Εκλεκτικές συγγένειες εκλεκτών ηρώων

Ένα «επιστημονικό» σύγγραμμα που ερευνά τη μυστηριώδη σχέση των Ελλήνων πολιτικών με διάφορους ήρωες της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου.

Πρόσφατα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν κάποιες απρόσμενες ομοιότητες στα γονιδιώματα του ανθρώπου και του χοίρου. Το γεγονός είναι λιγότερο παράδοξο από όσο ακούγεται. Τέτοιες παράξενες συνάφειες και αντιστοιχίες υπάρχουν παντού γύρω μας. Από τη βιολογία και τη χημεία, μέχρι την τέχνη και την πολιτική. Είναι οι λεγόμενες «εκλεκτικές συγγένειες», ένας όρος που έγινε γνωστός από το ομώνυμο βιβλίο του Γκαίτε.

Στο κείμενο αυτό θα επιχειρήσουμε να ανακαλύψουμε τους αόρατους κρίκους που ενώνουν την πολιτική σκηνή της Ελλάδας με κάποιους ήρωες από το χώρο της μυθοπλασίας.

1. Μπες ΜακΝίλ και Αντώνης Σαμαράς

Η Μπες ΜακΝιλ, η κεντρική ηρωίδα στο «Δαμάζοντας τα κύματα» του Λαρς Φον Τρίερ, κατοικεί σε μια κοινότητα προτεσταντών στην βορινή άκρη της Σκωτίας. Έχει εμφανή ψυχολογικά προβλήματα και παιδιάστικες αντιλήψεις, ενώ όταν είναι μόνη της, συνηθίζει να συνομιλεί απευθείας με το Θεό.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας. Όχι, ο Αντώνης Σαμαράς δεν κατοικεί στη βόρεια Σκωτία –παρόλο που δεν θα ήταν καθόλου κακή ιδέα να τον πείθαμε να μετακομίσει εκεί. Έχει όμως μια παιδιάστικη αισιοδοξία ως προς την πορεία της χώρας, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του στήνει κι αυτός κουβεντολόι με το υπέρτατο ον. «Μίλησα ακόμη και με τον Θεό τον ίδιο, δεν γίνεται τίποτα», είχε δηλώσει τις προάλλες, αναφερόμενος στη «διαπραγμάτευση».

Οι ομοιότητες της Μπες και του Αντώνη δεν σταματούν εδώ, αφού και οι δύο νιώθουν κάποιου είδους έλξη για το πετρέλαιο. Εκείνη, ερωτεύεται παράφορα τον Γιαν, έναν μακρυμάλλη Νορβηγό ο οποίος εργάζεται σε μια πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου, στη Βόρεια Θάλασσα. Ο Αντώνης, από τη μεριά του, έχει ερωτευτεί, σε πολιτικό επίπεδο, τον κοντοκουρεμένο Γιάννη (Γιαν στα νορβηγικά) Στουρνάρα, ενώ παράλληλα, αφήνει εντέχνως να εννοηθεί ότι η σωτηρία μας βρίσκεται στα κοιτάσματα πετρελαίου κάτω από τις θάλασσές μας. Κι αν κρίνουμε από το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που παραδοσιακά ακολουθεί η χώρα μας, είναι βέβαιο ότι η εμμονή του αυτή θα εκτινάξει το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού –κάτι ανάλογο δεν έγινε και στη Νιγηρία;

Υπάρχουν και άλλες ομοιότητες ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο εμβληματικούς ήρωες. Η Μπες φροντίζει τον αγαπημένο της όταν εκείνος πέφτει σε κώμα, ενώ ο Αντώνης συντηρεί σε κώμα την ελληνική οικονομία. Η Μπές εκπορνεύεται για να σώσει τον Γιαν, ενώ ο Αντώνης και ο δικός του Γιαν, ωθούν όλους του υπόλοιπους στην πορνεία…

Οι ταινίες του Λαρς Φον Τρίερ, μοιάζουν βγαλμένες απ’ τη ζωή.

