Τι τιμούν στον Μπελογιάννη οι δημοκράτες;

Η εκδήλωση με αφορμή τα εγκαίνια του Μουσείου Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα θέτει ξανά στο δημόσιο διάλογο τους τρόπους με τους οποίους γίνεται από όλους τους πολιτικούς χώρους η εκμετάλλευση των συμβόλων και της Ιστορίας. Είναι μια συζήτηση που δεν αφορά μόνο τα κομμουνιστικά ή τα αριστερά σύμβολα.

Άκουσα πολλούς δημοκράτες να τιμούν τον Νίκο Μπελογιάννη. Τι όμως τιμούν αυτοί στον Μπελογιάννη; Θα μπορούσαν και θα έπρεπε να τιμούν ένα άνθρωπο που αγωνίστηκε κατά των ναζί και έναν άνθρωπο που έπεσε για τις ιδέες του. Θα μπορούσε αυτός και οι άλλοι τρεις σύντροφοί του να αποκηρύξουν τις ιδέες τους για να επιζήσουν. Δεν το έκαναν προς τιμήν τους και προς τιμή μιας αγνοούμενης πολιτικής συνείδησης σήμερα. Σε μια εποχή που κάποιοι αλλάζουν κόμματα μόνο και μόνο γιατί κάποια άλλα τους υπόσχονται την επανεκλογή τους, σε μια εποχή που κυριαρχεί το μοντέλο της πολιτικής και των πολιτικών χωρίς ιδέες, δεν είναι και λίγο να υπάρχουν άνθρωποι που έδωσαν και τη ζωή τους γι’ αυτές. Θα μπορούσαμε επίσης να φανταστούμε να τιμούν ένα άλλο αστικό κράτος που δεν θα ήταν εκδικητικό και τόσο υποτελές, ώστε να επιδείξει τη μεγαλύτερη αρετή της δημοκρατίας. Την ανοχή. Μέχρι εδώ όμως. Τελεία. Γιατί κατά τα άλλα!

Ας δούμε πρώτα τι τιμούν οι γραφικοί. Τις προάλλες, επίκληση στον Μπελογιάννη και τον άλλο εκτελεσμένο τον καθηγητή Μπάτση άκουσα να γίνεται από υποστηρικτές του Σώρρα. Μιλούσαν για τους δύο ως Έλληνες που ήθελαν την αυτοδύναμη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, όπως και ο Σώρρας (sic). Κάτι παρόμοιο συμβόλιζε και η παρουσία του κ. Λεβέντη στην εκδήλωση, ο οποίος τίμησε τον ήρωα «που ανήκει στον ελληνικό λαό και σε κανένα κόμμα». Κοινοτοπίας το ανάγνωσμα.

Οι κομμουνιστές με τη σειρά τους τιμούν αυτονόητα ένα άνθρωπο που εξέφρασε απόλυτα τις αξίες τους υπέρ της «δικτατορίας του προλεταριάτου» και του σταλινισμού. Ο κ. Τσίπρας τι τιμά; Αυτός μιλώντας στην εκδήλωση υποστήριξε πως «ο Μπελογιάννης και οι εκατοντάδες Μπελογιάννηδες» εκτελέστηκαν γιατί πρώτον επιδίωκαν την «εθνική συνεννόηση που θα εδραίωνε τη δημοκρατία στη χώρα μας», και δεύτερον επειδή αντιτάχθηκαν σε όσους ήθελαν «μετά από την Κατοχή να κυβερνούν στην ουσία τη χώρα μας οι ξένες δυνάμεις με τους αντιπροσώπους τους εδώ και όχι οι νόμιμα εκλεγμένες από τον λαό κυβερνήσεις». Ο κ. Τσίπρας για να καλύψει τις στροφές «360 μοιρών» του, αλλά και για να πείσει ότι είναι δυνατόν να μετεξελιχθεί σε «αριστερό» σοσιαλδημοκράτη, έσπευσε να ιδιοποιηθεί την ιστορία του Μπελογιάννη. Αυτό εξόργισε, και δικαίως, το ΚΚΕ. Την ιστορία του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού δεν θα επιτρέψει να του την κλέψουν άλλοι.

Αλήθεια, αν επικρατούσε ο Νίκος Μπελογιάννης και το κόμμα του τι εθνική συνεννόηση θα προέκυπτε; Μήπως σαν αυτή που προέκυψε στις χώρες του υπαρκτού; Μήπως πάλι θα προέκυπτε αυτοδύναμη εθνική και οικονομική ανάπτυξη; Αστείο να το λέμε όταν γνωρίζουμε πλέον τι ήταν η «οικονομική συνεργασία» της Σοβιετικής Ένωσης με τις υπόλοιπες κομμουνιστικές χώρες. Παραθέτω εδώ μόνο ένα ανέκδοτο που ψιθυριζόταν σε αυτές τις χώρες, για να καταλάβουμε: Ο Μάο ζητά από τον Στάλιν ένα δισεκατομμύριο δολάρια, πενήντα εκατομμύρια τόνους κάρβουνο και πολύ ρύζι. Ο Στάλιν συμφωνεί αλλά μετά γυρνώντας προς τους «συμβούλους» του, λέει «Δολάρια εντάξει. Κάρβουνο, εντάξει. Το ρύζι όμως πού θα το βρει ο Μπιέρουτ;». Ο τελευταίος ήταν ο ηγέτης της κομμουνιστικής Πολωνίας την εποχή του σταλινισμού. Αλλά μήπως, αν επικρατούσαν οι ιδέες του Μπελογιάννη, θα είχαμε «εκλεγμένους από τον λαό ηγέτες»; Βεβαίως. Τόσο εκλεγμένους όσο ήταν οι Χόνεκερ, Μπρέζνιεφ, Ζίβκοφ και τα άλλα παιδιά.

