Μεταρρύθμιση τώρα!

Η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός μεταρρυθμιστικού πολιτικού χώρου, ενός ευρύτατου μετώπου λογικής και ευθύνης, βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο. Προς τα έξω, στην κεντρική πολιτική σκηνή, η «διακριτική» φωνή της λογικής πνίγεται μέσα στις κραυγές του λαϊκισμού, των συμφερόντων, της αδράνειας. Εσωτερικά, η οργάνωση του μεταρρυθμιστικού πόλου συναντά σοβαρά εμπόδια. Έλλειψη πόρων και μέσων, ατέλειωτη –σχεδόν παραλυτική– συζήτηση, ευχολόγια αλλά και προκαταλήψεις, καχυποψία, προσωπικές στρατηγικές.

Είναι η στιγμή, κατά τη γνώμη μας, να μιλήσουμε σοβαρά και για τις εσωτερικές, οργανωτικές πλευρές του εγχειρήματος της δημιουργίας του μεταρρυθμιστικού μετώπου.

Ρήξη με το παρελθόν σημαίνει ριζική σύγκρουση με ό,τι αυτό αντιπροσωπεύει. Όχι μόνο ωραία λόγια για «αλλαγή νοοτροπίας»,« ηθική», «παιδεία», που παραπέμπουν την αλλαγή σε ένα αόριστο μέλλον. Αλλά άμεση αλλαγή θεσμών, κανόνων και πρακτικών που θα αναγκάσουν ακόμα και τις παλιές νοοτροπίες να αλλάξουν, λειτουργώντας σε ένα νέο πλαίσιο.

Και για την αλλαγή των θεσμών, των κανόνων, των πρακτικών, νομίζουμε ότι πρέπει να αρχίσουμε από τα μικρά, τα κοντινά μας. Να αλλάξουμε τα κόμματά μας.

Δεν γίνεται να κατηγορούμε συνεχώς το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης και, στην προσπάθεια για την υπέρβασή του, να αντιγράφουμε τις δομές, τις διαδικασίες και τις πρακτικές του.

Χρειάζεται να αλλάξουμε τις εσωτερικές πολιτικές διαδικασίες, να αλλάξουμε τον τρόπο που κάνουμε πολιτική. Να λειτουργήσουμε σε ανοιχτές συνεργαζόμενες δομές. Να δώσουμε το άλλο παράδειγμα. «Να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στη χώρα».

Πώς όμως ένας πολιτικός φορέας δεν θα είναι άθροισμα προσωπικών και πολιτικών συμφερόντων, με δοτούς ηγέτες, προσωπολατρία, συγκεντρωτισμό και περιχαράκωση; Πώς θα έχει πραγματικά σύγχρονες, καινοτόμες προτάσεις με δυνατότητα αλλαγών και προσαρμογών στις γρήγορα μεταβαλλόμενες συνθήκες; Πώς δεν θα δεσμεύεται από δόγματα, θέσφατα, άκαμπτες ιδεολογίες και κάθε είδους εξαρτήσεις; Πώς θα προσελκύει νέους και ενεργούς πολίτες, με απόλυτο σεβασμό στην ελευθερία σκέψης και επιλογών τους και στη διαφορετικότητα τους;

Από την άλλη πλευρά πώς δεν θα λαϊκίζει, μετατρεπόμενο σε ένα πολυσυλλεκτικό «κόμμα-σούπα» που αλλάζει κάθε φορά θέσεις ακολουθώντας πιέσεις οργανωμένων συμφερόντων, συντεχνιών ή μιας ετεροκαθοριζόμενης, ευμετάβλητης μάζας; Πώς τελικά θα έχει ένα βασικό στίγμα, έναν προσανατολισμό που βασίζεται σε ένα απλό και ξεκάθαρο, συνεκτικό πλαίσιο αρχών και αξιών;

Η μόνη απάντηση, κατά τη γνώμη μας, στην παρούσα συγκυρία, είναι ένας οργανωμένος συνασπισμός μεταρρυθμιστών, ένα ευρύτατο μέτωπο κομμάτων, ομάδων και ατόμων, ανοιχτό, με λίγες ξεκάθαρες αρχές, απλό και λειτουργικό οργανωτικό σχήμα, ισοτιμία και εμπιστοσύνη.

Οι διαδικασίες σε ένα τέτοιο «κόμμα νέου τύπου» δεν μπορεί παρά να είναι βαθιά δημοκρατικές, ανοιχτές, συνδυάζοντας αντιπροσωπευτικά και αμεσοδημοκρατικά στοιχεία, με σεβασμό στην ατομική και συλλογική διαφορετικότητα και χρησιμοποιώντας παντού και σε βάθος νέες τεχνολογίες που θα διευκολύνουν τη συνεχή συμμετοχή. Με λογική και διαδικασίες που ήδη είναι γνωστά από την κοινωνία των πολιτών, τον εθελοντισμό, τα κινήματα, τον κόσμο της αγοράς και των επιχειρήσεων.

Σημαντική είναι μια νέα αισθητική που δε μιλάει «ξύλινη γλώσσα», δεν θυμίζει σε τίποτα τα κλασικά κόμματα, τον παλαιοκομματισμό, τον παραγοντισμό.

