Η ιστορία είναι λίγο ή πολύ γνωστή. Τις προηγούμενες μέρες κυκλόφορησε στο διαδίκτυο ένα γράφημα σχετικά με το ελληνικό πρόγραμμα εξυγίανσης, με μια ένδειξη που έφερε τη «σφραγίδα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία καταδείχθηκε ως ψευδής.
Η εικόνα προέρχεται από ένα πίνακα που παρέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής της ΝΔ Χρίστος Δήμας, με τον οποίο αποτυπώνεται το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε στα τρία μνημόνια, κατά πόσο σε κάθε μία από τις τρεις μνημονιακές περιόδους περικόβονται οι κρατικές δαπάνες ή αυξάνονται οι φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές. O βουλευτής παρέθεσε το γράφημα για να δείξει πώς επέλεξε κάθε κυβέρνηση να πετύχει τους στόχους κάθε προγράμματος, υποστηρίζοντας ότι η οικονομία σταθεροποιήθηκε περισσότερο κατά τη διάρκεια του δεύτερου μνημονίου.
Κάποια στιγμή, άγνωστο από ποιον, υπήρξε παραποίηση της εικόνας του γραφήματος, κατά την οποία αφαιρέθηκε στο πάνω αριστερά μέρος η πηγή και αντικαταστάθηκε από τη σφραγίδα της ΕΕ. Πολύς λόγος έγινε για τη διακίνηση fake news, ενώ σε πρωτοσέλιδό της η εφημερίδα «Αυγή» το συμπεριέλαβε σε μια σειρά από fake news που στόχο έχουν να πλήξουν την κυβέρνηση. Τα Ελληνικά Ηoaxes έγραψαν αναλυτικά για την υπόθεση εδώ.
Επί της ουσίας, όμως, αυτό που παραμένει σημαντικό σε αυτή την ιστορία αφορά στο κατά πόσο είναι αληθή ή όχι τα στοιχεία του γραφήματος.
Ένα δεύτερο γράφημα που ακολούθησε, το οποίο ανέβασε στο λογαριασμό του στο fb o καθηγητής Αριστείδης Χατζής, δείχνει την αναλογία μείωσης δαπανών και επιβολής φόρων κατά την περίοδο των μνημονίων, όχι κατά κυβέρνηση αλλά κατά έτος, από το 2011 μέχρι και το 2017. Όπως γράφει ο ίδιος στην ανάρτησή του, το γράφημα ουσιαστικά απεικονίζει «τι είδους λιτότητα εφάρμοσαν οι 4 μνημονιακές κυβερνήσεις (Παπανδρέου, Παπαδήμου, Σαμαρά, Τσίπρα): λιτότητα βασισμένη στη μείωση των κρατικών δαπανών ή λιτότητα βασισμένη στην αύξηση της φορολογίας». Γιατί είναι σημαντικό αυτό; «Έχει διαφορά; Τεράστια. Ενώ και τα δύο είδη λιτότητας στραγγαλίζουν (αναπόφευκτα) μια οικονομία, οι αυξήσεις στη φορολογία έχουν σαφώς πολύ πιο αρνητικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε αντίθεση με τη μείωση των κρατικών δαπανών. Μπορείτε να βγάλετε τα (πολιτικά) συμπεράσματά μόνες/οι σας, συγκρίνοντας τις χρονιές».
Ο πίνακας προέρχεται από Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στο οποίο «εργάζονται κορυφαίοι Έλληνες οικονομολόγοι που έχουν προταθεί από τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου και τα στοιχεία τους δεν έχουν αμφισβητηθεί σοβαρά από κανέναν μέχρι τώρα», ενώ το ραβδόγραμμα για το 2017 «βασίζεται στον προϋπολογισμό του 2017 που έχει καταθέσει η κυβέρνηση στα τέλη του 2016».
Αν όλη αυτή η συζήτηση τελικά έχει ενδιαφέρον, εκτός του ότι είναι εξαιρετικά επίκαιρη τη στιγμή που καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε μία δυσβάσταχτη φορολογία, είναι γιατί αντικατοπτρίζει μία από τις πιο ουσιαστικές πτυχές στα χρόνια των μνημονίων. Σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις προτίμησαν να πετύχουν τους δημοσιονομικούς στόχους επιβάλλοντας φόρους, με προεξάρχουσα τη σημερινή. Σύμφωνα με το γράφημα, τα έσοδα από τη φορολογία αντιπροσωπεύουν για το έτος 2017 το 94% του συνόλου, ενώ καμία από τις προηγούμενες χρονιές της κρίσης η αναλογία φόρων/δαπανών δεν ήταν τόσο συντριπτικά άνιση. Και αν τα μνημόνια ήταν τελικά μονόδρομος, αφού και οι σφοδρότεροι πολέμιοί τους αναγκάστηκαν να τα υιοθετήσουν, το σημείο στο οποίο ξεκινάει η συζήτηση αφορά ακριβώς στο μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται: εξοντωτικοί φόροι και εισφορές, με όσα αυτό συνεπάγεται, ή μικρότερες δαπάνες;
