Στο Crans Montana ξεκινούν και πάλι οι διαπραγματεύσεις του Κυπριακού. Η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή πλευρά επιμένουν στο να καταργηθούν οι εγγυήσεις του 1960 και δη της Τουρκίας πάνω στο νησί. Η δε Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένουν το αντίθετο, δηλαδή η Τουρκία να έχει –με κάποιο τρόπο– λόγο τουλάχιστον πάνω στην ασφάλεια των Τουρκοκύπριων.
Η επιμονή των Τούρκων στην παραμονή των στρατευμάτων τους πάνω στο νησί κι οι εγγυήσεις που θέλουν να παρέχουν στους Τουρκοκύπριους μπλόκαραν τις διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει πρόσφατα (βλ. Mont Pelerin). Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί τόση επιμονή των Τούρκων.
Το σύστημα των εγγυήτριων δυνάμεων του 1960 μπορεί πράγματι να είναι απαρχαιωμένο. Η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή πλευρά μπορεί όντως να έχουν με το μέρος τους το διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες της ΕΕ. Αλλά οποιαδήποτε συνθήκη και οποιοδήποτε διεθνές δίκαιο δεν μπορούν να σβήσουν βεντέτες, βιώματα, αιματηρά γεγονότα, εφόδους στα τουρκοχώρια και εκτελέσεις (βλ. Κοφίνου, Άγ. Θεόδωροι) στο όνομα της «Ένωσης», και εντέλει ένα χουντικό πραξικόπημα της Αθήνας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας που άνοιξε το δρόμο των τουρκικών στρατευμάτων, από τη μνήμη ενός λαού ή μιας κοινότητας.
Γεγονότα τα οποία πρέπει να είναι –και είναι– εις γνώση του έλληνα ΥΠΕΞ κου Νίκου Κοτζιά και ακόμα πιο πολύ του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη.
Ειδικά ο κ. Κοτζιάς, ο οποίος ζει στο Παλαιό Φάληρο, θα έχει ακούσει πολλές ιστορίες Κωνσταντινουπολιτών για το πώς αισθανόντουσαν την περίοδο 1963-1964 όταν τα «παλικάρια» της ΕΟΚΑ Β΄ κάνανε εφόδους στα τουρκοχώρια, διαλύοντας κάθε κοινή ειρηνική προσπάθεια των δύο κοινοτήτων... Πως κάθε μέρα διάβαζαν τα πρωτοσέλιδα τουρκικών εφημερίδων για «εκδικήσεις». Και τις παρενοχλήσεις και αδικίες που δεχόντουσαν μόνο και μόνο επειδή είχαν ελληνική καταγωγή. Και ακόμα, πως πλήρωσαν ΚΑΙ οι ίδιοι τα σπασμένα του κυπριακού προβλήματος, αναγκαζόμενοι να εγκαταλείψουν την αγαπημένη τους Βασιλεύουσα. Και στο φινάλε θα άκουσε να λένε: «...έτσι χάθηκε η μισή Κύπρος και ολάκαιρη η Κωνσταντινούπολη...»
Και ο κος Κοτζιάς και ο πρόεδρος Αναστασιάδης ξέρουν, ανεξάρτητα από το τι επιδιώκει η Τουρκία, από πού ακριβώς πηγάζουν αυτές οι φοβίες και ανησυχίες των Τουρκοκύπριων. Και ξέρουν επίσης γιατί οι Τουρκοκύπριοι –τουλάχιστον σ’ αυτό το στάδιο– εμπιστεύονται πιο πολύ την Τουρκία παρά τους Ελληνοκύπριους, την ΕΕ και την Ελλάδα.
Η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή πλευρά μπορεί να υπόσχεται στην τουρκοκυπριακή πλευρά ευημερία, διεθνείς εγγυήσεις, κεκτημένα της ΕΕ και όλες τις δυνάμεις του κόσμου για την ασφάλεια των Τουρκοκύπριων, αλλά η Τουρκοκύπριοι και πάλι θα εμπιστεύονται την Τουρκία –όπως εμπιστεύονται η Ελληνοκύπριοι πιο πολύ την Ελλάδα– παρά ένα διεθνή οργανισμό. Αν μη τη άλλο σε οποιοδήποτε μηχανισμό εγγυήσεων θα ήθελε να συμμετέχει και η Τουρκία.
Η έλλειψη εκατέρωθεν εμπιστοσύνης λόγω αυτών των γεγονότων, που δυστυχώς έχει καλλιεργηθεί όλα αυτά τα χρόνια, δεν αφήνει περιθώρια σε μια λύση χωρίς τη συμμετοχή της ίδιας της Τουρκίας.
Τέλος, συνομιλώντας με μερικούς τέως Τουρκοκύπριους, καταλαβαίνει κανείς ότι την Τουρκία την βλέπουν σαν «ανάγκη για την ασφάλειά τους» διότι υπάρχει αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Και αυτή τους η σκέψη ενισχύεται όταν οι εθνικιστές της μιας πλευράς θυμίζουν στην άλλη την «ένωση» και οι εθνικιστές της άλλης πλευράς υπενθυμίζουν στην άλλη ότι «η Κύπρος είναι τουρκική»...
19°
