Η κυρία Μ. είναι 77 ετών. Πληρώνει το (πρώην) ΤΕΒΕ εδώ και 50 χρόνια ανελλιπώς, αλλά αρνείται να πάρει σύνταξη και να διαλύσει την επιχείρησή της. Κατεβαίνει κάθε μέρα στη δουλειά της, όσο ακόμα αντέχει να μην κλείσει από την κρίση. Αν ήταν όλοι σαν κι αυτή, το ασφαλιστικό της Ελλάδας θα είχε ήδη λυθεί.
«Πρότυπό» της η κυρία Κ., συμβολαιογράφος, ετών 95. Αυτή έχει πάρει σύνταξη, αλλά εξακολουθεί και κατεβαίνει στο γραφείο, που εδώ και χρόνια έχουν αναλάβει πρώτα η κόρη και μετά και η εγγονή. Οι πελάτες την αποκαλούν «Προέδρο της Δημοκρατίας», γιατί είναι πανέξυπνη και αγγίζει τα όρια της επαγγελματικής σοφίας – όλοι θέλουν τη συμβουλή της. Ευχή και των δύο, να πεθάνουν όρθιες, στη δουλειά...
Εννοείται βεβαίως ότι όλα αυτά δεν μπορούν να ισχύσουν σε χειρωνακτικά ή άλλα βαριά επαγγέλματα. Δεν είναι όμως μόνο οι εργάτες που επιθυμούν διακαώς τη σύνταξη, μια ώρα αρχύτερα, σε αυτή τη χώρα. Η πλειονότητα των Ελλήνων, ειδικά σε «εξασφαλισμένες» θέσεις του δημοσίου, κάνει μια δουλειά που δεν της αρέσει, τη βαριέται – και για την οποία δεν έχει καμία ευσυνειδησία. Σπάνια οι άνθρωποι επιδιώκουν να μάθουν πώς θα συντηρήσουν την υγεία τους και την ενέργειά τους σε καλή κατάσταση. Αγύμναστοι, παραδομένοι στις κακές συνήθειες, στις τοξίνες και στις υπερβολές, θεωρούν ότι οι ασθένειες «έρχονται από τον ουρανό» κι ότι είναι φυσιολογικό μετά τα 50 να έχει κανείς παραμορφωμένο σώμα. Μαζί με τα αντίστοιχα ψυχολογικά και πνευματικά κενά, δεν είναι απορίας άξιον που πολλοί αποχωρούν στα 50 και μοιάζουν 70...
Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι ο σημερινός πενηντάρης μπορεί να ζήσει όπως ο τριαντάρης πριν από μερικές δεκαετίες, οι μισοί Έλληνες δείχνουν να αντιτίθενται σθεναρά στην αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Ίσως είναι αυτοί που περιγράψαμε παραπάνω. Θα ήταν δε δικαιολογημένη η ανάγκη να φύγει κανείς από μια δουλειά που δεν του αρέσει, αν είχε έτοιμα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες πιο ουσιαστικές από την εργασία του. Σπάνια όμως βλέπουμε δημιουργικούς συνταξιούχους, που δεν αναλώνονται στο καθισιό και την ανία. Ο Έλληνας πολύ απλά θέλει να ζει με δανεικά, να κάθεται και να έχει και εξοχικό...
Αντίθετα, σύμφωνα με την έρευνα της Kapa Research που δημοσιεύθηκε στο Βήμα, οι Έλληνες δείχνουν να συμφωνούν κατά 64% με τις σκληρές αποφάσεις περικοπής μισθών και επιδομάτων στο δημόσιο τομέα. Ίσως κι εκεί, εκτός από τις σκανδαλώδεις πρόωρες συντάξεις, υπάρχουν ιδιαίτερα ενοχλητικές στρεβλώσεις. Και είναι υγιές ότι κατά 72% επικρίνουν τις κινητοποιήσεις προνομιούχων ομάδων σε πόστα-κλειδιά της εξουσίας (και με υψηλά ποσοστά διαφθοράς), όπως οι τελωνειακοί και οι εφοριακοί.
Ωστόσο, τόσο στην κυβέρνηση όσο και στους πολίτες, φαίνεται να διαφεύγει η ουσία της οικονομικής κρίσης: Η ανάγκη δηλαδή να τονωθεί η αγοραστική αξία της μικρομεσαίας τάξης και η κατανάλωση – και όχι να μειωθεί. Η ύφεση επιτάσσει (αντίθετα με τις δημοσιονομικές ανάγκες) να μην απομυζάται, ούτε με περικοπές αλλά ούτε και φορολογικά, η μεγάλη μάζα των καταναλωτών.
Με τα νέα φορολογικά μέτρα που θα εξαγγελθούν, η φορολόγηση του 35% και του 40% «κατεβαίνει» στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Ενδεχομένως σωστό, αλλά δεν λύνει το βασικό πρόβλημα: Πώς θα αποδοθεί φορολογική δικαιοσύνη, όταν αυτός που βγάζει 100 ή 200 χιλιάρικα το χρόνο έχει τη δυνατότητα να δηλώνει 10 ή 20; Και με ποιους εφοριακούς συμμάχους θα καταφέρει η κυβέρνηση (γρήγορα) να περιορίσει την έκταση της εθνικής απατεωνιάς; Και πώς θα αντέξει η «φτωχοπλούσια» μεσαία τάξη την επιπλέον επιβάρυνση από τη φορολόγηση των ακινήτων;
Όσο κι αν αποδέχεται κανείς τη σωστή κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει ότι αυτό που χρειάζεται είναι ταχύτητα, ισορροπία και αποτελεσματικότητα, γιατί η (διάχυτη) παρανομία βρίσκει πάντα τρόπους να είναι ένα βήμα μπροστά. Με αυτή την έννοια, καμία από τις δύο «τάσεις» μέσα στην κυβέρνηση δεν δείχνει να συλλαμβάνει σωστά όλο το πρόβλημα ή να μπορεί να εξασφαλίσει μια ποιοτική στελέχωση του δημοσίου που θα αλλάξει το τοπίο. Και σίγουρα καμία δεν μπορεί να υποσχεθεί τα τρία χαρακτηριστικά που απαιτούνται, αλλά ούτε και να προβλέψει τις αντιδράσεις, όταν στο τέλος του χρόνου η κατάσταση δεν θα έχει επιβαρύνει παρά αυτούς που παράγουν και δηλώνουν, τους «συνήθεις ύποπτους» δηλαδή...
5°
