Υποχώρηση των λαϊκιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Δημιουργούνται οι συνθήκες για την ευρωπαϊκή επανεκκίνηση

Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών και του πρώτου γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία αναδεικνύει την άνοδο και την πτώση του δεξιού και του ακροδεξιού λαϊκισμού. Η Μαρίν Λεπέν, ηγέτης του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, είχε δεσπόζουσα πολιτική παρουσία στη Γαλλία και την Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια αλλά τώρα φαίνεται ότι οδηγείται ολοταχώς στο πολιτικό περιθώριο.

Εντυπωσιακή συρρίκνωση

Πριν μερικούς μήνες οι δημοσκοπήσεις εμφάνιζαν την κ. Λεπέν να παίρνει την πρωτιά στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών και στη συνέχεια να καταγράφει ένα ποσοστό της τάξης του 40% ως 45% στο δεύτερο γύρο.

Τελικά η κ. Λεπέν ήρθε δεύτερη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών με την πρωτιά να πηγαίνει στον ανεξάρτητο Φιλελεύθερο κ. Μακρόν με 24%. Στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών η κ. Λεπέν περιορίστηκε στο 34% με αποτέλεσμα να ξεσπάσει κρίση στο Εθνικό Μέτωπο και να πάρει ένα ποσοστό της τάξης του 13,2% στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Από εκεί που θα κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή της Γαλλίας και θα προκαλούσε τη διάλυση της Ευρωζώνης και της Ε.Ε., η κ. Λεπέν δεν θα μπορέσει να σχηματίσει κοινοβουλευτική ομάδα στη Βουλή της Γαλλίας γιατί, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, δεν θα μπορέσει να εκλέξει το Εθνικό Μέτωπο 15 βουλευτές επί συνόλου 577.

Η Γαλλία μετατοπίστηκε σε διάστημα λίγων μηνών από την πολιτική ηγεμονία της κ. Λεπέν στην απόλυτη κυριαρχία του προέδρου Μακρόν, ο οποίος έδωσε και κέρδισε τη μάχη υποστηρίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Γαλλίας στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η επόμενη μέρα για τη Γαλλία και την Ε.Ε. είναι εντελώς διαφορετική γιατί έχουν δημιουργηθεί οι πολιτικές συνθήκες για την ευρωπαϊκή επανεκκίνηση στη βάση της στενότερης συνεργασίας Γερμανίας-Γαλλίας σε κεντροδεξιά, φιλελεύθερη κατεύθυνση.

Γενική τάση

Η υποχώρηση του δεξιού και ακροδεξιού λαϊκισμού έχει πάρει το τελευταίο διάστημα διαστάσεις γενικής πολιτικής τάσης.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο εξαφανίστηκε από τον πολιτικό χάρτη το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου το οποίο δημιουργήθηκε από τον επιθετικό λαϊκιστή κ. Φάρατζ,  ήρθε πρώτο στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014 και αποτέλεσε την κινητήρια πολιτική δύναμη για το Brexit. Μαζί με το κόμμα του κ. Φάρατζ εξαφανίστηκαν και οι πολιτικές ψευδαισθήσεις της κ. Μέι και του Συντηρητικού Κόμματος, οι οποίοι προσπάθησαν να φτάσουν στην πολιτική κυριαρχία υποβαθμίζοντας τα προβλήματα του Brexit και προπαγανδίζοντας το σκληρό Brexit ανεξάρτητα από τις συνέπειες για τη βρετανική οικονομία. Η νίκη της κ. Μέι στις βουλευτικές εκλογές της 8ης Ιουνίου αποδεικνύεται πύρρειος εφόσον έχασε την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, αμφισβητείται στο εσωτερικό του κόμματός της και δεν έχει πια τις πολιτικές προϋποθέσεις για να προχωρήσει στο λεγόμενο σκληρό Brexit.

Τα νέα είναι καλά και από τη Γερμανία όπου ο συνδυασμός εντυπωσιακά καλών οικονομικών επιδόσεων και ελέγχου, μετά την ευρωτουρκική συμφωνία του Μαρτίου 2016, των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, οδήγησε στη δημοσκοπική και εκλογική πτώση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία. Το κόμμα αυτό κινείται στα δεξιά του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος της κ. Μέρκελ. Προπαγανδίζει το κλείσιμο των συνόρων για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες και την έξοδο της Γερμανίας από τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. Στην κορύφωση της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης κατέγραφε δημοσκοπικά ποσοστά της τάξης του 15% αλλά τώρα έχει υποχωρήσει στο 8% ως 9%.

Ο δεξιός και ακροδεξιός λαϊκισμός βρίσκονται σε υποχώρηση αλλά δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη. Καθοριστικής σημασίας μάχη θα δοθεί στην Ιταλία όπου το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του κ. Γκρίλο και η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά του κ. Σαλβίνι καταγράφουν μαζί δημοσκοπικά ποσοστά της τάξης του 45%, επιμένουν αντιευρωπαϊκά και επιδιώκουν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη.

Η παταγώδης αποτυχία των υποψηφίων του Κινήματος των Πέντε Αστέρων στις δημοτικές εκλογές που έγιναν σε μεγάλα αστικά κέντρα της Ιταλίας, όπου ψηφίζουν περισσότεροι από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων της χώρας, ενισχύει την ελπίδα ότι τελικά και η Ιταλία, η πιο προβληματική μεγάλη χώρα της Ευρωζώνης, θα μπορέσει να βάλει τέλος στη φιλοδοξία των δεξιών και ακροδεξιών λαϊκιστών  για πολιτική κυριαρχία.

Ο έλεγχος της ανόδου των δεξιών και των ακροδεξιών λαϊκιστών δεν πρέπει να οδηγήσει τις δυνάμεις της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς στον πολιτικό εφησυχασμό γιατί τα προβλήματα στα οποία στήριξαν οι λαϊκιστές την άνοδό τους είναι πραγματικά, απλώς αυτοί δεν προτείνουν λύσεις ή προτείνουν λύσεις που είναι χειρότερες από τα προβλήματα. Ο πολιτικός χρόνος που κερδήθηκε με τις μεγάλες ήττες των λαϊκιστών πρέπει να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο.