Η Κύπρος είναι το Βατερλό όλων των ελληνικών δημαγωγικών μύθων. Και ΑΟΖ είχαν ανακηρύξει και τα πετρέλαια διαπραγματεύονταν και Ρώσους φίλους και καταθέτες διέθεταν και αριστερό πρόεδρο είχαν, όχι «δοσίλογους» όπως εμείς. Κι όμως, ούτε ο συχωρεμένος ο Τσάβες τους έστειλε δωρεάν πετρέλαιο, ούτε οι Ρώσοι και οι Κινέζοι τους δάνεισαν. Και ο Χριστόφιας κλαίγοντας τους ανακοίνωσε τη χρεοκοπία και τα μνημόνια. Το ’χουν αυτό οι συμπατριώτες μας, όταν χρεοκοπούν οι πολιτικές τους, κλαίνε. Πριν 9 χρόνια ένας άλλος εξίσου μεγάλος πατριώτης τορπίλισε το όνειρο δεκαετιών, την επανένωση του νησιού, τον τερματισμό της κατοχής. Για να μη μοιραστεί την ευημερία της η πλουσιότερη κοινότητα με την πιο φτωχή. Κλαίγοντας κι αυτός. Η ιστορία εκδικείται.
Από το τέλος του 2009, που μάθαμε τι μας συμβαίνει, μέχρι και πριν λίγο καιρό, ο ελληνικός λαϊκισμός ζητούσε διαγραφή του χρέους, «δεν χρωστάμε, δεν πληρώνουμε». Όταν πέρυσι «κουρεύτηκε» ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους, έκπληκτοι διαπιστώσαμε ότι το επαναστατικό εκείνο αίτημα που συγκλόνιζε τις πλατείες δεν ήταν τόσο ανέφελο. Ασφαλιστικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, δημόσιες επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, νοσοκομεία και δεκάδες χιλιάδες πολίτες είδαν ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας τους να εξανεμίζεται. Οι τράπεζες συντηρούνται με ορό, οι μέτοχοί τους έχασαν την αξία των μετοχών τους. Τότε καταλάβαμε, όσοι ήθελαν να καταλάβουν, ότι ηρωικές λύσεις δεν υπάρχουν, όλες συνεπάγονται απώλειες. Ο ελληνικός λαϊκισμός, όμως, δεν είχε και πάλι πρόβλημα. Τώρα διαδήλωνε για το ακριβώς αντίθετο: Υπεξαιρέσατε τα λεφτά των ταμείων, κλέψατε τις οικονομίες του κόσμου που τις είχε τοποθετήσει σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Ο λαϊκισμός δεν έχει λύσεις για τα προβλήματα, για κάθε πρόβλημα έχει έναν εχθρό.
Τόσα χρόνια ακούμε για τους στυγνούς «οικονομικούς δολοφόνους» που δίνουν στις τράπεζες τα λεφτά των φορολογουμένων. Δεν πρέπει να λες πολλά, γιατί καμιά φορά εισακούεσαι. Στην περίπτωση της Κύπρου, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα επέλεξε διαφορετικό σχέδιο διάσωσης. Εκεί η φούσκα ήταν στις τράπεζες, οπότε το κόστος της διάσωσης δεν το ανέλαβαν μόνο οι φορολογούμενοι με φόρους και μειώσεις μισθών αλλά και οι επενδυτές. Παραδόξως ούτε τώρα είναι ευχαριστημένος ο λαϊκισμός. Μιλάει για «εκδικητική μανία των Γερμανών που διαπράττουν έγκλημα κατά του κυπριακού λαού». Κατά πώς φαίνεται, οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι πρέπει να πληρώσουν για να μη μειωθούν οι καταθέσεις των Ρώσων ολιγαρχών.
Με άλλα λόγια, όσοι έχουν δανείσει την Ελλάδα είναι «τοκογλύφοι» που πρέπει να αναλάβουν το επενδυτικό ρίσκο και να χάσουν τα λεφτά τους. Εκτός αν είναι Έλληνες και Κύπριοι, οπότε ονομάζονται καταθέτες αντί επενδυτές και πρέπει να μη χάσουν τίποτα. Ποιος θα πληρώσει; Κανείς, οι Γερμανοί, οποιοσδήποτε εκτός από μας. Αυτή είναι η νέα ελληνική μεγάλη ιδέα. Να πληρώνουν πάντα οι άλλοι.
