Το ανώτατο στάδιο του καιροσκοπισμού

Προδημοσίευση του editorial του "The Athens Review of Books" Φεβρουαρίου

ΕΝ ΔΗΜΩ ΤΗΣ MΙΚΡΑΣ AΣΙΑΣ

Η ειδήσεις για την έκβασι της ναυμαχίας, στο Άκτιον,

ήσαν βεβαίως απροσδόκητες.

Aλλά δεν είναι ανάγκη να συντάξουμε νέον έγγραφον.

Τ’ όνομα μόνον ν’ αλλαχθεί. Aντίς, εκεί

στες τελευταίες γραμμές, «Λυτρώσας τους Pωμαίους

απ’ τον ολέθριον Οκτάβιον,

τον δίκην παρωδίας Καίσαρα,»

τώρα θα βάλουμε «Λυτρώσας τους Pωμαίους

απ’ τον ολέθριον Aντώνιον».

Όλο το κείμενον ταιριάζει ωραία.

«Στον νικητήν, τον ενδοξότατον,

τον εν παντί πολεμικώ έργω ανυπέρβλητον,

τον θαυμαστόν επί μεγαλουργία πολιτική,

υπέρ του οποίου ενθέρμως εύχονταν ο δήμος·

την επικράτησι του Aντωνίου»

εδώ, όπως είπαμεν, η αλλαγή: «του Καίσαρος

ως δώρον του Διός κάλλιστον θεωρών–

στον κραταιό προστάτη των Ελλήνων,

τον έθη ελληνικά ευμενώς γεραίροντα,

τον προσφιλή εν πάση χώρα ελληνική,

τον λίαν ενδεδειγμένον για έπαινο περιφανή,

και για εξιστόρησι των πράξεών του εκτενή

εν λόγω ελληνικώ κ’ εμμέτρω και πεζώ·

ε ν λ ό γ ω ε λ λ η ν ι κ ώ που είν’ ο φορεύς της φήμης,»

και τα λοιπά, και τα λοιπά. Λαμπρά ταιριάζουν όλα.

Ένα κλασικό κείμενο για τον καιροσκοπισμό, είναι το παραπάνω ποίημα του Κ.Π. Καβάφη, γραμμένο το 1926, δηλαδή λίγα μόλις χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το ανώτατο στάδιο του καιροσκοπισμού είναι η καιροσκοπολαγνία. Πρόκειται για το στάδιο κατά το οποίο ο καιροσκοπισμός μετατρέπεται από ανθρώπινο ελάττωμα σε νοσηρά κυρίαρχη ιδεολογία ενός κατεστημένου που έχει χάσει κάθε επαφή με οποιονδήποτε αξιακό κώδικα και προσπαθεί, πάση θυσία, να επιβιώσει και ει δυνατόν να αναπαραχθεί. Οπότε η φυσιολογική απέχθεια που αναπτύσσεται στις ανθρώπινες ομάδες για αυτόν που προσπαθεί να βελτιώσει επιτήδεια τη θέση του με το ψέμα, την παραπλάνηση και την ασυνέπεια, αδρανοποιείται στη συγκεκριμένη μειοψηφία, που προσπαθεί να διατηρήσει τα αθέμιτα προνόμιά της. Και υποκαθίσταται από τον γνήσιο θαυμασμό, έπαινο και μίμηση των καιροσκοπικών «κατορθωμάτων». Περιττό βέβαια να επισημάνουμε ότι τα ακραία αυτά κοινωνικά κρούσματα συμβαίνουν προπαντός σε περιόδους έσχατης παρακμής και σε συστήματα βαθιά διεφθαρμένα.

Στην περίοδο που διανύουμε η παρακμή της χώρας μας είναι δεδομένη και διεθνώς δακτυλοδεικτούμενη. Όπως και η βαθιά διαφθορά του συστήματος συμφερόντων (πολιτικών, οικονομικο-μιντιακών, συντεχνιακών, ακαδημαϊκών, εκκλησιαστικών κ.λπ.), σύστημα το οποίο –σοβαράς αντιστάσεως μη ούσης– ασκεί, ακόμα φευ, την εξουσία.

