Ξεκίνησα την Πέμπτη το απόγευμα να γράφω ένα κείμενο για την πορεία της διαπραγμάτευσης με τίτλο “Μια κάποια λύση - αντίστροφη μέτρηση για τη συμφωνία κυβέρνησης-πιστωτών”. Το πρωί της Παρασκευής άλλαξα το κείμενο και επικαιροποίησα τον τίτλο ως “Σαν το γεφύρι της Αρτας, ολημερίς χτίζουν τη διαπαγμάτευση, το βράδυ γκρεμίζεται”. Προς το μεσημέρι της ίδιας μέρας ξαναάλλαξα τίτλο και πρόλογο ξεκινώντας με το “Καθυστερήσεις μέχρι τελικής πτώσης”. Τελικά, κουράστηκα και σκέφτηκα ότι, αν χρειαστεί να κάνω νέα αλλαγή μέχρι το βράδυ, θα ανατρέξω σε ένα παλιότερο κείμενο, μήνες πριν, που είχε τίτλο “Πολύ λίγα, πολύ αργά” και περιέγραφε καθυστερήσεις χωρίς νόημα που στην καλύτερη περίπτωση θα οδηγήσουν σε ελλειμματικό αποτέλεσμα, σε κάτι που θα λέγεται κλείσιμο της αξιολόγησης αλλά δεν θα αποτελεί ουσιαστική λύση του προβλήματος, με την έννοια ότι δεν θα εγγυάται έξοδο στις αγορές και απαλλαγή από τα μνημόνια.
Είναι κάπως γελοίο όλο αυτό. Αν κάποιος έμενε στο αφήγημα του καλοκαιριού ότι επειδή το Βερολίνο δεν θέλει ελληνικό ατύχημα πριν τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2017 η δεύτερη αξιολόγηση θα κλείσει, θα είχε γλιτώσει μεγάλη ταλαιπωρία, εφόσον τελικά η κυβέρνηση φτάσει σε συμφωνία με τους πιστωτές. Θα είχε αποφύγει τη σύγχυση των αντιφατικών διαρροών για τα μέτρα και τα αντίμετρα, τον εκνευρισμό που προκαλεί η προαναγγελία του συμβιβασμού που μετά απομακρύνεται, το μπούχτισμα από τις δηλώσεις εταίρων-πιστωτών και κυβερνητικών παραγόντων, το λαϊκισμό της αντιπολίτευσης που ζητάει εδώ και τώρα κλείσιμο της αξιολόγησης με μέτρα τα οποία καταγγέλλει και ταυτόχρονα ζητάει εκλογές. Δεν θα είχε άγχος για το αν προλαβαίνουμε τις προθεσμίες, αν θα πληρωθούν τα ομόλογα που λήγουν το καλοκαίρι κα θα αποφευχθεί το πιστωτικό γεγονός, αν θα κάνουμε τα μπάνια μας και φέτος σε σχετική ησυχία, αν θα βρεθούμε ξανά στη δίνη των ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων.
Αν πάλι κάποιος είναι από το 2015 πεισμένος ότι αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να παίξει το παιχνίδι σύμφωνα με τους κανόνες της ευρωζώνης και επομένως δεν μπορεί να διασφαλίσει μια κάποια ομαλότητα και κανονικότητα αλλά μόνο να περιδινείται από κρίση σε κρίση μέσα σε ένα διπλωματικοοικονομικό θρίλερ χωρίς τέλος, τότε επίσης δεν θα ξαφνιαζόταν από τις εξελίξεις, ούτε θα χρειαζόταν να τις παρακολουθεί καθημερινά. Θα ήξερε ότι δεν κλείνει η αξιολόγηση και αν τελικά ειπωθεί πως κλείνει θα πρόκειται για προσχηματική απόφαση των εταίρων, το τενεκεδάκι παρακάτω, με τις βαριές εκκρεμότητες να μετατίθενται για το φθινόπωρο, όταν και πάλι θα μπλέξουμε σε έναν κύκλο αστάθειας και αβεβαιότητας.
Αυτή η ασυναρτησία μπερδεύει και την αντιπολίτευση. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η συνθηκολόγηση έχει γίνει και παίζεται θέατρο για επικοινωνιακούς λόγους, αλλά όταν φανεί κίνδυνος πραγματικής εμπλοκής κάποιοι αναρωτιούνται μήπως κάτι δεν πάει καλά και τελικά το “όλα για την καρέκλα” δεν αρκεί για την περιγραφή της κατάστασης.
Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει τίποτα. Οι απόλυτοι λένε ότι όλοι οι βουλευτές είναι μπετόν γιατί προέχει η έδρα και η εξουσία, οι πιο υποψιασμένοι δεν βάζουν το χέρι τους στη φωτιά ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα μείνει μέχρι τέλους αρραγής.
Οι αναλύσεις καφενείου που έχουν κατακλύσει τη δημόσια σφαίρα λένε ότι οι έξω δεν θέλουν εκλογές εδώ σύντομα και βολεύονται με την κυβέρνηση ή το ακριβώς αντίθετο, ότι μετά τις γερμανικές εκλογές θα τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια του Α. Τσίπρα γιατί προτιμούν ως συνομιλητή τον Κ. Μητσοτάκη.
Κάπως έτσι προχωράμε - προς τα πίσω. Με κλισέ, απλοϊκές σκέψεις, επαναλήψεις και μανιχαϊστικά σχήματα.
Κανείς δεν λέει ότι οι συντάξεις θα μειωθούν πολύ όποια και αν είναι η κυβέρνηση γιατί έχουν καταρρεύσει τα ασφαλιστικά ταμεία και το κράτος δεν μπορεί να τα χρηματοδοτεί επ αόριστον όσο τα χρηματοδοτούσε. Κανείς δεν λέει ότι το ασφαλιστικό είναι συνδεδεμένο με την απασχόληση (που αποδυναμώνεται) και με το δημογραφικό (που επιδεινώνεται), επομένως όσο και να μειωθούν οι συντάξεις τώρα, θα ξαναμειωθούν αργότερα, εκτός αν γίνουν σαρωτικές επενδύσεις και αλλάξει πλήρως η εικόνα. Κανείς δεν λέει, δηλαδή, ότι όλο αυτό που παρακολουθούμε εκτός από γελοίο είναι και τραγικό γιατί παρά τη βαριά χημειοθεραπεία ο καρκίνος γίνεται όλο και πιο επιθετικός.
Τα λόγια των μελλοθάνατων είναι συνήθως ενδιαφέροντα. Λίγο πριν το τέλος ίσως καταλαβαίνει κανείς κάτι από το νόημα της ζωής. Στην θλιβερή περίπτωσή μας, μπορεί να μην συμβεί καν αυτό, μπορεί να πρωτοτυπήσουμε δυσάρεστα και πάλι, να μην σκεφτούμε κάτι που να έχει σημασία ούτε φτάνοντας στην τελευταία πράξη του δράματος. Μπορεί και τότε, εξουθενωμένοι, να τσακωνόμαστε με τον διπλανό κλινήρη αν ο Μπελογιάννης ήταν ήρωας ή προδότης και αν ο Σημίτης ήταν ο ηγέτης του ευρώ ή του Ακη.
19°
