Οράματα και θάματα Downtown

Η λαμπρότερη ιδέα που έχει ριχτεί τον τελευταίο καιρό είναι αυτή για το άνοιγμα των μαγαζιών την Κυριακή. Ας πάει βόλτα ο κύριος Χατζηδάκης στο κέντρο της Αθήνας Σάββατο μεσημέρι. Ας ξεκινήσει από την Ακαδημίας, από τη στάση στη Ζωοδόχου Πηγής, και ας ακολουθήσει τη διαδρομή Γενναδίου – Φειδίου- Χαριλάου Τρικούπη- Στοά Αρσακείου- Στοά Ορφανίδη-Σοφοκλέους ως την Αιόλου, να δει πόσα μαγαζιά είναι ανοιχτά: τα μισά τουλάχιστον έχουν κλείσει οριστικά λόγω της κρίσης, τα άλλα μισά είναι κλειστά γιατί δεν συμφέρει τους καταστηματάρχες να πληρώνουν τα επιπλέον μεροκάματα του Σαββάτου: δεν έχουν πελάτες, δεν βγαίνουν τα έξοδα. Ίδια είναι η κατάσταση σε όλους τους παράδρομους και στις στοές του Κέντρου της Αθήνας: από όσα μαγαζιά επιβιώνουν ακόμα, τα περισσότερα κλείνουν το Σάββατο.

Οπότε θα έχουμε τη μοναδική πόλη στον κόσμο όπου τα ταλαιπωρημένα καταστήματα του κέντρου της που κλείνουν τα Σάββατα ελλείψει πελατείας θα ανοίγουν την Κυριακή – για να υποδεχθούν ποιούς; Τον κ. Χατζηδάκη με συνεργεία τηλεοράσεων συνοδευόμενα από στίφη ενθουσιασμένων πελατών που θα τον συγχαίρουν για την επιτυχημένη ιδέα; Νομίζω πως η μόνη σχετική επιτυχημένη ιδέα θα ήταν να επιτραπεί να ανοίγουν τις Κυριακές μόνο τα μαγαζιά που έκλεισαν οριστικά και να επιτρέπεται να πουλάνε χωρίς να κόβουν αποδείξεις, να καθιερωθεί σαν ημέρα φορολογικής αμαρτίας η Κυριακή για όσους καταστηματάρχες η κρίση πέταξε στο περιθώριο, μήπως και ορθοποδήσουν.

Ο Αφιλόξενος Δίας του κ. Δένδια δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματα του Κέντρου της Αθήνας, όσα σκουπίσματα και αν κάνει. Το έχουν σκοτώσει οι συνεχείς διαδηλώσεις, οι καταστροφές που ξεκίνησαν το 2008 και οι απεργίες των μέσων μαζικής μεταφοράς. Κανείς δεν το λυπάται το Kέντρο, θεωρείται πεδίο πολιτικής και συνδικαλιστικής αντιπαράθεσης: η Πανεπιστημίου, η Σταδίου, η Ομόνοια, το Σύνταγμα έγιναν για να μπορούν να οργανώνονται διαδηλώσεις – ή και συγκρούσεις, ακόμα καλύτερα. Όχι για να είναι το οικονομικό, πολιτιστικό, διοικητικό, εμπορικό «κέντρο της πόλης», το downtown, όπως συμβαίνει σε όλον τον κόσμο.

Ούτε τα Σάββατα δεν το λυπούνται: το προ-περασμένο το απέκλεισαν οι αντιφασίστες, το προηγούμενο το ΚΚΕ – ακόμα και στον δήμο έχουν τη λαμπρή ιδέα να οργανώνουν τα Σάββατα εκδηλώσεις και να κλείνουν την Πανεπιστημίου και τη Σταδίου. Αλλά όταν τις κλείνουν, η μισή Αθήνα (εννοώ, η κυρίως Αθήνα, όχι όλο το Λεκανοπέδιο) δεν μπορεί να επικοινωνήσει με την άλλη μισή γιατί οι περισσότερες από τις γραμμές λεωφορείων και τρόλεϊ που την εξυπηρετούν περνούν από αυτούς τους δύο δρόμους.