Η καιροσκοπολαγνία είναι όμως σχετικώς πρόσφατο φαινόμενο και συνδέεται με την έκταση και τη θρασύτητα με την οποία το πολιτικό σύστημα χρησιμοποιεί το τελευταίο διάστημα το ψεύδος, την ασυνέπεια και την παραπλάνηση, με μια λέξη: την απάτη. Φτάσαμε στο σημείο μια λογική εξήγηση των διαρκών οβιδιακών μεταμορφώσεων να ξεπερνά τις δυνατότητες ακόμα και του πλέον ικανού και πωρωμένου κοντοτιέρου της προπαγάνδας. Είδος που διαθέτουν σε πλήρη επάρκεια και έσχατο επίπεδο οι ιθαγενείς ιδιωτικές και δημόσιες ΥΕΝΕΔ.

Οπότε εισήλθαμε πλέον στο ανώτατο –παναπεί έσχατο– στάδιο του καιροσκοπισμού, όπου οι καιροσκόποι επαινούνται αναμεταξύ τους με πρωτοφανή ειλικρίνεια: αλληλοεπαινούνται για αυτόν τον ίδιο τον καιροσκοπισμό τους! Ενώ σε πιο φυσιολογικές συνθήκες η εξουσιολειχία ασκείται με τη δημαγωγική επίκληση «αρετών» που συμμερίζεται ευρύτερα η κοινωνία, όταν βρισκόμαστε στο ανώτατο στάδιο του καιροσκοπισμού, οι πολιτικοί και άλλοι απατεώνες θαυμάζονται πλέον για την ικανότητά τους να ξεγελούν, να κοροϊδεύουν και να παραπλανούν. Τα συμβαίνοντα αυτό το διάστημα είναι εξόχως χαρακτηριστικά.

Οι τρεις κυβερνώντες έχουν πρωταγωνιστήσει στην εξαπάτηση του ελληνικού λαού. Έδωσαν προεκλογικές υποσχέσεις που ήταν –εν γνώσει τους– παντελώς ψευδείς και προκλητικά εξωπραγματικές και συνυπέγραψαν εταιρικό κυβερνητικής συνεργασίας το οποίο διαψεύδουν έμπρακτα και θεαματικά λέξη προς λέξη από την πρώτη κιόλας ώρα που άρχισαν να συγκυβερνούν.

Ο ένας, ο «κυβερνών αριστερούτσικος», μας οδήγησε τον Μάιο στις καταστροφικές δεύτερες εκλογές γιατί ήθελε, λέει, «αριστερή κυβέρνηση». Τώρα παρακολουθεί ως παθητικός και άτεχνα αποστασιοποιημένος χειροκροτητής όχι μόνο την εφαρμογή της πολιτικής που καταδίκαζε προεκλογικά σε όλους τους τόνους, αλλά και την μικροκομματικά μονομερή επιστράτευση της ατζέντας «Νόμος και Τάξη» από την κυβέρνηση που υπάρχει χάρη στη δική του στήριξη. Κι οι Χρυσαυγίτες χαστουκίζουν και προπηλακίζουν σε πρώτη τηλεοπτική προβολή και οι οπαδοί τους τρομοκρατούν, δέρνουν και μαχαιρώνουν μετανάστες ανενόχλητοι από τους υπερασπιστές του «νόμου και της τάξης». Πρέπει να φτάσουμε σε ειδεχθείς δολοφονίες για να αποφασίσει η κομματικά ποδηγετούμενη αστυνομία να κάνει το αυτονόητο: τη δουλειά της.