Είναι καλό το σχέδιο διάσωσης για την Κύπρο; Όπως όλα, έχει θετικά και αρνητικά στοιχεία, αλλά κυρίως εξαρτάται από την εφαρμογή του. Απ’ ό,τι φαίνεται, οι αδελφοί μας στο νησί μάς συναγωνίζονται στον αυτοκαταστροφικό λαϊκισμό, ήδη οι υπεύθυνοι της χρεοκοπίας έχουν κηρύξει αντιμνημονιακό αγώνα κι αυτοί, ζητάνε δημοψήφισμα, έξοδο από την ευρωζώνη, επιστροφή στην κυπριακή λίρα. Δηλαδή, ακόμα πιο καταστροφικές λύσεις. Λες και η έξοδος από το ευρώ θα γεμίσει τα ταμεία των τραπεζών που έχουν καταρρεύσει. Οι κυπριακές τράπεζες έχουν καταθέσεις πολλές φορές πάνω από το ΑΕΠ της χώρας. Το 63% αυτών των καταθέσεων είναι ξένα κεφάλαια, ιδίως ρώσικα. Κανένα κράτος δεν μπορεί να διασώσει και να στηρίξει ένα υπερδιογκωμένο τραπεζικό σύστημα με τζίρο πολλές φορές το ΑΕΠ του. Φαίνεται δίκαιο και άμεσα αποτελεσματικό να αναλάβουν ένα μέρος της διάσωσης τα παρκαρισμένα στην Κύπρο κεφάλαια. Βέβαια, αυτό εγκυμονεί τον κίνδυνο της αποσταθεροποίησης του τραπεζικού συστήματος του Νότου, έπεσε ένα ταμπού. Κυρίως όμως διακινδυνεύεται η θέση της Κύπρου ως φορολογικού παραδείσου της Μεσογείου. Τα ρώσικα κεφάλαια μπορεί να αναζητήσουν ασφαλέστερο λιμάνι.
Μέχρι τώρα, το σχέδιο προβλέπει 9,9% κούρεμα για τις πάνω από 100.000 καταθέσεις και 6,7% για λιγότερες. Όλοι όσοι κόπτονται για τους μικροκαταθέτες, το ρόλο του νησιού στο έργο «ωραίο μου πλυντήριο» σκέφτονται φυσικά και όχι τον «καημένο το λαό». Όπως τους είπε και ο Αναστασιάδης, η ζημιά του κουρέματος είναι όση οι τόκοι 2 χρόνων. Δηλαδή ένας καταθέτης των 20 χιλιάδων θα χάσει 1.340 ευρώ. Μακάρι να χρεοκόπησε η χώρα σου και αυτό να είναι το μόνο σου κόστος. Η συζήτηση πάλι και εδώ είναι προσχηματική. Οχυρώνονται πίσω από τους μικροκαταθέτες για να προστατεύσουν τα μεγάλα διεθνή και ντόπια κεφάλαια. Όταν ο αρχιεπίσκοπος έμπλεος οργής μιλάει για τους «πρόστυχους Ευρωπαίους», έχει τα δίκια του. Η εκκλησία είναι η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του νησιού.
