Η υπόθεση του Βατοπεδίου έκλεισε και πέρασε, οχτώ χρόνια μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, κουρασμένη πια, στην ιστορία. Το πρωί της Τρίτης 21.03.2017, ο Πρόεδρος του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, αφού ανήγγειλε ότι «οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν αθώοι», χτύπησε το σφυρί του στην έδρα. Η δικαιοσύνη αποδόθηκε. Ο ήχος όμως του σφυριού έκλεισε μονάχα τη δικαστική πλευρά της ιστορίας. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ήχος αποτέλεσε το έναυσμα για την εκκίνηση μιας άλλης διαδικασίας, αυτή της διαχρονικής ζύμωσης και ιστορικής καταγραφής της «Υπόθεσης Βατοπεδίου». Στο τέλος της διαδικασίας, κάμποσα χρόνια μετά από τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, η υπόθεση θα κατακαθίσει μια για πάντα στην εθνική συλλογική μας μνήμη, έχοντας πιθανότατα ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αενάως ανοιχτό στο βιβλίο της ελληνικής Ιστορίας.
Δεδομένης, λοιπόν, αυτής της εξελισσόμενης και ανεπαίσθητης ιστορικής διεργασίας και με την απειλή της επικράτησης στο συλλογικό υποσυνείδητο της αίσθησης ότι «το Φως τελικά κέρδισε το σκοτάδι» ίσως έχει αξία να θυμηθούμε μερικά πράγματα. Ίσως έχει αξία να θυμηθούμε κάποιους ανθρώπους που από τη στιγμή που «μπήκαν στην υπόθεση» αυτή έμελλε να καθορίσει τις ζωές τους. Πάμε, λοιπόν.
Οι εισαγγελείς κ. Κολιούσης και κ. Σωτηροπούλου ευλογήθηκαν τον Σεπτέμβρη του 2008 να χειριστούν την υπόθεση της μονής Βατοπεδίου με μόνο κριτήριο την αξιοσύνη τους. Δεκαπέντε μέρες μετά, ζητούν τη διαβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή επειδή στην υπόθεση, όπως ισχυρίζονται, εμπλέκονται ονόματα υπουργών. Ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γ. Σανιδάς, διαφωνεί με τους ισχυρισμούς τους και εκείνοι για λόγους ευθιξίας παραιτούνται. Οι δύο εισαγγελείς επιστρέφουν μήνες μετά την παραίτησή τους. Ανακαλούν, έπειτα από προτροπή του τότε υπουργού Δικαιοσύνης, τις παραιτήσεις τους με τις εξής προϋποθέσεις: να μην ξανασχοληθούν με το Βατοπέδι σε επίπεδο εισαγγελικής Αρχής και να φύγουν από την Αθήνα.
Εν συνεχεία, την υπόθεση αναλαμβάνει η εισαγγελέας κ. Ευ. Σπυροπούλου η οποία 10 μέρες αργότερα (22-10-2008 με το ΕΠ318-20.10.2008 προς τον εισαγγελέα Εφετών) ζητά εκ νέου τη διαβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή. Κανείς δεν απάντησε στο αίτημά της. Στο μεταξύ είχε ζητήσει και είχε λάβει την υποστήριξη και από δεύτερο εισαγγελέα λόγω του όγκου της δικογραφίας. Τελικά, στις 17 Μαρτίου του 2009 τελειώνουν την έρευνά τους, κλείνουν το φάκελο και τον παραδίδουν στον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών με το ίδιο αίτημα: «Να διαβιβαστεί η δικογραφία στη Βουλή». Εφτά μήνες ερευνών, τέσσερις διαφορετικοί εισαγγελείς, ένα κοινό στην ουσία του πόρισμα: «Να διαβιβαστεί η δικογραφία στη Βουλή».
Όμως, στις 23 Απριλίου 2009, επικαλούμενος μια «εγκύκλιο» που του έδινε τη δυνατότητα να έχει τον τελευταίο λόγο στη διαβίβαση αυτή, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γ. Σανιδάς έκλεισε οριστικά το κεφάλαιο αυτό ισχυριζόμενος πως δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία.
Ο αείμνηστος δάσκαλος Ι. Μανωλεδάκης επί των ανωτέρω γεγονότων σημειώνει μεταξύ άλλων στο τέλος του 2008: «Οι δύο εισαγγελείς που ερευνούσαν την υπόθεση Βατοπεδίου... αντιστεκόμενοι σε διαφορετικές, αντίθετες προς τη σχολαστική εφαρμογή της νομιμότητας, υποδείξεις και πιέσεις, έσωσαν το κύρος και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Προς την ίδια κατεύθυνση λειτούργησε θετικά και η ορισθείσα ως –συντονίστρια– εισαγγελέας κ. Ε. Σπυροπούλου. Οι πράξεις τους αξίζει λοιπόν να καταγραφούν στις ωραίες σελίδες της ιστορίας της ελληνικής δικαιοσύνης» (Μανωλεδάκη, στη στήλη «Γνώμη», ΠοινΔικ 2008, 1137)
Αφού λοιπόν μιλήσαμε για αυτά, ας προσθέσουμε ότι στις 25 Φεβρουαρίου 2007, ο Γ. Σανιδάς χειροθετήθηκε Άρχων Νομοφύλακας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επίσης θυμηθείτε σε εκείνες τις γραμμές της συλλογικής μας μνήμης, που σας έλεγα πιο πριν, να σημείωσουμε κάπου με ένα αστεράκι ότι εποπτεύουσα για την υπόθεση Βατοπεδίου ορίστηκε αργότερα η εισαγγελέας κ. Τσατάνη.
Τέλος, θυμηθείτε ότι τη στιγμή που διαβάζετε τις γραμμές αυτές (Μάρτιος του ’17 για τον ιστορικό του μέλλοντος) αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης είναι ο κ. Παπαγγελόπουλος.
Θέλω να ισχυριστώ, τελικά, ότι υπήρχε στους δικαστές και την εισαγγελέα της έδρας την Τρίτη 27.03.2017 κάποια «γραμμή»; Επ’ ουδενί.
Όμως, στο τέλος της ημέρας συνέβη το εξής: η υπόθεση στην οποία μια Μονή αντάλλαξε τη λίμνη Βιστωνίδα, χωρίς καν να ξέρουμε αν είναι δικιά της, με ακίνητα του Δημοσίου, κατέληξε «κουρασμένη πια» να είναι μια υπόθεση στην οποία οι συναλλασσόμενοι «πίστευαν δικαιολογημένα» ότι η λίμνη είναι της εκκλησίας και η ανταλλαγή αυτή επωφελής για το Δημόσιο.
11°