Ο δεύτερος συνεταίρος, ο βουλιμικός της εξουσίας, έχει κάνει τόσους ελιγμούς και μεταστροφές ώστε να ξεχνά και ο ίδιος ποια είναι η αρχική θέση την οποία εγκαταλείπει. Προσυπέγραψε το μνημόνιο για να απολαύσει υποβρύχιες διαδρομές στο Πεντάγωνο, και μετά διαδοχικά το αποποιήθηκε, το επανυιοθέτησε, το επαναποποιήθηκε και το επανυιοθέτησε. Έδιωξε την τρόικα για να μην πάρει μέτρα, χαράτσωσε όλη την Ελλάδα για να την επαναφέρει. Προβάρησε στη συνέχεια προεκλογικά τον μανδύα του «υπεύθυνου» και μετεκλογικά του «φιλολαϊκού» συνεταίρου που «δεν συμμετέχει στη βρώμικη δουλειά». Τώρα κοντοστέκεται ζαλισμένος και κάθιδρος από τις πολλές στροφές και συστροφές της απελπισίας του.

Ο τρίτος συνεταίρος, ο παγκόσμιος ρέκορντμαν στο άθλημα, κατάφερε να εκλεγεί στην ηγεσία του κόμματός του ξιφουλκώντας κατά του συστήματος και στη συνέχεια αγκάλιασε, αγκαλιάστηκε και αγκαλιάζεται με τα πλέον σκανδαλοδιατρεφόμενα και δακτυλοδεικτούμενα διαπλεκόμενα συμφέροντα. Τα οποία με όρους προκλητικής εύνοιας δανειοδότησε προσφάτως, μέσω των κρατικά ελεγχόμενων τραπεζών, μόλις αφίχθη η πολυπόθητη τελευταία δόση. Επί δύο χρόνια υπονόμευε την προσπάθεια της χώρας συνεισφέροντας καθοριστικά στην πολιτική αβεβαιότητα και την κρίση εμπιστοσύνης, που καθυστέρησε την προσαρμογή και οδήγησε σε αναίτια πρόσθετη βαριά ύφεση και ανεργία. Στη συνέχεια προκάλεσε εκλογές ως υπερήφανος πρωταγωνιστής και (κατά δήλωσή του) «αρχιτέκτονας του αντιμνημονιακού αγώνα». Πρωταγωνιστής που, όπως δήλωνε, όχι μόνο δεν επρόκειτο να θίξει τους μισθούς και τις συντάξεις, αλλά θα μείωνε τη φορολογία και θα προχωρούσε σε παροχές στους πολύτεκνους και τους χαμηλοσυνταξιούχους.

Τι έκανε στη συνέχεια είναι γνωστό. Όπως γνωστή είναι και η συνέχιση της εξαπάτησης με κάθε ευκαιρία. Δεν υπάρχουν «εξαιρέσεις» στο ενιαίο μισθολόγιο, εκτός από τα «δικά μας παιδιά» της Βουλής που ξέρουν κάτι ενοχλητικές «λεπτομερειούλες» για τα δύο κόμματα. Το ίδιο και για τους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών που ξέρουν «λεπτομερειούλες» για όλους τους υπόλοιπους μεγαλόσχημους και μεγαλοχρηματοδότες. Δεν υπάρχουν χρήματα για παροχές και κοινωνική πολιτική για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν οδηγηθεί στην απόγνωση, αλλά μόλις άρχισαν να κινούνται κάποιες ποινικές διώξεις βρέθηκαν 100 εκατομμύρια για τους δικαστές που αποτελούν κλάδο εξόχως επικίνδυνο όταν δυσαρεστείται. «Αμείλικτος» ο πόλεμος κατά της διαφθοράς, αλλά η λίστα Λαγκάρντ (και οι υπόλοιπες λίστες με ακίνητα Ελλήνων σε ευρωπαϊκές πόλεις, καταθέσεις εξωτερικού, λίστα Λουξεμβούργου κ.ά.), δεν αξιοποιείται ακόμη γιατί η κυβέρνηση μετά από επτά μήνες στην εξουσία δεν στέλνει κατάλληλους υπαλλήλους στο ΣΔΟΕ. Η λίστα Λαγκάρντ ειδικά πάσχει και από έλλειψη υπαλλήλων που να γνωρίζουν ακόμα και στοιχειώδη γαλλικά! Ρητορική υπέρ των μεταρρυθμίσεων και του εξορθολογισμού, αλλά διορισμός «κολλητών», πολιτευτών και κομματαρχών με τη διαβόητη αναλογία 1-2-3 σε όλη τη δημόσια διοίκηση.