Όπως φαίνεται, εντός των επόμενων ωρών αυτό θα διορθωθεί, οι καταθέσεις των μικροαποταμιευτών δεν θα φορολογηθούν. Είναι πιο δίκαιο. Είναι πιο σωστό; Αν φορολογήθηκαν όλοι, ήταν για να μην αυξηθούν σημαντικά οι απώλειες για τα μεγάλα διεθνή κεφάλαια. Αν οι κάτω από 100.000 δεν φορολογηθούν τότε θα πρέπει να ανέβει πολύ πάνω από το 10% το τέλος για τις μεγαλύτερες καταθέσεις. Πράγμα που θα οδηγήσει σε βίαιη φυγή. Όμως η Κύπρος έχει εξασφαλίσει την ευημερία των τελευταίων χρόνων –πρώτη σε κατανάλωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση με δεύτερη την Ελλάδα– ακριβώς σ’ αυτό το ρόλο: των νησιών Κέιμαν της Μεσογείου. Κάθε απόφαση έχει υπέρ και κατά και τίποτα δεν είναι έτσι όπως οι εγχώριοι εδώ κι εκεί δημαγωγοί θέλουν να παρουσιάσουν. Στην πραγματικότητα οι Κύπριοι πρέπει να καταγράψουν τις ζημιές τους, λίγη σημασία έχουν τα ποσοστά, και να προσπαθήσουν γρήγορα να επανέλθουν στην κανονικότητα και να ξανακερδίσουν όσα έχασαν. Το ’χουν ξανακάνει. Είναι αμφίβολο αν θα γίνει έτσι απλά. Όπως έχει ήδη φανεί, στις μπερδεμένες μέρες μας, ο λαϊκισμός οδηγεί σε αυτοκαταστροφικές επιλογές.
Το ηθικό δίδαγμα των τελευταίων χρόνων κι εδώ κι εκεί είναι ότι δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα. Εμείς πιστέψαμε ότι θα δανειζόμαστε εσαεί, όλο και περισσότερα, μέχρι να γίνουμε όλοι δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι στα 50. Αυτοί πίστεψαν ότι θα παρκάρουν τα ρώσικα λεφτά στα θησαυροφυλάκια και θα ζουν άνετα μ’ αυτό μόνο. Η κρίση που αντιμετωπίζει η Δύση είναι πολύ μεγάλη για να επιτρέπει τέτοιες ανέμελες νησίδες. Οι χώρες μας πρέπει να επιστρέψουν στη δουλειά, να παράγουν και να πουλάνε στον κόσμο, αν θέλουν να διατηρήσουν το επίπεδό τους. Το ακόμα μεγαλύτερο μάθημα όμως είναι ότι η οικονομία είναι ρίσκο, η ζωή είναι ρίσκο. Ότι έχει κινδύνους, ότι πρέπει να κάνουμε συνέχεια επιλογές. Και πρέπει να βρίσκουμε τις πιο δίκαιες και πιο αποτελεσματικές κάθε φορά. Όσοι παρουσιάζουν μια ζωή εύκολη, βολική, χωρίς προσπάθεια, που όλοι μπορούμε να απολαύσουμε απλώς κάτι «κακοί» μας τη στερούν, είναι αυτοί που προτείνουν πάντα τις χειρότερες λύσεις, τις πιο άδικες, την ηρωική αυτοκτονία. Οι λύσεις δεν είναι μαύρο-άσπρο, έχουν υπέρ και κατά, είναι περίπλοκες, έχουν κόστος.
Τις ίδιες αυτές μέρες, οι εφημερίδες γράφουν για τους Έλληνες που έχασαν τα λεφτά τους επενδύοντας σε ολλανδικά ομόλογα της τράπεζας SNS. Εκεί το κράτος αποφάσισε να «μη σώσει την τράπεζα με τα λεφτά των φορολογούμενων». Όπως ζήταγαν και κάποιοι εδώ. Αυτοί όμως οι Έλληνες έχασαν όλα τα λεφτά τους. Όπως θα τα έχαναν όλα αν συνέβαινε το ίδιο εδώ ή στην Κύπρο. Οι Κύπριοι θα χάσουν μέχρι 9,9% των καταθέσεών τους. Όσοι ήταν μέτοχοι στις ελληνικές τράπεζες, μεγάλο μέρος των Ελλήνων πολιτών δηλαδή, βλέπουν τώρα τις μετοχές να κάνουν μερικά λεπτά. Κι αν είχαμε γυρίσει στη δραχμή θα είχαμε χάσει τα 2/3 των χρημάτων μας. Η πραγματική ζωή είναι διαφορετική από τα συνθήματα. Ψύχραιμα πρέπει να σταθμίζεις τις επιλογές, να αποφεύγεις τα χειρότερα.
Οι εύκολες λύσεις, οι διαχωρισμοί σε ηρωικούς πατριώτες και προδότες του έθνους, είναι πάντα οι αυτοκαταστροφικές επιλογές. Οι Κύπριοι θα έπρεπε ήδη να το έχουν μάθει αυτό.
14°
