Δίπλα στο καρότσι

Ο άνθρωπος µε Αλτσχάιµερ είναι ένα κορµί που σιγά-σιγά στεγνώνει από ψυχή. ∆εν είναι, βέβαια, όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Είναι τα µάτια τους. Αν κοιτάξεις βαθιά µέσα τους, θα δεις το κενό που γεµίζει βίαια µε απόγνωση. Και µετά αδειάζει, κρατώντας µόνο φόβο ή κάτι άλλο που εµείς δεν µπορούµε να περιγράψουµε αφού δεν βρίσκουµε ένα όνοµα να του δώσουµε. Όµως η νόσος του Αλτσχάιµερ δεν χτυπάει µόνο έναν. Ακόµα και όταν αυτός, ο άρρωστος, είναι στην πολυθρόνα, δίπλα στο παράθυρο και γίνεται ένα µε τις σκιές του απογεύµατος, υπάρχει κάποιος άλλος πιο πίσω. Μπορεί να είναι στην κουζίνα, να κοιτάζει ανέκφραστος µία κατσαρόλα που βράζει. Να διαγράφει στο ηµερολόγιο του τοίχου άλλη µία µέρα που έφυγε, ενώ δεν έπρεπε καν να έρθει. Ίσως πήγε στο υπνοδωµάτιο, να στρώσει ένα κρεβάτι που τρίζει και να τακτοποιήσει τα φάρµακα στο κοµοδίνο. Πολύ πιθανό να πρόκειται για εκείνη τη φιγούρα που βλέπουµε ακουµπισµένη στο κάγκελο του µπαλκονιού, να κοιτάζει τον δρόµο, αλλά να µη βλέπει τίποτα. Και µετά µπαίνει πάλι µέσα, ρίχνει µία µατιά στον άνθρωπο της πολυθρόνας, ανοίγει την τηλεόραση και προσπαθεί να ξεφύγει. Όµως ξέρει ότι δεν πρόκειται να πάει πουθενά. ∆εν µπορεί να πάει πουθενά. Έρχονται στιγµές που κοιτάζει τον άνθρωπο στην πολυθρόνα και τον µισεί. Ναι, φυσικά, ντρέπεται για αυτό, αλλά είναι ένα συναίσθηµα που έρχεται και φεύγει πολλές φορές µέσα στη µέρα. Πώς γίνεται και ο άνθρωπός σου µετατρέπεται σε τιµωρία; Η αλήθεια είναι πως κάποια βράδια καταλαβαίνεις ότι τον µισείς επειδή τον αγαπάς. Ίσως και να µισείς τον εαυτό σου που δεν µπορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να σηκώνει τον σταυρό του ψυχαναγκασµού. Συχνά αναθεµατίζεις την τύχη σου. Απορείς πού έφταιξες και τώρα πέφτει η τιµωρία να σε κάψει. Κάποτε ευχήθηκες να πεθάνει. Μετά ντράπηκες. Έχεις εκρήξεις θυµού, τα νεύρα σου δεν αντέχουν. Καταλαβαίνεις ότι για να συνεχίσεις θα πρέπει να σκοτώσεις και εσύ ένα κοµµάτι του εαυτού σου. Μπορείς να σταθείς δίπλα στον άνθρωπό σου µόνο αν αρχίζεις και του µοιάζεις.

Υπάρχει γύρω µας ένα βουβό πλήθος από καθηµερινούς ανθρώπους µε σιωπή, σκοτάδι και πόνο στο σπίτι τους. ∆εν είναι, φυσικά, µόνο το Αλτσχάιµερ. Είναι οι ασθενείς µε βαριές εγκεφαλικές βλάβες, οι τετραπληγικοί, τα παιδιά µε ειδικές ανάγκες, όσοι δεν µπορούν να επιβιώσουν χωρίς τη βοήθεια και τη φροντίδα των άλλων. Τους «άλλους» δεν τους προσέχουµε καν, λες και είναι εξάρτηµα του καροτσιού, συµπλήρωµα του κοµοδίνου. Όµως είναι εκεί. Ένα δράµα που πρέπει να µείνει βουβό. Αξιοπρέπεια που κατακτάται µε αντίτιµο κοµµάτια ζωής. Άνθρωποι µόνοι. Χωρίς υποστήριξη από µία κοινωνία που µέχρι πρόσφατα πίστευε ότι αυτά τα θέµατα πρέπει να κρύβονται στο σπίτι και τώρα απλώς σηκώνει τους ώµους, αδιαφορώντας µε τακτ και συµπάθεια. ∆εν υπάρχει πολιτικός που θα εξαγγείλει τη δηµιουργία κέντρων αποκατάστασης ή υποστήριξης ανθρώπων µε ειδικές ανάγκες. Όλοι τους για παιδικούς σταθµούς µιλάνε, το φετίχ του σύγχρονου λαϊκισµού. Μόνο για ζευγάρια µε υγιή παιδιά. Υπάρχει περίπτωση να δεις σε προεκλογικό φυλλάδιο ένα ζευγάρι µε «διαφορετικό» παιδί; Όχι. Μήπως θα βγει ένας πολιτικός να µιλήσει για τους γέροντες µε Αλτσχάιµερ; Τους κατάκοιτους από εγκεφαλικές βλάβες; Μετράµε τους παιδικούς σταθµούς, τα νοσοκοµεία, τα Κέντρα Υγείας, αλλά κανένας µας δεν έχει ρωτήσει πόσες µονάδες ειδικής αγωγής έχει η χώρα. ∆εν έχουµε ιδέα για την υστέρηση στις υποδοµές υποστήριξης των οικογενειών µε «ειδικά» παιδιά. Και θεωρούµε αυτονόητο, φυσιολογικό, υποχρέωση, καθήκον, να σηκώνει όλη η οικογένεια τον σταυρό. Έχουµε δε µετατρέψει την ανεπάρκειά µας σε αίσθηµα ντροπής. Ακόµα και σήµερα υπόκειται σε ηθικό έλεγχο το να µεταφέρεις έναν άνθρωπο που έχει ανάγκη σε µία µονάδα υποστήριξης, αν βέβαια µπορείς να αντιµετωπίσεις το κόστος. Ασφαλώς εµείς οι τυχεροί, από τη φωτεινή πλευρά του φράχτη, παίρνουµε τα µάτια από το πρόβληµα. Ναι, λυπούµαστε, ειδικά όταν βλέπουµε αυτές τις οικογένειες δίπλα. Τις συµπαθούµε. Και αν δεν πιστεύουµε στον Θεό, δεν ξέρουµε ποια χέρια να φιλήσουµε, ευγνώµονες που τα δικά µας παιδιά είναι καλά. 

giannakidis@protagon.gr