Τον δρόμο που χάραξαν οι κυβερνώντες ακολουθεί με συνέπεια και η αντιπολιτευόμενη αριστερά. Τώρα βρίσκεται στην ενδιάμεση άχαρη φάση στην οποία ρητορεύει υπερασπιζόμενη συγχρόνως δύο τελείως διαφορετικές εκδοχές της ζαλισμένης πολιτικής της. «Ξεσκίζει» το μνημόνιο, αλλά δεν θα «σκίσει» ποτέ τις δανειακές συμβάσεις. Συμπαρίσταται στους «αντάρτες» συνδικαλιστές, αλλά ταυτόχρονα ανακαλύπτει τα χαρίσματα του Σόιμπλε και του Τόμσεν.

Για όλα αυτά οι πολιτικοί καιροσκόποι –κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι– αντί για τον ψόγο απολαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο έπαινο και συμπαράσταση από τα άλλα σκέλη του συστήματος, ιδίως όσα πρωταγωνιστούν στη δημόσια συζήτηση: κυρίαρχα μέσα «ενημέρωσης», «πνευματική» ηγεσία και άλλους κάθε λογής δημοσιολογούντες. Δεν είναι παράδοξο. Ο καιροσκοπισμός εκεί άλλωστε συστηματικά και διαχρονικά υπηρετείται πιστότερα. Είναι οι γνωστοί σε όλους «συνεπείς» στυλοβάτες της εκάστοτε εξουσίας. Τώρα όμως το φαινόμενο-κρούσμα έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Προσφάτως μάλιστα οι «φιλόσοφοι» του συστήματος, αξιοποιώντας τη δεκάρικη δικαιολογία της «σωτηρίας της πατρίδας» από τον «εσωτερικό» κίνδυνο, υπερνίκησαν τις εσωτερικές αναστολές της αυτογελοιοποίησης και ιδεολογικοποίησαν την «αρετή» της ασυνέπειας.

Ασφαλώς σε κάθε χώρα και κάθε σύστημα η πολιτική περιλαμβάνει την υπερβολή και συχνά την παραπλάνηση. Σε κάθε κοινωνία στα συστήματα ηγεσίας οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις νέες πραγματικότητες και αναθεωρούν απόψεις. Σε κάθε εποχή πολλοί κάνουν με τον καιροσκοπισμό καριέρα. Η δική μας περίπτωση όμως ξεχωρίζει, ιδιαίτερα σ’ αυτή την εποχή των μεγάλων υπόγειων συναλλαγών. Γιατί το φαινόμενο είναι πια τόσο κραυγαλέα ακραίο, που κινδυνεύει να αντιστρέψει την πυραμίδα των αξιών. Έγινε η εξαίρεση κανόνας και ο κανόνας εξαίρεση. Μετατράπηκε η καταδίκη σε πανηγυρισμό και περάσαμε από την απαξία στον θαυμασμό του χλευαστέου.

Το ελπιδοφόρο είναι ότι αυτό δεν αφορά την πλειονότητα του πληθυσμού, που έβγαλε και βγάζει τα συμπεράσματά της από όσα έπαθε και παθαίνει. Και ζητά την ακριβώς αντίστροφη πορεία. Αφορά ένα κλειστό σύστημα παρασιτικών συμφερόντων που έχουν τη βασική ευθύνη για τη συνολική χρεοκοπία της χώρας. Τα οποία απομύζησαν και απομυζούν την παραγωγική Ελλάδα, την Ελλάδα της τίμιας προσπάθειας, και επιδιώκουν με τις μεθόδους που αδρά περιγράψαμε παραπάνω να παρατείνουν την παραμονή τους στην εξουσία – και στα οφέλη της. Όμως ελπίζουμε πως και οι Τζουμπέδες θα διαπιστώσουν μετ’ ού πολύ ότι έσται ήμαρ…