Υπάρχουν αόρατες γυναίκες;

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μια αφορμή για να σταθούμε με σεβασμό δίπλα σε αποκλεισμένες ομάδες γυναικών και να διερευνήσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, με σκοπό την άμεση βελτίωση της ζωής τους.

Οι γυναίκες πρόσφυγες αποτελούν μία ομάδα που δοκιμάζεται σκληρά και στη χώρα μας. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν στην Ελλάδα παραβιάζονται τα δικαιώματα αυτών των γυναικών, αν ναι, με ποιους τρόπους, και τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση.

Οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν σήμερα το 55% των προσφύγων που διασχίζουν τα σύνορα της χώρας μας. Τα στρατόπεδα, από κέντρα φιλοξενίας, έχουν μετατραπεί σε κέντρα κράτησης τα οποία ούτε σωστά φυλάσσονται, ούτε είναι κατάλληλα διαμορφωμένα για τη διαμονή γυναικών και παιδιών.

Δυστυχώς δεν προβλέπονται καν ξεχωριστές τουαλέτες, ντουζ και σκηνές για τις γυναίκες και τα παιδιά τους, με συνέπεια να σημειώνονται συχνά κλοπές, ξυλοδαρμοί, βιασμοί, περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης από διακινητές, φρουρούς, μα και άλλους πρόσφυγες. Παρόμοια συμβάντα έχουν σημειωθεί και στη Γαλλία, με ιδιαίτερη μάλιστα ένταση στο στρατόπεδο του Καλαί.

Οι γυναίκες συνήθως δεν καταγγέλλουν αυτά τα περιστατικά γιατί φοβούνται την εκδικητικότητα του θύτη από την οποία γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να τις προστατεύσει κανείς.

Την ίδια στιγμή, μια ειδική κατηγορία γυναικών προσφύγων αντιμετωπίζει προβλήματα που παρά τη σοβαρότητά τους δεν έχουν στη χώρα μας τη δημοσιότητα που θα όφειλαν. Ο Μπρουκ Μπάουερ ιδρυτής της Διεθνούς εταιρίας Nurture Project, υπεύθυνης για την παροχή υποστήριξης πριν και μετά τη γέννα σε γυναίκες πρόσφυγες που φιλοξενούνται σε τρία στρατόπεδα στη βόρεια Ελλάδα, έχει δημοσιοποιήσει στοιχεία που αφορούν τις εμπειρίες των προσφύγων που γεννούν στη χώρα μας. Συχνά πρόκειται για νέες κοπέλες, χωρίς προηγούμενη εμπειρία από γέννα και δίχως σύζυγο, μητέρα, ή άλλο μέλος της οικογένειάς τους να τις υποστηρίζει. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εγκυμοσύνη τους είναι αποτέλεσμα βιασμού που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.

Η εμπειρία των γυναικών προσφύγων από τα ελληνικά νοσοκομεία είναι τραυματική. Όλες οι γυναίκες με τις οποίες ήρθε σε επαφή ο Μπάουερ μαρτυρούν ότι υπέστησαν καισαρική τομή χωρίς κανείς ναι τις ρωτήσει ή να τις ενημερώσει για το τι πρόκειται να τους συμβεί. Ορισμένες από αυτές λένε επίσης ότι πέρασαν επώδυνες γυναικολογικές διαδικασίες χωρίς χορήγηση παυσίπονων και χωρίς κανείς να τους συμπαραστέκεται ψυχολογικά.

Η απουσία λεκτικής επικοινωνίας με τους μαιευτήρες, τη μαία και το προσωπικό του νοσοκομείου πριν και κατά τη διάρκεια της γέννας λόγω της δυσκολίας των γυναικών με τη γλώσσα, το γεγονός ότι δεν τους επιτρέπεται να γεννήσουν με φυσικό τοκετό ακόμα και αν το επιθυμούν, αφού κανείς δεν τις ρωτά, η απουσία περίθαλψης καθώς και οποιασδήποτε οδηγίας και συμβουλής εκ μέρους των γιατρών μετά τη γέννα, μετατρέπει τις γυναίκες πρόσφυγες σε αντικείμενα χωρίς δικαίωμα να αποφασίσουν τι θα συμβεί στο σώμα τους.

Το πρόβλημα των σεξουαλικών επιθέσεων και των κλοπών είναι πολύ σοβαρό, ωστόσο υπάρχουν λύσεις, όπως: Η κατασκευή ξεχωριστών εγκαταστάσεων για παιδιά και γυναίκες.

Η απασχόληση περισσότερων γυναικών φρουρών και αξιωματικών στα στρατόπεδα, ώστε οι φιλοξενούμενες να έχουν τη ευκαιρία να επικοινωνούν πιο εύκολα τα αιτήματά τους, αφού στην κουλτούρα τους η επαφή με άντρες που δεν είναι μέλη της οικογένειάς τους, αποτελεί ταμπού.

Η δυνατότητα να τοποθετείται η γυναίκα που επιθυμεί να κάνει καταγγελία για έγκλημα σεξουαλικής φύσεως σε άλλο στρατόπεδο (re-location), ώστε να αποφύγει τη μελλοντική επαφή με τον θύτη και να προστατευτεί από τα αντίποινα, θα λειτουργήσει απελευθερωτικά για κάποια θύματα βιασμού ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης.

Όσο για το ζήτημα των επιβεβλημένων καισαρικών −που αφορά άλλωστε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία− θα πρέπει να εξεταστούν τα ζητήματα της ιατρικοποίησης της γέννας, των ορίων της δικαιοδοσίας του γιατρού, και της ιεραρχίας ιατρού-ασθενούς, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο γιατρός είναι άντρας και η ασθενής γυναίκα.

Μάλιστα, το πρόβλημα της γέννας με μη-φυσικό τοκετό είναι πολύ ευρύτερο καθώς αφορά πλήθος γυναικών στη χώρα μας. Τα ποσοστά καισαρικών ανά έτος είναι υψηλότερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει τεθεί από το 2013 υπό τετραετή επιτήρηση από τα Ηνωμένα Έθνη. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), τη στιγμή που στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό καισαρικών τομών ανά έτος φτάνει το 25% και το προτεινόμενο ποσοστό είναι έως 15%, στην Ελλάδα ξεπερνά το 50%.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το επίπεδο ισότητας και αυτοδιάθεσης του σώματος που έχουν κατακτήσει οι γυναίκες της μεσαίας τάξης σε κάθε χώρα έχει άμεση αντανάκλαση και στις αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες γυναικών, όπως είναι οι Ρομά, οι πρόσφυγες και οι μετανάστριες. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που στην Ελλάδα των μαζικών καισαρικών θεωρείται «φυσικό» οι αρμόδιοι να αδιαφορούν για τις επώδυνες εμπειρίες των γυναικών προσφύγων και μεταναστριών − αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τη σιωπή που τους επιβάλλει η κουλτούρα και η θρησκεία τους, οι γυναίκες αυτές θα παραμένουν για τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς και τους περισσότερους πολίτες, αόρατες.