2. Ο Αλέξης μπαινοβγαίνει στο Matrix

Συνήθως, οι ήρωες των ταινιών φαντασίας, είναι προικισμένοι με κάποιες υπερφυσικές δυνάμεις. Άλλος πετάει στον ουρανό, άλλος κρεμιέται από ιστούς αράχνης, άλλος ρίχνει φωτιές. Αντίθετα, ο Νίο, ο κεντρικός χαρακτήρας της ταινίας Matrix, αρχικά δεν διαθέτει τίποτα. Μοιάζει ανίκανος ακόμη και για να δέσει τα κορδόνια του.

Το ίδιο και ο Αλέξης Τσίπρας. Με μια πρώτη ματιά δείχνει σα να μην έχει κανένα προσόν, καμία ικανότητα. Τίποτα που να σε κάνει να νιώσεις σιγουριά για το μέλλον του τόπου, αν η εξουσία πέσει στα χέρια του σαν ώριμο -ή σάπιο- φρούτο.

Όμως αυτό σύντομα θα αλλάξει. Ο Νίο συνειδητοποιεί ότι τα πάντα γύρω του είναι μια εικονική πραγματικότητα, φτιαγμένη από τις Μηχανές. Εξεγείρεται και αναλαμβάνει την ηγεσία της Αντίστασης ενάντια στους δυνάστες του ανθρώπινου είδους. Ο Αλέξης Τσίπρας πάλι, είναι εξεγερμένος από πολύ νωρίς, από τότε που έκανε καταλήψεις στο σχολείο του στους Αμπελόκηπους. Όταν όμως αντιλαμβάνεται ότι ο καπιταλισμός έχει εγκλωβίσει τους λαούς σε ένα είδος εικονικής πραγματικότητας, κάνει την υπέρβαση και δέχεται να αναλάβει την ηγεσία του σημαντικότερου πυρήνα αντίστασης στον κόσμο –του Σύριζα.

Και οι δύο ήρωες περνούν από σκληρή εκπαίδευση. Γυμνάζονται, κάνουν αυτοσυγκέντρωση, ταξιδεύουν στο Βερολίνο, στο Μπουένος Άιρες, στις ΗΠΑ… Έτσι, αναπτύσσουν κάποιες ειδικές δεξιότητες. Ο Nίο είναι πολύ καλός στις πολεμικές τέχνες και στις τούμπες στον αέρα. Ο Αλέξης στο να λέει ασάφειες με ευχάριστο τρόπο.

Παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται το εξής φαινόμενο: Αν και αρχηγός, ο Νίο δεν είναι ο ικανότερος στις τάξεις της Αντίστασης –ο Μορφέους και η Τρίνιτι μοιάζουν να είναι πιο χαρισματικοί. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Αλέξη Τσίπρα. Μέσα στο κόμμα του υπάρχουν πρόσωπα πιο μορφωμένα, πιο αξιόλογα. Όμως τι να κάνουμε; Αυτός είναι ο εκλεκτός, ο Chosen One. Αυτόν επέλεξε ο σεναριογράφος της φαρσοκωμωδίας που λέγεται «ελληνική πολιτική σκηνή». Κάτι που ίσως να μας τσούξει σύντομα.

3. Μάζα και Μιχαλολιάκος

Ο Νίκος Μιχαλολιάκος έχει εκλεκτική συγγένεια με πολλά όντα. Πρώτα πρώτα με τον ίδιο τον Άνθρωπο –έχουν και οι δύο αντίχειρα. Αν όμως θελήσουμε να περιοριστούμε στη μυθοπλασία, θα βρούμε ότι το πιο συγγενές πλάσμα με τον αρχηγό της Χ.Α είναι η «Μάζα». Πρόκειται για μια εξωγήινη μορφή ζωής, κάτι σαν αμοιβάδα, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ένα b-movie του 1958.

Στην ταινία αυτή, έπειτα από μια σκληρή μάχη η ανθρωπότητα επικρατεί και η απειλή παύει να υφίσταται. Όμως τριάντα χρόνια αργότερα, η Μάζα κάνει ξανά την εμφάνισή της σε ένα ριμέικ. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις ιδέες του κ. Μιχαλολιάκου. Ενώ, φαινομενικά, ηττήθηκαν κατά κράτος στην πρώτη τους εμφάνιση, τώρα δείχνουν σημάδια νεκρανάστασης.