Ο Μπελογιάννης ήταν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του ΚΚΕ που, παρά το γαρίφαλο και το χαμόγελό του, ποτέ δεν έπαψε να στηρίζει τον σταλινισμό και τη «δικτατορία του προλεταριάτου». Ένα πρόσωπο που ποτέ δεν συγκινήθηκε από τις δίκες της Μόσχας, τον λιμό της Ουκρανίας, τις φυλακίσεις, εκτοπίσεις, εξορίες και εκτελέσεις των συντρόφων του στη Ρωσία και στις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες «μυήθηκαν» στα αγαθά του σταλινισμού. Ήταν ένα πρόσωπο που χάθηκε από το μίσος των άλλων προς αυτόν, αλλά και με άσβεστο το δικό του μίσος, με χαμόγελο, προς όλους τους άλλους που δεν πίστευαν σε αυτά που πρεσβεύει ο ίδιος και ο Στάλιν. Δυστυχώς, δεν έχουμε κανένα στοιχείο να μας πείθει ότι δεν θα ανταπόδιδε στους «εχθρούς» του τα ίδια με αυτά που έκαναν αυτοί σε αυτόν. Μέχρι να πεθάνει δεν έδειξε κάτι τέτοιο.

Το μόνο «λάθος» που αναγνώρισε ο ίδιος ήταν αυτό που ο Ζαχαριάδης έκανε σε αυτόν μη αναγνωρίζοντας την επιστολή Πλουμπίδη με την οποία αυτός αναλάμβανε την ευθύνη για την υπόθεση κατασκοπείας. Κανένα λάθος όμως δεν αναγνώρισαν και οι δυο στο κοινό τους ίνδαλμα, τον Στάλιν, για όλα όσα αυτός έκανε σε εκατομμύρια άλλους. Η εκ των υστέρων ανάγνωση των γεγονότων από τη σύντροφό του Έλλη Παππά, τιμά την ίδια, εξοργίζει το ΚΚΕ, αλλά δεν αλλάζει τα γεγονότα. Ο Τάκης Λαζαρίδης όμως, ανήλικος τότε θανατοποινίτης που του χαρίστηκε η ζωή και έζησε πολλά χρόνια στη φυλακή, στο βιβλίο του «Ευτυχώς ηττηθήκαμε, σύντροφοι» (Πελασγός) πάει την κριτική σε πολύ μεγαλύτερο βάθος.

Τέλος, ο φανατισμός του Μπελογιάννη δεν αφορούσε μόνο τα τεκταινόμενα στη Σοβιετική Ένωση. Στο βιβλίο του Παντελή Μούτουλα «Πελοπόννησος 1940- 1945» (Βιβλιόραμα), αυτός αναφέρει ότι η γραμμή που επικράτησε στην Πελοπόννησο, εκεί στην Αμαλιάδα που όλοι τον τίμησαν, και ειδικά στην Λακωνία, ήταν η γραμμή του Μπελογιάννη για την περίφημη «αλληλέγγυα ευθύνη». Σύμφωνα με αυτήν, «παραδειγματική τιμωρία» (θάνατο) άξιζαν από το 1943 όχι μόνο οι ταγματασφαλίτες αλλά «και τα συγγενικά τους πρόσωπα». Όλοι γνωρίζουμε πού κατέληξε αυτό στη διάρκεια του Εμφυλίου.

Τι ήταν τελικά ο Νίκος Μπελογιάννης;

• Ένας υποστηρικτής του ολοκληρωτισμού της «δικτατορίας του προλεταριάτου».
• Ένας αταλάντευτα στρατευμένος σε μια ιδεολογία που είχε χάσει κάθε παλιό της μήνυμα για ατομική χειραφέτηση.
• Και ένας ο οποίος εκτελέστηκε στη μετεμφυλιακή περίοδο, πράγμα που θα έπρεπε να αποφύγει η τότε ελλιπής αστική μας δημοκρατία και το οποίο ζητούσαν τότε από την ΕΠΕΚ του Πλαστήρα οι συνεργαζόμενοι Δημοκράτες Σοσιαλιστές όπως ο Γεώργιος Καρτάλης. Δεν ήθελαν τη θανατική ποινή του Μπελογιάννη γιατί ήσαν δημοκράτες, αλλά για τον ίδιο λόγο απεχθάνονταν τις ιδέες του.

Θα μπορούσε να εκφράζει ένα τέτοιο πρόσωπο, όπως ο Μπελογιάννης, τους σημερινούς δημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες; Φυσικά και όχι.