Κεντροαριστερά: «Το φαινόμενο του Θερμοκηπίου»

Η πολιτική ύπαρξη της Κεντροαριστεράς δεν αποδεικνύεται από τη βεβαιότητα και τις διαβεβαιώσεις των πολιτικών που κατά δήλωσή τους την εκπροσωπούν, αλλά από την ανταπόκριση που ένα τέτοιο σχήμα διαθέτει στην κοινωνία. Η σύμπτωση λοιπόν ήταν μοιραίο να σχολιαστεί. Την ημέρα που ο τελευταίος ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας Μπενουά Αμόν υπέβαλε την παραίτησή του από το κόμμα του κλείνοντας τον ιστορικό κύκλο του Epinay και την ώρα που μία δημοσκόπηση στη Γερμανία κατέγραφε το ιστορικό χαμηλό των Σοσιαλδημοκρατών του Μάρτιν Σουλτς σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία, στην Αθήνα τα κεντροαριστερά σπαράγματα του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ εκδήλωναν τη σιγουριά τους για τη συγκρότηση ενός νέου φορέα με σήμα πέντε ανθρωπάκια που παραπέμπουν στον Γαΐτη μεν αλλά που δεν εμπνέουν τόσο όσο οι απεικονίσεις του ζωγράφου.

Στην πολιτική δεν συντελούνται θαύματα, ούτε η ιστορία εκβιάζεται. Πρόκειται για δύο αρχές ανυπέρβλητες. Ο συνδυασμός μηχανισμών διαφόρων «θερμοκηπίων» δεν είναι σε θέση να επιβάλει ένα μοντέλο πολιτικής εκπροσώπησης ενός συγκεκριμένου πολιτικού χώρου. Ούτε οι πολιτικές επιρροές των μηχανισμών αθροίζονται δημοσκοπικά, πόσο δε μάλλον στην κάλπη. Οι μηχανισμοί λειτουργούν απλά ως δομές αυτοσυντήρησης, κάτι σαν πολιτικό ψυγείο. Διά της μεθόδου αυτής αποτρέπεται βραχυπρόθεσμα η διαδικασία αποσύνθεσης. Δεν αποτρέπεται ωστόσο το μοιραίο.

Το συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ήταν άλλη μία απόδειξη πως στην Ελλάδα, κάποιοι, βιώνουν μία εικονική πραγματικότητα. Αυτήν της φαντασιακής επιβολής ενός μοντέλου το οποίο προδιαγράφει, προβλέπει και προδιαθέτει την κοινωνία για τις μελλοντικές ανάγκες της. Πρόκειται για καταδικασμένη υπόθεση. Στην εποχή του διαδικτύου αυτά τα εγχειρήματα είναι αδύνατον να καρποφορήσουν. Βεβαίως, η προοπτική συγκρότησης ενός νέου φορέα προσδίδει αυτοπεποίθηση στους μηχανισμούς που τον συγκροτούν. Ήταν φανερό πως η Φώφη Γεννηματά είχε ούριο άνεμο στα πανιά της κατά την εμφάνισή της τη Δευτέρα που μας πέρασε στη Βουλή. Μόνο που η αυτοϊκανοποίηση ως εργαλείο πολιτικής ανασυγκρότησης καταλήγει πολύ σύντομα σε αφλογιστία. Ιδιαίτερα όταν τα κεντροαριστερά σπαράγματα, που λόγω ανάγκης συνευρέθηκαν, διακατέχονται από μία αφόρητη τάση να υπονομεύουν τους συνεταίρους τους αλλά και τον εαυτό τους. Υφίσταται έστω και μία πιθανότητα να χαρακτηρίζονται από αλληλοεκτίμηση οι σχέσεις μεταξύ του Ευάγγελου Βενιζέλου και της Φώφης, του Ανδρουλάκη και του Θεοχαρόπουλου, του Σημίτη και του Παπανδρέου, του Βενιζέλου και του Ραγκούση κι όλων μαζί με τη Φώφη εκ νέου; Όχι βέβαια. Μία διαχρονική αλληλουχία ίντριγκας, εσωκομματικών διαγκωνισμών, οικογενειακών εμφυλίων συγκρούσεων, αντιθετικών συμφερόντων, διαφορετικών κύκλων επιρροής, διαφορετικών pay roll, βρε αδερφέ, έχουν στιγματίσει τις διαπροσωπικές και τις διασυλλογικές σχέσεις. Μιλάμε για μία μαγνητική τομογραφία συγκρούσεων και αλληλο-υπονομεύσεων που χαρακτηρίζουν την ελληνική κεντροαριστερά από το 1974 έως την παρούσα φάση του 6%.