Η κινηματογραφική Μάζα, μεγάλωνε διαρκώς και κατάπινε τα πάντα στο πέρασμά της. Το ίδιο και το κόμμα του κ. Μιχαλολιάκου. Καταπίνει και αφομοιώνει ότι βρει μπροστά της. Από παλαίμαχους ταγματασφαλίτες και αγνούς δοσίλογους, μέχρι τσαμπουκαλεμένους μαθητές λυκείου κι από θαμώνες γυμναστηρίων και νοσταλγούς της 21ης Απριλίου, μέχρι υπεράνω πάσης υποψίας ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

Τέλος, όπως αναφέρει η Wikipedia το 1958 η «Μάζα» βγήκε στις αίθουσες σε κοινές προβολές με ένα άλλο b-movie, την ταινία “I Married a Monster from Outer Space”. O κ. Μιχαλολιάκος, από τη μεριά του, είναι παντρεμένος με την κ. Ζαρούλια.

4. Ο Βαγγέλης και η μέθοδος της Πολυάννας

Η Πολυάννα, η ηρωίδα των ομώνυμων βιβλίων, είναι εκείνο το εκνευριστικό κοριτσάκι που έχει βάλει σκοπό της ζωής της να παραμείνει αισιόδοξη ό,τι κι αν της συμβεί. Και της συμβαίνουν πολλά. Πείνα, δυστυχία, ορφάνια… Σ’ όλα αυτά, η Πολυάννα απαντά με εκείνο που η ίδια έχει ονομάσει «παιχνίδι της χαράς». Πέθανε η μητέρα της; Καλύτερα, λέει η Πολυάννα, θα είναι κοντά στον καλό θεούλη. Δεν έχουμε να φάμε; Περίφημα, θα αφοσιωθούμε σε πιο δημιουργικά πράγματα.

Του Ευάγγελου Βενιζέλου δεν του λείπει βέβαια το φαγητό. Όμως και αυτός χρησιμοποιεί τη μέθοδο της Πολυάννας σε όλες τις συμφορές που βρίσκουν τον ίδιο και το κόμμα του. Αρκεί κανείς να δει το γυάλισμα των ματιών του όταν επιδίδεται σε λεκτικές φιοριτούρες, το πονηρό χαμογελάκι του όταν ξεστομίζει ένα λογοπαίγνιο, το αυτάρεσκο ύφος του… Λες και ότι όλα πάνε κατ’ ευχήν. Ότι τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ έχουν εκτιναχτεί. Ότι ο κόσμος θέλει να τον σηκώσει στα χέρια και να του παραδώσει τα κλειδιά της εξουσίας…

Φυσικά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, αλλά αυτό δεν πτοεί τον Βαγγέλη. Γιατί μπορεί τα κόμμα του να φτάνει μετά βίας το ποσοστό του παλιού ΚΟΔΗΣΟ, αλλά αυτός είναι χαρούμενος γιατί «κονιορτοποίησε» τον Τσίπρα σε μια συζήτηση στη βουλή. Μπορεί οι πάντες να τον περιφρονούν και να τον θεωρούν συνώνυμο του παλιού «καλού» πολιτικού συστήματος, αλλά αυτός συνέφαγε με συγγραφείς και πέρασε όμορφα. Εξέδωσε και δελτίο τύπου για αυτό!

Είναι το «παιχνίδι της χαράς», η μέθοδος της Πολυάννας και του Βαγγέλη.

5. Ο κυρ Φώτης στην Άγρια Δύση

Ο Φώτης Κουβέλης έχει πολλά κοινά με έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα που εμφανίζεται στα παλιά γουέστερν. Είναι ο γέρος σερίφης της μικρής πόλης, που τον έχουν βάλει εκεί γιατί κάποιος έπρεπε να καλύψει τη θέση. Είναι καλοπροαίρετος χαρακτήρας. Άνθρωπος της τάξης και της δικαιοσύνης.

