Ήταν πολύ ρετρό η εικόνα της δημόσιας τηλεόρασης. Ο εκφωνητής παρέπεμπε στις αλήστου μνήμης εποχές της μαυρόασπρης τηλεοπτικής δραστηριότητας της Ανατολικής Γερμανίας του μακαρίτη Έριχ Χόνεκερ. Με στόμφο αριστερής ταξικής ταυτότητας ο άτυχος συνάδελφος απήγγειλε το ποιηματάκι: «Ο εκπρόσωπος των τραπεζικών συμφερόντων... κ.λπ. κ.λπ. κέρδισε τον Β' γύρο στη Γαλλία... κ.λπ. κ.λπ.». Κάποια στιγμή πολύ αργότερα, όταν αυτό το παιδί αναλογιστεί το ρόλο που διαδραματίζει, μπορεί και να ξεσπάσει σε γέλια οικτίροντας τον εαυτό του. Μπορεί και όχι. Διότι το αφεντικό του, ο Νίκος ο Παππάς, τον κάλυψε.
Στη Γαλλία κανείς δεν παρακολουθεί την ελληνική δημόσια τηλεόραση. Ούτε και στην Ελλάδα. Παρά ταύτα η συχνότητά της εκπέμπει με τη χρηματοδότηση του έλληνα φορολογούμενου. Οι Γάλλοι έχουν άλλα προβλήματα να αντιμετωπίσουν πια. Τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα, την αλλαγή του εκλογικού τους συστήματος, την αναδιάρθρωση της δημόσιας εκπαίδευσης, τον εκδημοκρατισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ορθολογική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, την εξισορρόπηση της γερμανικής επιρροής. Ζητήματα σοβαρά και ακανθώδη που έχουν να κάνουν με το μέλλον της χώρας και της Ευρώπης. Ευτυχώς που οι Γάλλοι ασχολούνται με τα σοβαρά ζητήματα του μέλλοντός τους. Μπορεί και να μας κληροδοτήσουν κάποια μικρή ποσότητα ιδεών. Έτσι από... σπόντα.
Στη Γαλλία, και την Ευρώπη, οι «ειδικοί» επιχειρούν να ιχνηλατήσουν τον οδικό χάρτη που ακολούθησε ο Εμανουέλ Μακρόν, από τη μικρή πόλη όπου γεννήθηκε μέχρι την ΕΝΑ, στην οποία φοίτησε, και τα Ηλύσια Πεδία όπου θα εγκατασταθεί. Μία πορεία άγνωστη, διότι και ο ίδιος έως και πριν από ένα χρόνο ήταν ένας άγνωστος.
Ανήκει ο Μακρόν στην ελίτ; Αναμφίβολα και ευτυχώς. Μόνο σε καθεστώτα θεοκρατικού τύπου στο Ιράν ή την Τουρκία, στο διαχρονικό Σταλινισμό και στις άπειρες ακροδεξιές εκφράσεις του εθνικολαϊκισμού, η όποια ελίτ καταδικάζεται και απονομιμοποιείται
Η προσωπική του μαθησιακή γεωγραφία είναι ενδιαφέρουσα. Προσπάθησε να ελιχθεί μεταξύ του χώρου που του επέβαλε η εποχή του αλλά με «ενέσεις» από ένα ξεχασμένο γνωστικό πεδίο που η σύγχρονη must κουλτούρα και οι διαδικτυακές ταχύτητες προσπερνούν με αλαζονεία. Ναι, πέρασε από την ερευνητική μελέτη της Αγίας Ιωάννας της Λωραίνης, όχι ως αφήγημα αλλά ως θεολογική-συμβολική προσέγγιση, και διέβη την ιχνηλάτηση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη ως προς τα λάθη που τον οδήγησαν στην Αγία Ελένη. Βασικό εργαλείο πιθανότατα ο ίδιος ο Κλάουζεβιτς, ιδίως ως προς τις πιο άγνωστες μελέτες του για τις εκστρατείες του Κορσικανού. (Ευτυχώς ο εκδοτικός οίκος Champ Libre είχε προ δεκαετιών φροντίσει γι’ αυτό. Συνέχισε εντρυφώντας στον «παλαιάς κοπής» φιλόσοφο Paul Ricoeur και ανακατεύτηκε με την αέναη σύγκρουση του θεϊκού και του ανθρώπινου μέσα από τον Υπαρξισμό και τη σύγκρουση του Φρόιντ και του Σαρτρ με τον Κίρκεγκααρντ. Κατέληξε στη μελέτη του «Ηγεμόνα» αλλά μέσα από τον Ιησουίτη Μπαλτάζαρ Γκρασιάν, έναν περίεργο Ισπανό που έγραψε «Τον άνθρωπο της Αυλής» και τον «Ήρωα». Μία αποδόμηση του συστήματος εξουσίας αλλά και ένας οδηγός για το πώς κάποιος μπορεί να ενταχθεί σε αυτό. Κάποια ενδεχομένως λιγότερο κυνική προσέγγιση από εκείνη του Μακιαβέλι.
