Γιατί δεν είναι τρελός ο Βορειοκορεάτης

Η βασική προτεραιότητα κάθε απόλυτου μονάρχη, ερυθρού ή φαιού, θρησκόληπτου ή άθεου −δεν έχει καμία σημασία το δόγμα εκκίνησης της παντοκρατορίας του− είναι η επιβίωση του καθεστώτος που έχει επιβάλει. Από μία στιγμή και μετά η επιβίωση αυτή αποτελεί τη μοναδική κινητήριο δύναμη της πολιτικής του. Σε προσωποπαγείς δικτατορίες μάλιστα η επιβίωση του «Clan», της πολιτικής φατρίας του ηγέτη, εξελίσσεται σε μία συλλογική εμμονή της ομάδας εξουσίας που τον περιστοιχίζει.

Παρατηρώντας την πρόσφατη ιστορία, με ευκολία καταλήγει κάποιος στο συμπέρασμα πως προσωποπαγή καθεστώτα όπως του Σαντάμ Χουσεΐν ή του Μουαμάρ Καντάφι βασίζονταν σε μία ισχυρή κοινωνική ομάδα προνομιούχων πολιτών οι οποίοι ως συνεκτικό κρίκο είχαν μόνο τα προνόμια που τους παρείχε το καθεστώς. Η πτώση του αρχηγού παρέδιδε την ομάδα εξουσίας και το κοινωνικό της στήριγμα στο σπιράλ της αποσύνθεσης.

Η πτώση του αρχηγού δεν επήλθε από κάποια αποτελεσματικά ανατρεπτική επιχείρηση με έντονο το χαρακτήρα της κοινωνικής αλλαγής. Ούτε καν στην Τυνησία δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Η Αραβική Άνοιξη ήταν ένα μείγμα παρέμβασης μυστικών υπηρεσιών τρίτων χωρών με παράλληλη εξαγορά ή προσεταιρισμό εσωτερικών μηχανισμών των καθεστώτων (τμήμα του στρατού ή της αστυνομίας ή υπηρεσιών ασφαλείας) αλλά και ενός μικρού αλλά δυναμικού τμήματος εκ των προνομιούχων που αναζητούσαν περαιτέρω προνόμια. Σε αυτή την εξίσωση, τουλάχιστον στην Τυνησία και την Αίγυπτο, διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο και ορισμένα τμήματα του Ιερατείου.

Το συντριπτικά αρνητικό χαρακτηριστικό των καθεστώτων Χουσεΐν και Καντάφι ήταν ότι και τα δύο δεν διέθεταν πραγματικά αποτρεπτικό οπλοστάσιο πέραν μίας εμμονικής ρητορικής περί αυτού. Η καθεστωτική προπαγάνδα περί της ύπαρξης αυτού του οπλοστασίου αποδείχτηκε και το αδύνατο σημείο της πολιτικής επιβίωσής τους. Οι μυστικές υπηρεσίες της Δύσης χρησιμοποίησαν το μύθο αυτό ως άλλοθι για την εισβολή στις χώρες αλλά και ως επιχείρημα προς τις κοινωνίες της Αμερικής ή της Μεγάλης Βρετανίας περί ύπαρξης σοβαρού κινδύνου και απειλής από τα οπλοστάσια αυτών των καθεστώτων που «διέθεταν» όπλα μαζικής καταστροφής. Η πραγματικότητα ήρθε στην επιφάνεια μερικά εικοσιτετράωρα μετά την εισβολή στο Ιράκ ή τον πόλεμο στη Λιβύη. Για τους απόλυτους μονάρχες ήταν πια αργά. Έπεσαν θορυβωδώς.