Η υπόθεση σηκώνει μεγάλη συζήτηση στο κεντρικό καφενείο «Η Ελλάς». Υποτίθεται πως κάπου στο τέλος του φθινοπώρου θα υπάρξει εκλογή αρχηγού και κατόπιν ή παράλληλα η συγκρότηση του φορέα. Όλα αυτά εντός των «θερμοκηπίων» με την κοινωνία ως παρατηρητή και κατά τις προσδοκίες των «κηπουρών της πολιτικής ανθοκομικής», η οποία θα κληθεί στο τέλος να επικροτήσει τη διαδικασία με την ψήφο της στην κάλπη. Πρόκειται για μία αυταπάτη, τόσο έκδηλη, που διερωτάται ο οποιοσδήποτε αν έχουμε να κάνουμε με μία πρωτοφανή επίδειξη ανοησίας ή ένδειξη μιας αφόρητης πολιτικής αυταρέσκειας.

Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες έδειξαν εσχάτως πως δεν παρακολουθούν ούτε τις κινήσεις εντός των θερμοκηπίων, που τις αφήνει παγερά αδιάφορες, ούτε όμως και τις προσωπικές διαδρομές φιλόδοξων πολιτικών πρωταγωνιστών σε ψευδο-περιβάλλον reality show.

Προτιμούν άραγε οι κοινωνίες τις original παραγωγές μέσω των οποίων οι πολίτες, αν το επιθυμούν, έχουν τη δυνατότητα να φαντασιώνουν; Αλλιώς πώς εξηγείται ο μαζικός και πολλαπλός οργασμός της αμερικανικής κοινωνίας με τον πρωταγωνιστή του γιγαντιαίου πολιτικού reality που στήθηκε εύστοχα και λειτούργησε άψογα παγιδεύοντας όσους στις ΗΠΑ διαθέτουν IQ ραδικιού; Και είναι πολλοί, πάρα πολλοί. Μπορεί. Στην Αμερική. Στη Ρωσία πιθανότατα. Στην Ευρώπη ωστόσο οι τελευταίες εξελίξεις κατέδειξαν κάτι το διαφορετικό. Στη Μεγάλη Βρετανία η κοινωνία επανήλθε στα ίσα της ασχολούμενη με την πραγματικότητά της και όχι με εικονικά σχήματα. Στην Ιταλία παρατηρείται η ανάλογη μεταστροφή. Στην Ολλανδία η διαδικασία συνεχίζεται με αργότερους ρυθμούς. Στη Γαλλία η κοινωνία ανέλαβε ρόλο πρωταγωνιστή. Στη Γερμανία τα πράγματα δείχνουν πως υφίσταται σαφής αναδόμηση στις προτεραιότητες και εγκατάλειψη των εύκολων απορρίψεων.

Στην Ελλάδα τα κύματα των ανατροπών, θεωρητικά, τεχνολογικά, πολιτικά, οικονομικά αλλά και πνευματικά, κατέφθαναν στο παρελθόν με καθυστέρηση μεγάλη. Οι συμπεριφορές δεν είναι πλέον οι ίδιες. Η εικόνα της συνεδριακής διαδικασίας το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε με πρωταγωνιστή την κεντροαριστερά ήταν έκδηλα εκτός ρεύματος, όχι διότι υφίσταται κάποιο άλλο ρεύμα, γοητευτικότερο ή αισθητικά αναβαθμισμένο, αλλά διότι το ίδιο το πλαίσιο του Deja vu ήταν αρκετό για να απωθήσει, ή στην καλύτερη, να απογοητεύσει.

Το χειρότερο ωστόσο δεν ήταν ούτε η εικόνα ούτε το περιεχόμενο. Ήταν το ίδιο το κυρίαρχο στοιχείο που επεβλήθη ως «φάντασμα», ο δράκος της ιστορίας. Η μόνη λέξη που αβίαστα έρχεται στο νου είναι «Εκβιασμός». Ναι, αυτή η αίσθηση του μη χείρον βέλτιστον, αυτή η συλλογική αποδοχή της ανημποριάς. Αυτή η αδυναμία εξεύρεσης δυναμικής. Αυτή η γλιστερή ανάγκη του συμβιβασμού με τη μετριότητα. Ε, λοιπόν, όχι. Η μετριότητα δεν έχει καμία σχέση με το μέτρο. Η μετριότητα είναι η παιδική ασθένεια της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Το μέτρο θα ήταν το αντίδοτο.

Κάτι τελευταίο. Ο νεανικότερος ενδεχομένως πολιτικά αρθρωμένος λόγος που ακούστηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο ήταν του γηραιού Κώστα Σημίτη. Ο πληρέστερος πολιτικά ήταν του Βαγγέλη Βενιζέλου. Αυτή και μόνο η διαπίστωση καταδεικνύει την πενία του εγχειρήματος. Ο πρώτος ολοκλήρωσε τον κύκλο του. Ο δεύτερος έχει «κάψει» το προσωπικό του πολιτικό κοντέρ. Οι υπόλοιποι απλώς κινούνται σας τις μαριονέτες του Γκινιόλ. Αενάως.