 2048/2015 του Συμβουλίου της Ευρώπης, διαμορφώνουν το σύγχρονο πλαίσιο δικαιωματικών αντιλήψεων, εντός του οποίου οφείλει να εντάσσεται το εκάστοτε εθνικό πλαίσιο προστασίας των συγκεκριμένων προσώπων.