Όλα τα παραπάνω παρατίθενται για να καταδειχθεί πως κανένας νεαρός πολιτικός 39 ετών στη Γαλλία δεν είναι σε θέση να αποσπάσει την ψήφο 21 εκατομμυρίων πολιτών χωρίς να έχει οικοδομήσει ένα προσωπικό γνωστικό αρχιτεκτόνημα. Όλα τα υπόλοιπα, περί χρηματοδοτών του, προστατών του και συνωμοσιών αποτελούν ευρήματα εκείνων που κατέληξαν να ενταχθούν στο 33,9% της ακροδεξιάς στρούγκας. Οι ποιοτικές αναλύσεις του αποτελέσματος είναι κυνικά σαφείς. Όπως συνέβη με το Brexit ή τον Ντόναλντ Τράμπ, οι ψηφοφόροι της οικογένειας των Λεπέν από το 1985 έως σήμερα συγκροτούν τα λιγότερο μορφωμένα κοινωνικά στρώματα της Γαλλίας.
Ανήκει ο Εμανoυέλ Μακρόν στην ελίτ; Αναμφίβολα και ευτυχώς. Μόνο σε καθεστώτα θεοκρατικού τύπου στο Ιράν ή την Τουρκία, στο διαχρονικό Σταλινισμό και στις άπειρες ακροδεξιές εκφράσεις του εθνικολαϊκισμού από το λαϊκό Μουσολίνι έως τον Περόν, η όποια ελίτ καταδικάζεται και απονομιμοποιείται. Η ελίτ από τον Αριστοτέλη έως τον Καρτέσιο αποτελεί δυναμική και κεντρόφυγο δραστηριότητα των κοινωνιών. Είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του τοπικού και του διασυνοριακού. Είναι το διαβατήριο που επιτρέπει τη μετάβαση από την εσωστρέφεια των κοινωνιών στην εξωστρέφεια της δημιουργικότητας. Οι Γάλλοι ανέδειξαν επιτέλους έναν εξωστρεφή πολιτικό καταδικάζοντας το μοντέλο που εξέφρασε τόσο ο Σαρκοζί όσο και ο Φρανσουά Ολάντ, μοντέλα βασισμένα στον παρωχημένο μακιαβελισμό της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας που με τόση μαεστρία, είναι η αλήθεια, επέβαλε ο μακαρίτης Πομπιντού, αν και ο πλέον καθαρόαιμος εκφραστής ήταν ο Φρανσουά Μιτεράν.
Ο Εμανoυέλ Μακρόν εντάσσεται σε μία νέα κατηγορία πολιτικών ηγετών που αναδεικνύονται μέσω εκλογικών διαδικασιών και που διακατέχονται από τη βεβαιότητα πως η παγκόσμια κοινωνία του Διαδικτύου μπορεί να διακυβερνηθεί μόνο μέσω εξωστρεφών μοντέλων αντίληψης και διοίκησης. Είναι η ομάδα εξαιρετικά νέων ανθρώπων, όπως ο Τζάστιν Τριντό στον Καναδά, ο Ομπάμα στις ΗΠΑ, ο Ρέντσι στην Ιταλία και τώρα ο «Manu» (ο Μάνος, όπως θα λέγαμε) στο Παρίσι. Πολύ μακριά από λογικές τύπου Τερέζας Μέι, που θυμίζει κακοχωνεμένη εκδοχή της Θάτσερ, ή Ντόναλντ Τραμπ, που παραπέμπει στην προτεσταντική λαϊκιστική αθλιότητα του επαρχιωτισμού της Μινεσότα και της Οκλαχόμα. Το μοντέλο που εκφράζουν αυτές οι προσωπικότητες κοντράρεται άμεσα ως προς τη διακυβέρνηση και ουσιαστικά ως προς την αντίληψη με τα μοντέλα που αυτή τη στιγμή αναδεικνύονται από εθνικολαϊκιστική τάση παγκοσμίως. Μοντέλα όπως Ερντογάν ή Πούτιν, Τραμπ ή στη χυδαία του εκδοχή το καθεστώς Μαδούρο, η Τεχεράνη ή η Σαουδική Αραβία, μοντέλο όπως αυτό της Ουγγαρίας, βρίσκονται στον αντίποδα. Αλλά και λογικές συγκεντρωτικής διακυβέρνησης όπως αυτή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η in extremis ακροδεξιά εκδοχή της πολωνικής ηγεσίας, θα συγκρουστούν αργά ή γρήγορα με την άποψη μιας δημοκρατικής και αντιγραφειοκρατικής σύγκλισης των Ρέντσι και Μακρόν ως προς τη διαχείριση της ευρωπαϊκής δυναμικής.
Το μέγα ερώτημα αφορά τις προσεχείς επιλογές του τελευταίου συνομιλητή του Μπαράκ Ομπάμα. Πρόκειται για την Άγκελα Μέρκελ. Θα είναι σε θέση να διαδραματίσει ρόλο του εκσυγχρονιστή αρχιλοχία λόγω ηλικίας σε ένα εγχείρημα απενεχοποίησης και εκδημοκρατισμού του ευρωπαϊκού απαράτ; Θα μπορέσει να παρακάμψει τη γερμανοκεντρική δυναμική του επιχειρείν της χώρας της και άρα να υπερβεί τις εμμονικές επιμονές του Σόιμπλε; Θα καταφέρει να συνεννοηθεί με έναν Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος επιθυμεί να αναβιώσει την «Ατμομηχανή» της Ευρώπης μέσω της άμεσης συνεννόησης Βερολίνου - Παρισίων αποδυναμώνοντας τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, που έχει εξελιχθεί στο μεγάλο βραχνά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος; Οι απαντήσεις αναμένονται. Από αυτές θα εξαρτηθεί η βιωσιμότητα της ίδιας της ευρωπαϊκής ιδέας.