Καθεστώτα όμως όπως αυτά της Βορείου Κορέας και του Ιράν μελέτησαν λεπτομερώς τα στοιχεία που οδήγησαν στην πτώση των ισχυρών Χουσεΐν, Καντάφι ή ακόμη και Μιλόσεβιτς. Κατανόησαν πως ο μόνος τρόπος για να μην ισοπεδωθούν εν μία νυκτί είναι να αντιπαρατάξουν μία πραγματική και άρα αποτελεσματική απειλή. Πρόκειται για τη μόνη αποτρεπτική δύναμη που θα μπορούσαν να αναπτύξουν. Παράλληλα αντιλήφθηκαν πως η στρατηγική που θα έπρεπε να ακολουθήσουν επέβαλε τη συστηματική μεγιστοποίηση των αντιθέσεων και αντιφάσεων μεταξύ των βασικών παικτών του πλανήτη. Για το Ιράν οι βασικοί παίκτες είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η ΕΕ, το Ισραήλ και το Αραβικό Έθνος και με τη διάσταση της ιστορικής αντιπαράθεσης Σουνιτών - Σιιτών εντός του Ισλάμ. Πολύπλοκο και δαιδαλώδες. Για τη Βόρειο Κορέα είναι οι ΗΠΑ και η Κίνα με ενδιάμεσους εταίρους στη σκακιέρα την Ιαπωνία και τη Νότιο Κορέα. Εδώ έρχεται και «δένει» η αποκαλούμενη και «Παγίδα του Θουκυδίδη». Για τον Κίσιγκερ, τον Μπρεζίνσκι και τους επιγόνους τους, η Κίνα αντιστοιχεί στη Σπάρτη, οι ΗΠΑ στην Αθήνα, η Ιαπωνία στην Κέρκυρα και η Βόρειος Κορέα στην Κόρινθο. Η Νότιος Κορέα είναι περισσότερο κάτι σαν τα Μέγαρα. Ο Θουκυδίδης πριν από αιώνες προσπάθησε να αποδώσει τον Πελοποννησιακό Πόλεμο σαν ένα αποτέλεσμα της κυρίαρχης αντίθεσης μεταξύ Αθήνας (της υπερδύναμης) και της Σπάρτης (Μεσαία - περιφερειακή  δύναμη). Το κίνητρο που διαπνέει κάθε γεωπολιτική αντιπαράθεση είναι ο φόβος της μίας πλευράς από την ενίσχυση της επιρροής της άλλης. Όταν η Κόρινθος επιτίθεται στην Κέρκυρα οι Αθηναίοι υποχρεούνται να την υπερασπιστούν. Η εξέλιξη ακολουθεί γεωμετρική πρόοδο. Η Σπάρτη εισέρχεται στο παιγνίδι χρησιμοποιώντας ως άλλοθι την Κόρινθο. Αυτοί που ισοπεδώνονται με τα χρόνια είναι οι Μεγαρείς (η Νότια Κορέα). Την ακολουθία αυτή παρακολούθησε η ανθρωπότητα και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Δηλαδή το φαινόμενο του ντόμινο που προκύπτει από τις συμμαχίες. Η Βόρειος Κορέα έχει μελετήσει το ζήτημα, αν και παραμένει άγνωστο αν οι επιτελείς της Πιονγκ Γιανγκ έχουν διαβάσει Θουκυδίδη. Η γαλλική ωστόσο «Le Μonde» σε δύο παρεμβάσεις της θέτει το ζήτημα. Η πρώτη με τίτλο «Η παγίδα του Θουκυδίδη» ως editorial, η άλλη ως αρθρογραφία με τίτλο «Είναι τρελός ο Κιμ Γιονγκ Ουν;» για να καταλήξει ο αρθρογράφος πως προφανώς και δεν είναι.

Ο βορειοκορεάτης δικτάτωρ επιθυμεί να διατηρήσει την εξουσία του και να επιβιώσει το καθεστώς του. Φροντίζει γι’ αυτό αναδεικνύοντας τη χώρα του σε πραγματική απειλή για τις ΗΠΑ αλλά και για τον παραδοσιακό αντίπαλο, την Ιαπωνία. Η βόμβα υδρογόνου, οι βαλλιστικοί πύραυλοι και η μονιμοποίηση της πυρηνικής κεφαλής ώστε να τοποθετείται στους πυραύλους, αποτελούν εχέγγυα της αποτρεπτικής του ισχύος. Στόχος του δεν είναι να πλήξει τις ΗΠΑ. Στόχος του είναι να διαπραγματευθεί αποτελεσματικά με τις ΗΠΑ ώστε να διατηρηθεί ασφαλές το υπεροικοδόμημά του. Η εξουσία του καθεστώτος του. Παράλληλα επιχειρεί με την ίδια τακτική να θέσει τη Νότιο Κορέα σε καθεστώς ιδιότυπης ομηρίας αλλά και να «φινλανδοποιήσει» τη σχέση του με την Ιαπωνία. Κανείς δεν είναι σε θέση να δει με σαφήνεια και ακρίβεια την τελική φάση αυτής της πολύπλοκης και πολυδιάστατης υπόθεσης. Το μόνο σίγουρο ωστόσο είναι ότι ο Κιμ δεν είναι τρελός. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι και επικίνδυνος.