Ούτε η αριστερά ούτε η δεξιά μπορεί να σβήσει καλύτερα τις φωτιές λόγω ιδεολογίας. Οι πυρκαγιές είναι μία δύσκολη κρίση για κάθε κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα εξαρτάται ελάχιστα από την κυβέρνηση, καθώς ο μηχανισμός είναι λίγο-πολύ ο ίδιος. Είναι θέμα που εμπίπτει στην σφαίρα κυρίως της πρόληψης. Και η πρόληψη όπως και η μεθοδική ετοιμότητα δεν είναι το δυνατό σημείο στο θεσμικά, καχεκτικό μας κράτος. Αν πάνω σε τέτοια ζητήματα έχεις επιδείξει ειδικά ανώριμη και αβασάνιστη αντιπολιτευτική πρόζα, έρχεται η στιγμή να κριθείς αυστηρά.
Δεκάδες ζητήματα της δημόσιας διοίκησης έχουν πάει πίσω αυτά τα τελευταία δύο χρόνια, που η πολιτική διαπραγματεύεται με προσχηματικότητα και επικοινωνιακά τερτίπια, περισσότερο την υψηλή ατζέντα παρά την ουσία των πραγμάτων. Και κυρίως τα λεγόμενα δευτερεύοντα θέματα, που όμως καθορίζουν την καθημερινότητα των πολιτών, έχουν αφεθεί στην τύχη τους.
Πάντως η διαχείριση των κρίσεων που είναι η πεμπτουσία της πολιτικής, προϋποθέτει κατ' ελάχιστον τα άμεσα αντανακλαστικά του πολιτικού προσωπικού. Τόσο για λόγους συμβολισμού, όσο και ενεργοποίησης ενός αυξημένου διυπηρεσιακού συντονισμού. Τα καθυστερημένα αντανακλαστικά του Πρωθυπουργού και οι απενεχοποιητικές ερμηνείες του Υπουργού Τόσκα και της Περιφερειάρχη Ρένας Δούρου, ήταν δείγματα απειρίας και μικροπολιτικής, απέναντι σε ένα πολύπλοκο πρόβλημα όπως αυτό των πυρκαγιών, που κατανοείται σε βάθος μόνο με την υιοθέτηση κάποιων βασικών και ειλικρινών παραδοχών:
1. Τα αίτια των πυρκαγιών είναι προφανώς τόσο φυσικά όσο και ανθρώπινα. Πέρα από τις μεμονωμένες ανθρώπινες συμπεριφορές, η βασική πίεση προέρχεται από την ισχυρή τάση παράνομης οικιστικής παρέμβασης. Τα συμφέροντα ομαδικά ή ατομικά, μικρά ή μεγάλα αξιοποιούν την θεσμική αδυναμία και την νομοθετική ανεπάρκεια. Η οικιστική πίεση εμφανίζεται με δύο μεταμφιέσεις την οριακή νομιμοποίηση κτισμάτων και την αυθαίρετη δόμηση. Η αυθαίρετη δόμηση αντιμετωπίστηκε με μία διαχρονική και ιδιότυπη ασυλία, από την Αυτοδιοίκηση μέχρι την κεντρική εξουσία. Εξαίρεση αποτελεί ο νόμος του 2011 για τα αυθαίρετα, που επιχειρεί να δώσει μια τελική λύση.
2. Οι φωτιές αντιμετωπίζονται κατά βάση με την θεσμική και τεχνική πρόληψη. Θεσμικά με την νομοθεσία και την τεχνολογική οργάνωση της χωρικής πληροφόρησης ( Δασολόγια, κτηματολόγια, σύγχρονες αεροφωτογραφίες, θεματικοί χάρτες). Τεχνικά με την κατασκευή και συντήρηση έργων υποδομής στα δάση(αντιπυρικές ζώνες, προστασία οικισμών, διανοίξεις, ενεργητική πυρασφάλεια, καθαρισμός) και βέβαια αξιόπιστα και επαρκή μέσα εναέριας πυρόσβεσης. Και οι δύο τομείς παρουσιάζουν την γενική, διαχρονική, ελληνικού τύπου υστέρηση.
3. Η χώρα έφτασε στο μέγιστο σημείο οργάνωσης και αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσεων κατά την περίοδο της Ολυμπιακής προετοιμασίας μέχρι το 2004. Έκτοτε η εμπειρία, τεχνογνωσία και οι διυπηρεσιακές δομές κατέρρευσαν. Ενδεικτική στην πρόσφατη κρίση ήταν για παράδειγμα η απουσία της Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, που ήταν η μόνη που θα μπορούσε να συντονίσει ή να διασυνδέσει την Πυροσβεστική, τα δασαρχεία, την Τοπική αυτοδιοίκηση, την Αστυνομία και την ενημέρωση των πολιτών. Εκτός από αυτό καθεαυτό το επιχειρησιακό έργο της Πυροσβεστικής, όλοι αυτοί οι τομείς είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι.
4. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε επίπεδο δήμων διαθέτει ελάχιστους πόρους για κατασκευή έργων και βρίσκεται σε μία μόνιμη, λανθάνουσα συγκρουσιακή σχέση με τις κρατικές αρχές. Αδύναμη τις κρίσιμες στιγμές να ενταχθεί στον ανύπαρκτο επιχειρησιακό σχέδιο, αναζητεί σωτηρία μέσω σπαρακτικών εκκλήσεων στην τηλεόραση. Η τηλεόραση υπερέχοντας του κράτους τεχνολογικά, το υποκαθιστά τις περισσότερες φορές, προβάλλοντας αυθόρμητα και χωρίς δυνατότητα αξιολόγησης τα αυτοδιοικητικά αιτήματα. Στο σημείο αυτό χάνεται συνήθως η μπάλα. Η ενημέρωση θολώνει, και οι πολίτες δεν μπορούν να διαμορφώσουν εικόνα. Πολλές φορές και οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι στην κρίση ενημερώνονται από την τηλεόραση. Προσχωρούν έτσι παρέα σε ένα ιδιότυπο μικρολαϊκισμό και στη λογική της εξατομικευμένης εξυπηρέτησης εις βάρος του συλλογικού συμφέροντος, που μόνο μία συντονιστική αρχή - αν υπήρχε - θα μπορούσε να εκτιμήσει.
«Το ότι κρίθηκε προφυλακιστέος ο Νίκος Ρωμανός για την έκρηξη στους Αμπελόκηπους δεν προκάλεσε έκπληξη σε κανέναν. Μόνον βαθιά απογοήτευση. Για την Ελληνική Δικαιοσύνη…»
12°