Σημαντική και η αξιολόγηση. Την αναφέρουμε συνέχεια, δεν πρέπει να αρχίσουμε να την εφαρμόζουμε και στην πολιτική μας πρακτική; Πώς αναδεικνύονται τα στελέχη; Πώς καταλαμβάνονται οι θέσεις διοίκησης και ευθύνης; Με βάση τις προσωπικές συμπάθειες και προτιμήσεις, το παρασκήνιο, την εικονική πραγματικότητα στα κοινωνικά δίκτυα, τα «likes», τις «βαθυστόχαστες» αναλύσεις και τη φλυαρία; Ή με βάση την επαγγελματική και πολιτική ιστορία, την παραγωγική πολιτική δουλειά, τα μετρήσιμα αποτελέσματα και κυρίως τις ανοιχτές διαδικασίες ανάδειξης και επιλογής;

Καθοριστική και η ριζική αλλαγή στον πολιτικό λόγο και την πρακτική. Το πολιτικό κόστος, η ωραιοποίηση, η στρογγυλοποίηση, η «επικοινωνία», είναι το παλιό. Ο αντισυμβατικός λόγος, ο ρεαλισμός, η διαφάνεια, το χιούμορ και κυρίως η αλήθεια, είναι το καινούργιο. «Να μιλήσουμε απλά… να πούμε τα λιγοστά μας λόγια».

Και μια και θέλουμε να μιλάμε απλά και αληθινά, πρέπει να πούμε ότι ο χώρος της μεταρρύθμισης έχει σοβαρά προβλήματα. Αυτοαναφορικότητα, αναποφασιστικότητα, ελιτισμό, φλυαρία. Και μια σιωπηλή αποδοχή της κυρίαρχης μεταπολιτευτικής αφήγησης, ότι το προοδευτικό και το κοινωνικά ευαίσθητο έχουν αποκλειστικά κεντροαριστερό πρόσημο. Μια ανεξήγητη ανάγκη να ζητάμε να μας αναγνωρίσουν ως προοδευτικούς και κοινωνικά ευαίσθητους, όλοι αυτοί που άμεσα ή έμμεσα δημιούργησαν το σημερινό αδιέξοδο και δνε θέλουν να αλλάξει τίποτα.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε ανύποπτο χρόνο μίλησε για τα δύσκολα, χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος. Ήδη από το 2007 μιλούσε για πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους, άρση μονιμότητας δημοσίων υπαλλήλων, δραστική μείωση του κρατικού τομέα, άμεση ιδιωτικοποίηση όλων των ΔΕΚΟ, δυνατότητα επιλογών σε παιδεία, υγεία, ασφάλιση, απόλυτο σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, αυτοπροσδιορισμό ατόμων και ομάδων σε όλα τα επίπεδα, ελεύθερη και ανοιχτή οικονομία και κοινωνία.

Τώρα προτείνει με συγκεκριμένο και συντεταγμένο τρόπο ένα ευρύ μέτωπο λογικής, ελευθερίας και μεταρρύθμισης. Ένα κίνημα πολιτών που θα περιλαμβάνει με ισοτιμία και αυτονομία όλες τις οργανωμένες ομάδες και τα πολιτικά κόμματα του μεταρρυθμιστικού χώρου αλλά θα απευθύνεται κυρίως σε σκεπτόμενους πολίτες, με τη λογική και τις πρακτικές της κοινωνίας των πολιτών.

Προτείναμε ένα συγκεκριμένο μοντέλο οργάνωσης και συνεργασίας, στο συνέδριο της Δράσης, στις αρχές Δεκεμβρίου του 2012, και επανερχόμαστε σήμερα με μια επεξεργασμένη πρόταση που αποστείλαμε ήδη σε όλα τα κόμματα και τις ομάδες του χώρου και την αναρτούμε δημόσια (tinyurl.com/d4ys8s9, www.greekliberals.net, www.facebook.com/groups/greekliberals/?ref=ts&fref=ts).

Τα κυριότερα σημεία της πρότασης είναι:

• Κοινή δήλωση όλων των κομμάτων και των κινήσεων του μεταρρυθμιστικού χώρου για την έναρξη και το χρονοδιάγραμμα της προσπάθειας. Συνοπτική διακήρυξη, κάλεσμα σε όλους τους πολίτες να συμμετέχουν.

   

• Διαδικαστική και πολιτική προετοιμασία ενός αντιπροσωπευτικού, ιδρυτικού συνεδρίου.

   

• Ίδρυση ενός ενιαίου φορέα με λογική «ομοσπονδίας», που θα έχει μέλη και θα λειτουργεί ενιαία αλλά δεν θα απαιτεί διάλυση των κομμάτων ή των ομάδων που τον απαρτίζουν.

   

• Ξεδίπλωμα μιας πρωτότυπης πολιτικής πρότασης και της αντίστοιχης καμπάνιας, σε όλη τη χώρα, με τοπικές και περιφερειακές παρεμβάσεις, με διάρκεια και βάθος.

Η υπομονή και η αντοχή των πολιτών, σε όλα τα επίπεδα, έχουν εξαντληθεί. Οι καλές προθέσεις και ο συνεχής διάλογος δεν αρκούν. Ας τολμήσουμε!

«Ας γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στη χώρα».

*Ο Στρατής Κατάκος είναι αντιπρόεδρος της «Φιλελεύθερης Συμμαχίας»