Θεσσαλονίκη: Ένα κλειστό σύστημα εξουσίας και διαφθοράς

Όταν το 2006 αποφάσισα να κατέβω υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές με τον Γιάννη Μπουτάρη ενημέρωσα τον πατέρα μου. «Με τον Μπουτάρη;» με ρώτησε. «Γιατί δεν κατεβαίνεις με τον Παπαγεωργόπουλο;» –παύση δευτερολέπτων– για να βγεις κιόλας!  Ήταν τόση η παντοδυναμία του δημάρχου Παπαγεωργόπουλου εκείνη την εποχή στη Θεσσαλονίκη, που κανένας δεν είχε πίστη στο εγχείρημα ανατροπής της εξουσίας αυτής. Ούτε καν οι ίδιοι οι πατεράδες μας.

Είναι πραγματικά πολύ σκληρό από ανθρωπιστική πλευρά πολιτικοί άντρες να καταλήγουν στη φυλακή. Εμείς οι Έλληνες, όμως, γινόμαστε συναισθηματικοί και ξεχνάμε εύκολα κάποια γεγονότα.

Η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε για πάρα πολλά χρόνια μια πόλη παράδειγμα εσωστρέφειας, κλειστών συστημάτων εξουσίας και κατασπατάλησης πόρων ζωτικών για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης με την ηχηρή σιωπή όλων εμάς των Θεσσαλονικέων αποτελούσε ένα μκροπολιτικό θερμοκήπιο που εξέθρεψε όλες τις παθογένειες που αποσπασματικά συναντάμε σήμερα σε ολόκληρο το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Καλλιεργήθηκε συστηματικά και συνειδητά η διαφθορά ως τρόπος άσκησης επιρροής και η σχετικοποίηση του ηθικού μέτρου. Με διάφορους τρόπους, από τις πλασματικές υπερωρίες στους δημοτικούς υπαλλήλους και το κλείσιμο του ματιού σε παραβάσεις καθήκοντος μέχρι το αχαλίνωτο μοίρασμα δημόσιου χρήματος, επιβλήθηκε όντως αυτό που ο δήμαρχος Μπουτάρης δήλωσε στο δικαστήριο: ένα σύστημα πολιτικής μαφίας με κανόνες ομερτά. Τα χρήματα με τρόπο βουλιμικό –για να μην ξεχνάμε ότι η Θεσσαλονίκη είχε από τα υψηλότερα δημοτικά τέλη με αυξήσεις που ξεπέρασαν το 80 % και 440% για τα τέλη κοινόχρηστων χώρων τη δωδεκαετία Παπαγεωργόπουλου– εισπράττονταν από τους δημότες και αναδιανέμονταν με τρόπο τέτοιο, ώστε να αυξάνεται η επίδραση της δημοτικής αρχής.

Το κριτήριο όλων των επιχορηγήσεων και οικονομικών συμμετοχών από πλευράς δήμου δεν είχε ως προϋπόθεση το τι έργο κάνεις ή μπορείς να κάνεις για την πόλη, αλλά το ποιος είσαι πολιτικά και τι μπορείς να προσφέρεις για να αυξήσει η διοίκηση την επιρροή της. Μοναδικό κριτήριο απόφασης αποτελούσε η δυνατότητα αναπαραγωγής της τοπικής πολιτικής μηχανής. Ενός συστήματος που ξεκινούσε από την κορυφή και έφτανε με παραφυάδες στην υποστηρικτική διοίκηση, στα κοινοτικά διαμερίσματα, στους εξωτερικούς συμβούλους, στα δημοτικά μέσα ενημέρωσης, σε κομμάτια της αντιπολίτευσης-δεκανίκια και στους σταθερούς πολιτικούς πελάτες αυτού του συστήματος.

Αυτή που, βέβαια, όλα αυτά τα χρόνια έχανε από αυτή την ιστορία ήταν η Θεσσαλονίκη. Η Θεσσαλονίκη ως αστική οντότητα, που ενώ κομμάτια της εισέπρατταν χρήματα και δύναμη μέσω αυτής της αναδιανεμητικής τακτικής έχανε σαν σύνολο. Σε μια εποχή που λεφτά υπήρχαν δεν έγινε καμία σοβαρή επένδυση στο παραγωγικό δυναμικό της πόλης. Δεν ενδιαφέρθηκε κανείς να δημιουργήσει προϋποθέσεις ανάπτυξης, αειφορίας και εύρυθμης λειτουργίας μιας πόλης που πορευόταν άναρχα και αμήχανα προς το αβέβαιο μέλλον. Αρκούσαν οι φιέστες, τα μεγάλα θεάματα και τα παχιά, κούφια λόγια για την «πρωτεύουσα των Βαλκανίων» απέναντι στο δήθεν αθηνοκεντρικό κράτος που μας στερούσε τη δυνατότητα της πρωτοκαθεδρίας.

Για μας, τους ανθρώπους της «Πρωτοβουλίας», της δημοτικής παράταξης του Γιάννη Μπουτάρη, που από τότε σταθήκαμε απέναντι στο σύστημα Παπαγεωργόπουλου ρισκάροντας την κοινωνική και πολιτική μας τοποθέτηση στην τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης, η εξέλιξη των γεγονότων είναι τελικά μια απόδειξη ότι η πολιτική πράξη δεν έχει πεθάνει στην Ελλάδα. Η ειρηνική, δημοκρατική διαδικασία, η επιμονή στις πολιτικές θέσεις και απόψεις με επιχειρήματα και η στροφή στην ουσία και όχι στα σύμβολα της οικονομικοκοινωνικής πραγματικότητας έφεραν την ανατροπή σε μια πόλη που επιτέλους κατάλαβε και φώναξε ότι δεν πάει άλλο. Η ρωγμή που δημιουργήθηκε στα στεγανά ενός μπετοναρισμένου τοπικού πολιτικού συστήματος είναι η αισιόδοξη άποψη για την προοπτική μιας στέρεης και διαφορετικής ελληνικής πολιτικής διοίκησης. Οι πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις είναι οι οδυνηρές, παράπλευρες απώλειες μιας τέτοιας διαδικασίας. Η κάθαρση και η οριστική αλλαγή θα έρθει κυρίως στο πολιτικό πεδίο. Και τώρα ο Γιάννης Μπουτάρης, η Πρωτοβουλία και όλοι αυτοί που πιστεύουν στις ειρηνικές πολιτικές αλλαγές έχουμε υποχρέωση να επιμένουμε ακόμα παραπάνω και να μην το βάλουμε κάτω στις πιέσεις για μη αλλαγή νοοτροπίας και συνηθειών που ακόμα και σήμερα δεν παύουν να υπάρχουν. Πολλές φορές ακόμα και μέσα μας.

* Ο Σπ.Π. είναι δημοτικός συμβουλος με την παράταξη «Πρωτοβουλία» του Γιάννη Μπουτάρη. Διετέλεσε αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού το 2011 και 2012. Τώρα είναι εντεταλμένος σύμβουλος για θέματα Τουρισμού και Διεθνών Σχέσεων και πρόεδρος της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής του Δήμου Θεσσαλονίκης.