Από το τέλος του εμφυλίου το 1949, ποτέ η χώρα αυτή και οι πολίτες της δεν έχουν ζήσει σε συνθήκες μεγαλύτερης αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Ουδείς γνωρίζει τι θα του ξημερώσει την επομένη. Και ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα απογίνει αυτός ο τόπος, που βαδίζει χωρίς πρόγραμμα και χωρίς πυξίδα.
Δεν είναι ασφαλώς αποκλειστικά ελληνικό το φαινόμενο. Όλο και περισσότερο ο κόσμος γύρω μας βυθίζεται σε μία πρωτοφανή για τα μεταπολεμικά δεδομένα κρίση. Η Αμερική του Τραμπ, η Ευρώπη του Σόιμπλε, η Λεπέν, ο Μπέπε Γκρίλο, οι γραφικοί και οι ακροδεξιοί έως νεοφασίστες της Ολλανδίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Αυστρίας, της Γερμανίας και αλλού ανά την Ευρώπη, αποτελούν φαινόμενα που δεν έχουν προηγούμενο στα μεταπολεμικά χρόνια. Τμήματα λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων παντού μετατοπίζονται προς τα δεξιά ή τα αριστερά άκρα του πολιτικού φάσματος, ως αποτέλεσμα της απογοήτευσης από τη καθημερινότητά τους και της ματαίωσης των προσδοκιών τους για μια καλύτερη ζωή, όπως είχαν μάθει έως τώρα να ελπίζουν.
Το ρολόι γυρνάει ανάποδα και όχι μόνο στην Ελλάδα. Αλλά η Ελλάδα είναι ο πιο αδύναμος κρίκος στην Ευρώπη. Και γι’ αυτό η κρίση εδώ είναι ακόμη πιο βαθιά, πιο έντονη και πιο καταστροφική.
Ανάμεσα στα κύρια συναισθήματα που γεννά η κρίση στους Έλληνες πολίτες, περιλαμβάνονται ο θυμός, η οργή, η απογοήτευση, η ανασφάλεια, ο αποπροσανατολισμός, η επιθετικότητα, το μίσος. Παράλληλα η κρίση ενισχύει τον ενυπάρχοντα ανορθολογισμό, τη ροπή προς τις θεωρίες συνωμοσίας, την ξενοφοβία, το ρατσισμό και πολλά άλλα συναφή, που καθιστούν μεγάλα τμήματα του κοινωνικού συνόλου έναν απρόβλεπτο πολτό, έτοιμο να εκραγεί ή να ακολουθήσει τον πρώτο τυχόντα – ακόμη και φαινόμενα του είδους Σώρρα. Και τούτο είτε για να εκδικηθεί είτε και για να περιγελάσει το σύστημα που οδήγησε στο σημερινό κατάντημα είτε έστω για να ελπίσει, αυταπατόμενο, σε κάποιο είδος σωτηρίας, το οποίο βεβαίως δεν υπάρχει στην πραγματικότητα.
Κάπως έτσι και ακουμπώντας σε καταστάσεις αυτού του είδους και όχι στη λογική κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ τρεις (μαζί με τις Ευρωεκλογές του 2014) εκλογικές αναμετρήσεις και ένα δημοψήφισμα. Και τώρα που καταρρέουν οι μύθοι που έχτισαν τον ΣΥΡΙΖΑ, επανεμφανίζονται δραστήρια στο προσκήνιο οι παλαιοί δραχμιστές, οι γνωστοί από το παρελθόν αντιευρωπαϊστές της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς. Επανεμφανίζονται ως νέοι πωλητές ελπίδων, ως νέοι αλιείς στα θολά νερά της ελληνικής κοινωνίας. Και υπόσχονται και αυτοί με τη σειρά τους την έξοδο από τη κρίση και τη σωτηρία του τόπου, αν φύγουμε από το Ευρώ και την πολιτικοοικονομική Ευρώπη, αν γυρίσουμε στη δραχμή και την απομόνωση. Υπόσχονται να σκίσουν και αυτοί μνημόνια, που έλεγαν ότι έχουν σκίσει προηγουμένως, με τα γνωστά αποτελέσματα, ο Σαμαράς και ο Τσίπρας.
