Δεν είμαστε εμείς τα γίδια και οι ψεκασμένοι

Λίγο μετά τις εκλογές τον Μάιο του 2012, μια φίλη στη ζωή και στο Facebook επαινούσε τον ελληνικό λαό για τον «σεισμό» που προκάλεσε. Έλπιζε ότι στις εκλογές του Ιουνίου το «θαύμα» θα μπορούσε να ολοκληρωθεί. Το βράδυ των εκλογών, προφανώς στεναχωρημένη από το αποτέλεσμα, αποφάνθηκε ότι τελικά «αυτά αξίζουν οι Έλληνες». Τρία χρόνια μετά, τη νύχτα του δημοψηφίσματος, φίλος και υποστηρικτής του ΝΑΙ δήλωνε στα social media ότι θα μεταναστεύσει άμεσα γιατί δεν μπορεί να συμβιώνει με όσους ψήφισαν ΟΧΙ (σημ. ακόμα εδώ είναι).

Το τελευταίο διάστημα το φαινόμενο επαναλαμβάνεται από κάθε μπάντα. Αριστεροί μέμφονται τους πολίτες γιατί παρακολουθούν τηλεοπτικά υποπροϊόντα και μαζί τους συμφωνούν φιλελεύθεροι-μεταρρυθμιστές που απαιτούν «μνημόνια μέχρι να δύσει ο ήλιος» για ένα λαό με τόσο χαμηλή κουλτούρα. Ακόμα και πολιτικοί φορείς τσουβαλιάζουν τους Έλληνες λέγοντας ότι πιστεύουν σε ψέματα και θεωρίες συνωμοσίας (25% εκτιμά ότι μας ψεκάζουν σύμφωνα με τη ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ). Δυστυχώς μάλλον δεν γνωρίζουν ότι το ποσοστό όσων ανθρώπων πιστεύουν το ίδιο παγκοσμίως είναι σε παρόμοια επίπεδα ή ότι, σε πρόσφατη (2016) δημοσκόπηση στις ΗΠΑ, η πλειοψηφία των πολιτών απάντησε ότι τα αποτελέσματα των εκλογών (και εκεί) ελέγχονται από μικρές μυστικές ομάδες συμφερόντων.

Πριν λίγες μέρες, την ώρα του γαλλικού debate, πέρασαν από το timeline μου διθυραμβικά σχόλια για το επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης σε «μια σοβαρή χώρα, με σοβαρούς πολίτες». Προφανώς ειρωνικό σχόλιο για το τι συμβαίνει εκεί σε αντιδιαστολή με την Ελλάδα. Και εγώ τρόμαξα στη σκέψη ότι οι σοβαροί Γάλλοι είναι πολύ κοντά στο να εκλέξουν πρόεδρο τη Λεπέν. Και όλοι εκείνοι που κατηγορούν τους Έλληνες για τις επιλογές τους, για τη συμπεριφορά τους (εκλογική ή μη), ξεχνούν για παράδειγμα ότι οι Αμερικάνοι ψήφισαν έναν τύπο σαν τον Τραμπ, στην Ολλανδία και την Αυστρία παραλίγο να έχουν ακροδεξιές κυβερνήσεις, στην Ιταλία ο τελευταίος εκλεγμένος πρωθυπουργός ήταν ο Μπερλουσκόνι ή ότι στην Ισπανία έκαναν μήνες για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Σημειωτέον, όλα τα παραπάνω σε χώρες χωρίς τη δική μας οικτρή οικονομική κατάσταση.

Άλλοι πάλι κάνουν λόγο για νοσταλγία ή για επιστροφή της χώρας στα 60s γιατί «δεν θέλουμε να πάμε μπροστά και να γίνουμε Ευρώπη». Και όμως τα νούμερα δε συμφωνούν. Οι Έλληνες που πιστεύουν ότι τα πράγματα ήταν καλύτερα για αυτούς τη δεκαετία του 1960 αποτελούν το 39,4% (aboutpeople για Athens Voice), ενώ οι Αμερικάνοι που πιστεύουν το ίδιο φτάνουν το 47% (Pew Research). Ούτε η νοσταλγία, λοιπόν, είναι αμιγώς ελληνικό φαινόμενο.

Και οι μομφές δεν είναι μόνο απέναντι στους πολίτες, στο λαό. Είναι και απέναντι στο σύστημα που είναι ένοχο και «μόνο στην Ελλάδα συμβαίνουν τέτοια πράγματα». Αποτέλεσμα αυτού, μέχρι πριν λίγα χρόνια οι μεν να φωνάζουν στις πλατείες ότι έχουμε χούντα και σήμερα, οι δε, να υποστηρίζουν ότι ζούμε σε ένα σχεδόν κομμουνιστικό (εδώ γελάμε) καθεστώς. Και όμως, και οι μεν και οι δε έχουν την ελευθερία να εκφράσουν τις διαφωνίες τους και την οργή τους, ακόμα και να διεκδικούν την ψήφο πολιτών που από ό,τι φαίνεται δεν πολυεκτιμούν. Κάτι λιγάκι δύσκολο για χούντες και για σταλινικά κράτη.

Όχι, δεν λέω ότι είμαστε ένας υπέροχος λαός ούτε ότι το κράτος μας λειτουργεί άψογα. Προφανώς και κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό που υποστηρίζω όμως είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, δεν αφορά μόνο εμάς, δεν είμαστε εμείς τα «γίδια» και οι «σανοφάγοι». Το πρόβλημα είναι ολοκλήρου του λεγόμενου δυτικού κόσμου –και βεβαίως και των ελίτ του– που έχει φτάσει στα όριά του και πυροβολά τα πόδια του ρίχνοντας νερό πότε στο μύλο του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας και πότε σε εκείνον της ασύδοτης αγοράς.

Βρισκόμαστε πάνω σε μια γέφυρα που μπροστά μας κάθε μέρα χτίζεται το νέο και που στο τελευταίο βήμα πίσω μας γκρεμίζεται το παλιό. Ας ελπίζουμε ότι αυτό το επόμενο βήμα δε θα είναι και μετέωρο. Για να μπορούμε, τουλάχιστον, να εκφράζουμε ελεύθερα τις διαφωνίες μας.