Λέγεται ότι τελικά θα την κλείσουν εντελώς την Πανεπιστημίου πεζοδρομώντας την για να αναδειχθεί η «Τριλογία των Αθηνών» – και όσοι μετακινούνται στην πόλη θα απαγγέλουν τον Δωδεκάλογο του Γύφτου. Γιατί όσοι έρχονται από τα Πατήσια και πηγαίνουν στο Παγκράτι, θα πρέπει, λέει, να κατεβαίνουν στην Πλατεία Αιγύπτου (εκεί που συναντώνται Αλεξάνδρας και Πατησίων), να παίρνουν από εκεί το τράμ, να φθάνουν ως τις Στήλες του Ολυμπίου Διός και μετά να ξαναπαίρνουν τρόλεϊ ή λεωφορείο – αφού μετρό που να συνδέει αυτές τις δύο γειτονιές δεν υπάρχει και ούτε πρόκειται να υπάρξει τα επόμενα δέκα χρόνια. Να αποκλείεις το Κέντρο στα ιδιωτικά αυτοκίνητα, είναι σωστό και λογικό, όταν ταυτόχρονα αναπτύσσεις τα δημόσια μέσα μεταφοράς – είναι δυνατόν όμως να αποκλείεις από το Κέντρο τα δημόσια μέσα μεταφοράς;

Αλλά και οι κάτοικοι των νοτίων προαστίων δεν θα μπορούν πια να έρθουν στην Αθήνα, αν υλοποιηθεί η πρόταση άλλου ρέκτη των πεζοδρόμων: να πεζοδρομηθεί η Συγγρού από του Φιξ και επάνω για να δημιουργηθεί ευάερος και ευήλιος χώρος γύρω από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όταν λειτουργήσει. Με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τι θα γίνει; Καμιά αναφορά δεν είδα στην ενθουσιώδη ανάπτυξη του νέου οράματος.

Έχω την εντύπωση ότι αν σωματεία και κόμματα αντιμετωπίζουν το Κέντρο σαν πεδίο επίδειξης πολιτικής δύναμης και συγκρούσεων, οι πολεοδόμοι το αντιμετωπίζουν σαν ημιτελές εικαστικό δημιούργημα όπου ο ένας τραβά μια πινελιά εδώ, άλλος πινελιά εκεί και μετά θαυμάζουν το αιωνίως ημιτελές έργο. Συγκοινωνιολόγοι υπάρχουν σε αυτή τη χώρα; Ερωτώνται; Τι λένε για όλα αυτά; Εγώ δεν έχω ακούσει ποτέ τη γνώμη τους. Οι υπεύθυνοι για τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, δεν νιώθουν την ανάγκη να υπερασπιστούν τους πελάτες τους; Έχουν δώσει στοιχεία στους πεζοδρομιστές για το πώς κινούνται οι επιβάτες που μεταφέρουν, από πού έρχονται και προς τα πού πάνε; Είχα ακούσει ότι οι υπεύθυνοι των τρόλεϊ είχαν δώσει αγώνα πρόπερσι να πείσουν τους οραματιστές της Τριλογίας να περνούν τουλάχιστον αυτά από την Πανεπιστημίου, όχι μόνο τραμ. Δεν ξέρω τι απέγινε.

Όλοι γνωρίζουμε πως το Κέντρο ρημάζει, πως η περιοχή γύρω από την Τριλογία είναι από τα σημαντικότερα σημεία διακίνησης ναρκωτικών. Και όσο οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις συνεχίζονται, όσο δυσκολεύει η προσέγγιση των Αθηναίων downtown, τόσο θα το κατακτά το περιθώριο. Είναι τέτοια η παρακμή, κυρίως στις περιοχές που δεν γειτονεύουν με το Κολωνάκι, ώστε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως τις προηγούμενες δεκαετίες οι παραμεθόριες περιοχές, να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις και ανάπτυξη. Πιο λογικό θα ήταν στη σημερινή κατάσταση να έχει μειωμένο ΦΠΑ το «εμπορικό τρίγωνο» παρά η Ρόδος.