Καθόλου τυχαία λοιπόν επανεμφανίστηκαν τις τελευταίες ημέρες με τυμπανοκρουσίες ο Λαφαζάνης, η Κωνσταντοπούλου, ο Λαπαβίτσας, ο Βαρουφάκης και τα άλλα παιδιά, που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα του 2015. Γεγονότα τα οποία λίγο έλειψε να ρίξουν το πλοίο στις ξέρες.
Στο μικροκαταθέτη, που είναι μπλοκαρισμένες στις τράπεζες οι οικονομίες του και δεν γνωρίζει αν, πότε και σε ποιο νόμισμα θα μπορέσει πάλι να τις διαχειριστεί.
Στον άνθρωπο που δεν γνωρίζει ποιοι και πώς θα τον περιθάλψουν αν αρρωστήσει.
Στον άνεργο, που γνωρίζει ότι δεν έχει προοπτική να βρει αξιοπρεπή εργασία στην εποχή των πτωχεύσεων και των απολύσεων.
Στον εργαζόμενο, που ζει με το φόβο να χάσει την εργασία του από τη μία στιγμή στην άλλη.
Στον πολίτη, που θυμώνει όταν ακούει τον Φλαμπουράρη να καυχάται ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια και ότι το 2017 θα τρίβουμε τα μάτια μας από την ανάπτυξη. Στον ίδιο πολίτη που προκαλείται και αγανακτεί όταν, μέσα στη κρίση και τη δραματική μείωση του εισοδήματός του, πολυέξοδα κυβερνητικά αεροπλάνα κόβουν αναίτια βόλτες ανά την υφήλιο, από τη Κούβα έως το Παρίσι. Στον ίδιο πολίτη που αισθάνεται ότι τον κοροϊδεύουν όταν ο υπουργός του τηλεοπτικού φιάσκου Ν. Παππάς, δεύτερος μετά τον Ευγένιο Σπαθάρη, εξαγγέλλει τώρα έργα του τύπου ο Καραγκιόζης Αστροναύτης. Στον ίδιο πολίτη που, όταν ερωτάται στις δημοσκοπήσεις ποιον εμπιστεύεται περισσότερο για πρωθυπουργό, απαντά σταθερά σε ποσοστά περί το 10% τον Τσίπρα αλλά άνω του 45% τον «Κανέναν».
Δυστύχησε η Ελλάδα στη δυσκολότερη περίοδο της Μεταπολίτευσης να διαθέτει το ανεπαρκέστερο πολιτικό προσωπικό. Και σήμερα τη χειρότερη κυβέρνηση, αυτό το εθνικολαϊκιστικό ακροδεξιοαριστερό συνοθύλευμα, που κάθε μέρα αποδεικνύεται διαχειριστικά πιο ανίκανο και πολιτικά πιο επικίνδυνο στις συνθήκες μάλιστα της σημερινής τρικυμίας. Της τρικυμίας που συνθέτουν το προσφυγικό, η τουρκική επιθετικότητα, το κυπριακό, το ενδεχόμενο του Grexit, η οικονομική και κοινωνική κρίση, η διαπραγμάτευση με τους δανειστές, η παραπαίουσα Δικαιοσύνη, το κράτος των Εξαρχείων και η ευρύτερη κατάρρευση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Συμπλήρωσε δύο χρόνια η, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, αριστεροδεξιά κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην εξουσία. Και δυστυχώς τίποτε δεν δείχνει ότι της έχουν γίνει τα παθήματα μαθήματα. Τίποτε δεν δείχνει ότι άνθρωποι που σήμερα κυβερνούν έμαθαν εντωμεταξύ πώς να κυβερνούν. Τίποτε δεν δείχνει ότι έχουν καλή ή έστω απλώς επαρκή αντίληψη των όσων συμβαίνουν στη χώρα μας και στο διεθνές περιβάλλον μας και πώς αυτά να τα διαχειριστούν. Και δυστυχώς τίποτε δεν δείχνει ότι αυτό μπορεί να αλλάξει.
11°
