Η ήπια προσαρμογή, επινοήση των κυβερνήσεων του μνημονίου, αποτελεί στην ουσία το χρύσωμα του απαραίτητου χαπιού των μεταρρυθμίσεων οι οποίες έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και δεκαετίες. Το χάπι αυτό εάν το παίρναμε όταν έπρεπε θα είχε πολύ μικρή δραστική ουσία, λιγότερες παρενέργειες και ο ασθενής θα ανέκαμπτε πολύ πιο γρήγορα. Στη δική μας περίπτωση η θεραπεία των μεταρρυθμίσεων καθυστέρησε και τώρα η ασθένεια βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Η δόση που πρέπει να πάρει τώρα ο ελληνικός λαός είναι πλέον πολύ μεγάλη και οι παρενέργειες θα είναι δύσκολο να ξεπεραστούν. Πάνω στον φόβο τους οι κυβερνήσεις του μνημονίου εφεύραν την «ήπια προσαρμογή» για να αντέξει ο λαός τη δύσκολη θεραπεία που του έχει επιβληθεί μήπως και ο ασθενής γλιτώσει. Με μία πιο προσεκτική ματιά όμως ένας έμπειρος και αντικειμενικός παρατηρητής θα διαπιστώσει ότι ενώ το χάπι είναι απαραίτητο, το χρύσωμα του χαπιού έχει και αυτό δυσάρεστες παρενέργειες. Θα διαπιστώσει δηλαδη ότι υπάρχουν τάξεις που ευνοούνται από την ήπια προσαρμογή. Και όταν στον καιρό της κρίσης κάποιες τάξεις ευνοούνται, κάποιες άλλες μοιραία αδικούνται και σηκώνουν πολύ μεγαλύτερα βάρη.
Καταρχήν η ήπια προσαρμογή αφορούσε κυρίως τους κρατικοδίαιτους οι οποίοι συνέχισαν να έχουν τις ίδιες απολαβές για αρκετό καιρό μετά την έλευση του μνημονίου. Ευνόησε τις αρκετές χιλιάδες υπεράριθμων που παρανόμως διορίστηκαν από την κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή και του Γ. Παπανδρέου. Ευνόησε έναν άγνωστο αριθμό αποσπασμένων σε υπουργεία οι οποίοι εάν βρισκόντουσαν εκεί που έπρεπε ο κρατικός μηχανισμός και καλύτερα θα λειτουργούσε και δεν θα υπήρχε ανάγκη για νέες προσλήψεις. Εντέλει η ήπια προσαρμογή βοήθησε τον μοναδικό υπαίτιο των συμφορών του λαού, το βαθύ κράτος, να παραμείνει όπως έχει και να μην αλλάξει για λίγο καιρό ακόμα. Επέτρεψε στο τέρας που γκρεμίζει τις παραγωγικές δομές της χώρας να πάρει μία παράταση ζωής. Και αυτό γιατί ο υψηλοσυνταξιούχος δεν έπρεπε να πειραχτεί ή πειράχτηκε αλλά με μεγάλη καθυστέρηση. Το ενιαίο μισθολόγιο επεβλήθη αλλά και αυτό με εγκληματική καθυστέρηση και με γνώμονα πάντα το ποιες τάξεις του δημοσίου είχαν το πιο ισχυρό συνδικάτο, ποιες τάξεις μπορούσαν να εκβιάσουν περισσότερο το κοινωνικό σύνολο και να κάνουν μεγαλύτερη ζημιά στην κοινωνία.