Γύρω του η παρανομία οργιάζει. Οι μεγαλοκτηματίες καταδυναστεύουν την πόλη, οι πιστολάδες πυροβολούν μέσα στο σαλούν, οι αλογοκλέφτες κάνουν πάρτι. Ο σερίφης κανονικά πρέπει να επέμβει. Είναι όμως είναι πολύ κουρασμένος, πολύ άβουλος για να το κάνει. Συνεχίζει λοιπόν να υπηρετεί τη στρεβλή ιδέα που έχει για το ρόλο του. Βοηθάει τις κυρίες του φιλανθρωπικού συλλόγου στη λοταρία τους, ελέγχει αν ο πάστορας πήγε στην ώρα του στην εκκλησία, κόβει πρόστιμα για παράνομο πότισμα του αλόγου.

Βέβαια, στις ταινίες, ο γέρος σερίφης κάποια στιγμή εξεγείρεται. Τα βάζει μόνος του με τις συμμορίες και θυσιάζεται για να σώσει την πόλη του. Το ίδιο κάνει και ο Φώτης Κουβέλης. Όταν το πράγμα παραγίνει, ορθώνει το ανάστημά του, υψώνει τον τόνο της φωνής του και παρακαλεί τους μεγαλοκτηματίες, να προσέχουν λιγάκι, αν θέλουν, γιατί τα άλογά τους έχουν γεμίσει ακαθαρσίες το δρόμο. Διάολε! Μπορεί κάποιος να τις πατήσει!

6. Σάντσο Πάνος

Ο Σάντσο Πάντσα είναι μια μοναδική περίπτωση λογοτεχνικού ήρωα. Είναι δεισιδαίμονας, κουτοπόνηρος, αστοιχείωτος… Παράλληλα όμως είναι καπάτσος και καταφερτζής. Κουμαντάρει σε μεγάλο βαθμό τον αφέντη του και φέρει σε πέρας διάφορες παράξενες αποστολές, αδιαφορώντας αν γίνεται ρεζίλι με τις ανοησίες του. Τέλος, είναι ασυγκράτητα φιλόδοξος. Πιστεύει ότι ο Δον Κιχώτης –ο οποίος στα μάτια του είναι λογικός άνθρωπος- θα τον ανταμείψει και θα τον κάνει κυβερνήτη μιας ολόκληρης επαρχίας.

Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα περισσότερο. Είναι λες και ο Θερβάντες, όταν έφτιαχνε τον χαρακτήρα του Σάντσο Πάντσα, είχε μπροστά του τον αρχηγό των Ανεξάρτητων Ελλήνων, τον Πάνο Καμένο. Τον πολιτικό που έβλεπε τα ψεκαστικά αεροσκάφη να περνούν. Τον άνθρωπο θα γινόταν υπουργός άμυνας.

7. Ιησούς και Γιώργος Παπανδρέου

Εδώ η συνάφεια είναι σχεδόν μεταφυσική. Και οι δύο είχαν μπαμπάδες με ισχυρή προσωπικότητα, τους οποίους προσπάθησαν να φτάσουν και να ξεπεράσουν. Και οι δύο οραματίζονταν την κοινωνική αλλαγή και διακατέχονταν από μοντέρνες για την εποχή και τη χώρα τους ιδέες. Ο Ιησούς κήρυσσε τη δικαιοσύνη και την αγάπη, ο Παπανδρέου την πράσινη ανάπτυξη και την ποδηλασία. Και οι δύο, είχαν πιστούς μαθητές. Ο Ιησούς τον Πέτρο, το Θωμά, τον Ιούδα, και ο Γιώργος τον Πετσάλνικο, τον Παπακωνσταντίνου, τον Ραγκούση… Και οι δύο έπεσαν θύματα προδοσίας. Ο Ιησούς συνελήφθη και σύρθηκε σιδηροδέσμιος από τον Άννα στον Καϊάφα. Το ίδιο κι ο Γιώργος, τον έσερναν για μέρες από τη Μέρκελ στο Σαρκοζί.

Κοινά σημεία μπορούμε να βρούμε και στο τέλος τους. Ο Ιησούς σταυρώθηκε για τις ιδέες του και ο Γιώργος για την ιδέα του για το δημοψήφισμα.

Τελικά, ο Ιησούς αναστήθηκε. Το ίδιο και ο Γιώργος. Κάποιοι τον έχουν δει στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, να δίνει διαλέξεις…