«Το 1943 οι απαισιόδοξοι Εβραίοι [αυτοί που έσπευσαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία όσο αυτό ήταν ακόμη δυνατόν] βρίσκονταν στο Μανχάταν. Οι αισιόδοξοι [αυτοί που θεωρούσαν αδιανόητο ότι θα μπορούσαν να συμβούν όσα συνέβησαν] βρίσκονταν... στο Άουσβιτς». Επειδή, λοιπόν, θεωρώ πως συνήθως η υπεραισιοδοξία είναι πολύ κακός σύμβουλος, σπεύδω απλώς να αναρωτηθώ δημοσίως για ορισμένα ζητήματα με τα οποία, είτε μας αρέσει είτε όχι, θα βρεθεί πιθανότατα αντιμέτωπο το υπό εξέλιξη εγχείρημα για ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Και βέβαια, διευκρινίζω αφετηριακά πως ό,τι γίνεται είναι αναμφισβήτητα θετικό. Το τελευταίο που θα ήθελα είναι να φανώ μίζερος ή μεμψίμοιρος.
Διάβασα κάπου την άποψη/εκτίμηση ότι, αν το νέο κόμμα/σχήμα «καβαλήσει» σε εκλογικό ποσοστό τον ΣΥΡΙΖΑ, τότε αλλάζει άρδην το πολιτικό σκηνικό. Ασφαλώς έτσι είναι, και μακάρι να γίνει κάτι τέτοιο. Ας είμαστε, όμως, πιο συγκρατημένοι. Κατά τη γνώμη μου –και όχι μόνο– υποτιμούν τον ΣΥΡΙΖΑ όσοι μιλάνε για επιστροφή του σε μονοψήφια ποσοστά ή θεωρούν πως «έχει φάει τα ψωμιά του». Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την πελατεία του, που δεν είναι βέβαια αυτή του 2015, αλλά και που δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη. Άλλωστε, φροντίζει να την ταΐζει κατά το δυνατόν, είτε με ψιλοδιορισμούς, ψιλοεξυπηρετήσεις και στοχευμένες παροχές, είτε με αριστεροφανείς πομφόλυγες ιστορικού κυρίως χαρακτήρα, οι οποίες άλλωστε δεν κοστίζουν τίποτα. Μάλιστα, όσο πλησιάζουν οι εκλογές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα γίνουν ακόμα πιο... γαλαντόμοι. Όχι μόνο τη «Ραδιοτηλεόραση», αλλά και την Ολυμπιακή Αεροπορία ή τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Προβληματικών Επιχειρήσεων του Αρσένη είναι ικανοί αυτοί να ανασυστήσουν, προκειμένου να βολέψουν τα «δικά τους παιδιά».
Με όλη την καλή διάθεση εκ μέρους μου, υπάρχουν ορισμένα ζητήματα, για τα οποία πραγματικά αναρωτιέμαι. Ανάλογα περίπου ερωτήματα έθετε και ένα κείμενο που διάβασα στο «Βήμα της Κυριακής», γραμμένο κι εκείνο από οπτική γωνία σαφώς ευνοϊκή απέναντι στο όλο εγχείρημα, του πάντα ορθολογιστή και νηφάλιου, καθηγητή Περικλή Βαλλιάνου. Έχουμε, λοιπόν, και λέμε:
Ποιου φορέα θα εκλεγεί αρχηγός στις 5/12 Νοεμβρίου; Θα υπάρξει ή όχι διάλυση των υπαρχόντων σχημάτων όταν με το καλό ιδρυθεί –αν ιδρυθεί– νέο κόμμα; Μήπως δεν θα ιδρυθεί νέο κόμμα, αλλά ομοσπονδία κομμάτων ή κάτι σαν τη σημερινή Συμπαράταξη; Σε αυτήν την περίπτωση κάθε «συνιστώσα» θα έχει τον δικό της αρχηγό και όλοι μαζί έναν άλλον; Ποιος θα είναι ο ρόλος όσων έχουν ήδη υπάρξει αρχηγοί κόμματος, ή ακόμα και πρωθυπουργοί; Ποιος θα είναι ο ρόλος στελεχών που κινούνται στις παρυφές του όλου εγχειρήματος (Ε. Βενιζέλος, Α. Διαμαντοπούλου);
Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι λύνονται όλα αυτά τα οργανωτικά ζητήματα (ας τα ονομάσουμε έτσι, αν και βέβαια δεν είναι απλώς οργανωτικά), τι γίνεται με τα προγραμματικά; Και δεν εννοώ, προφανώς, αν το νέο σχήμα θα αυτοχαρακτηρίζεται Σοσιαλδημοκρατία, Κεντροαριστερά, ή κάτι άλλο. Αυτό ας πούμε ότι λύνεται, ή έστω ότι κουκουλώνεται, με κάποιον πιο γενικό και αόριστο τίτλο. Εννοώ τα προγραμματικά στην ουσία τους. Ποιο πολιτικό στίγμα θα εκπέμπει ο νέος φορέας; Τι άποψη θα έχει για τις αποκρατικοποιήσεις; Θα χωράει, άραγε, και τους εργατοπατέρες των ΔΕΚΟ, και όλα τα λεβεντόπαιδα του ένδοξου «συνδικαλιστικού» παρελθόντος; Θα αυτοπροσδιορίζεται ως αντιδεξιός, με βάση τη δοκιμασμένη συνταγή («ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά») με την οποία το ΠΑΣΟΚ κέρδιζε τις εκλογές κάποτε; Θα εξακολουθήσουν βασικά στελέχη του νέου φορέα, για λόγους ταυτοτικούς και παλαιοψηφοθηρικούς, να ξορκίζουν το φάντασμα του μηδέποτε εμφανισθέντος στην Ελλάδα «νεοφιλελευθερισμού»;
Θα αναγνωρίσει ο νέος φορέας ότι η αριστερά του ορθού λόγου και του Διαφωτισμού (όχι η μπολσεβίκικη και νεομπολσεβίκικη) προέρχεται από την ίδια μήτρα από την οποία προέρχεται και ο πολιτικός φιλελευθερισμός; Θα έχει, άραγε, η ηγεσία του το θάρρος να δηλώσει, όπως ο Μπρούνο Κράισκι, καγκελάριος της Αυστρίας κατά τη χρυσή περίοδο της Σοσιαλδημοκρατίας: «Στα κοινωνικά ζητήματα είμαι σοσιαλδημοκράτης, στα οικονομικά φιλελεύθερος, στα καλλιτεχνικά ελευθεριακός»; Και όλα αυτά σε μια εποχή όπου η Σοσιαλδημοκρατία δεν έχει και πολύν αέρα στα πανιά της στην Ευρώπη (Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία, Ιταλία, ακόμα και Γερμανία). Με άλλα λόγια, στο μέτρο που ο «χώρος» ανασυγκροτηθεί οργανωτικά και αποκτήσει νέα ηγεσία, θα έχει, κατά τη γνώμη μου, επείγουσα ανάγκη από προγραμματική ανασύνταξη και ανανέωση, από ένα ελληνικό Μπαντ Γκόντεσμπεργκ (συνέδριο στο οποίο, το 1959, το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έκανε την υπέρβασή του αναφορικά με το μαρξιστικό του παρελθόν).
Κατά τα άλλα, είπαμε: όχι μεμψιμοιρίες. Ας ευχηθώ κι εγώ, μαζί με τόσους άλλους, οι σχετικές προσπάθειες, επενδυμένες με το αδιαμφισβήτητο κύρος του Νίκου Αλιβιζάτου, να μην καταλήξουν σαν εκείνες των καβαφικών Τρώων.
19°