Μπορεί η προσαρμογή του δημοσίου να ήταν ήπια, αλλά για τον ιδιωτικό τομέα όμως ήταν βίαιη με εκατοντάδες χιλιάδες απολύσεις, αποδεκατισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αποδόμηση της μεσαίας τάξης και όλα τα συνακόλουθα. Εάν οι κυβερνήσεις του μνημονίου δεν ήταν τόσο προσκολημένες στην προστασία της εκλογικής τους πελατείας που τους στηρίζει, εάν οι απαραίτητες αλλαγές γινόντουσαν μια και έξω, τότε ο ιδιωτικός τομέας δεν θα χρειαζόταν να σηκώσει τόσα πολλά βάρη. Η καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων όμως χάριν της ήπιας προσαρμογής προκειμένου να θιγεί όσο γίνεται λιγότερο το βαθύ κράτος έφερε την υπερφορολόγηση που επεβλήθη στις παραγωγικές τάξεις. Πρόκειται ίσως για την μεγαλύτερη απάτη των κυβερνήσεων του μνημονίου, καθώς ήταν η αφορμή να αναδιανείμουν τα βάρη όσο πιο άδικα μπορούσαν και να καθυστερήσουν οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες ήταν αναπόφευκτες αναβάλλοντάς τις για αργότερα και κάνοντάς τις πιο επώδυνες.
Στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν τα βάρη της κρίσης στον ιδιωτικό τομέα, στις επόμενες κυβερνήσεις, ακόμα και στις επόμενες γενιές, τα μεγάλα κόμματα χάνουν σταθερά την δύναμή τους καθώς το χάπι μπορεί να το χρύσωσαν για τις στρατιές των διορισμένων τους όμως απέκρυψαν επιμελώς να μας πουν ποιος τελικά τον πλήρωσε τον χρυσό.
Εντέλει η «ήπια προσαρμογή» είναι το κύκνειο άσμα των παλαιοκομματικών κυβερνήσεων που αργοπεθαίνουν υπό το βάρος των μεταρρυθμίσεων που δεν έκαναν. Ο λαός τιμώρησε το ΠΑΣΟΚ με σχεδόν εξαφάνιση από τον πολιτικό χάρτη και τη Νέα Δημοκρατία με στασιμότητα πριν καν κλείσει ένας χρόνος μιας κυβέρνησης η οποία παραπαίει. Το ίδιο θα τιμωρήσει και τον ΣΥΡΙΖΑ, εάν ποτέ ανέλθει στην εξουσία. Εάν υπάρχει κάτι το οποίο πραγματικά φοβάται η ριζοσπαστική αριστερά είναι το ενδεχόμενο μια μέρα να κυβερνήσει, οπότε θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να χρυσώσει το δικό της χάπι και αυτό θα είναι και η απαρχή της διάλυσής της στις συνιστώσες εκ των οποίων συνετέθη…
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται ήπια προσαρμογή. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα ισχυρό σοκ για να ανασάνουν οι παραγωγικές τάξεις που έχουν αναστενάξει από την υπερφορολόγηση. Οι άνεργοι και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες έχουν φτάσει στα όριά τους μετά από τρία συνεχόμενα χρόνια στα οποία υποβάλλονται στο μαρτύριο της σταγόνας. Οι νέοι δεν μπορούν να αναβάλουν την πραγματοποίηση των ονείρων τους για επαγγελματική καταξίωση και ανεξαρτησία από τους γονείς τους. Δεν αντέχουν να περιμένουν πότε οι κρατικοδίαιτοι θα προσαρμοστούν στη ζοφερή πραγματικότητα εκτός της κρατικής προστασίας που τους παρεχόταν πλουσιοπάροχα τα προηγούμενα χρόνια. Το ελληνικό σοβιετικό μοντέλο καταρρέει και μια ολόκληρη κοινωνία περιμένει τον πάταγο που θα κάνει για να αρχίσει η ανάκαμψη, ενώ ο παλαιοκομματισμός που από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ μετασχηματίστηκε σε ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ καθυστερεί όσο αντέχει την κατάρρευσή του προσπαθώντας να περισώσει ό,τι απέμεινε από την πελατεία του.
Οι μεταρρυθμίσεις όσο πιο γρήγορα και όσο πιο βίαια γίνουν, τόσο πιο ήπια θα είναι η προσαρμογή για τους ανέργους, τους νέους και τις παραγωγικές τάξεις στην νέα πραγματικότητα. Όσο πιο απότομα έρθουν οι αλλαγές και απαλλαγεί η κοινωνία από τα βάρη τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσει η ανάκαμψη.
*O Νίκος Κομσέλης είναι στέλεχος της «Δημιουργίας Ξανά»
9°
