Είναι φερέλπιδες οι νέοι, όταν παύουν να είναι επαγγελματίες «νέοι»

«Ρε συ, εδώ γράφει πως ο Παππάς θα κάνει διαστημική υπηρεσία, ελληνική ΝΑΣΑ.»

«Έλα ρε, καλή φάση.»

«Τι καλή φάση ρε, εδώ τις τρύπες στους δρόμους δε μπορούμε να βουλώσουμε, για διαστημόπλοια είμαστε?»

«Ε εντάξει, από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Πώς θα πάμε κι εμείς μπροστά?  Αμάν πια με τη μιζέρια, οι άνθρωποι κάτι προσπαθούν ν’ αλλάξουν!»

Δεν ισχυρίζομαι πως ο παραπάνω διάλογος συνέβη όντως την εβδομάδα που μας πέρασε, όμως δεν μπορείτε ν’ αρνηθείτε πως είναι ιδιαίτερα πιθανός. Τον φαντάζομαι σε κάποιο πανεπιστημιακό κυλικείο, από αγόρια και κορίτσια αφοσιωμένα στα smart phones τους, σε κάποιο τραπεζάκι φορτωμένο με καργαρισμένα τασάκια και με μισοάδεια ποτήρια φρέντο. Στη συνέχεια της υποθετικής κουβέντας τους οι ίδιοι φοιτητές και σπουδαστές πιθανώς θα διαφώνησαν για το ποιόν του Τραμπ, θα εκδήλωσαν τον θαυμασμό τους στον Πούτιν και στα όπλα του, θα αναρωτήθηκαν αν λέει αλήθεια ο Σώρρας, θα διακήρυξαν πως πρέπει να ξεμπερδεύουμε με τους… τουρκαλάδες, και θα προέβλεψαν το τέλος της «γερμανικής» ΕΕ, πριν επιστρέψουν στα πιο νεανικά θέματα. Αντικείμενα συζήτησης όπως η εξωστρέφεια, η κατάρρευση της τιμής των ακινήτων, η άθλια κρατική λειτουργία, η ουσιαστική καινοτομία και η απειλή της επιστροφής στη δραχμή γενικά αποφεύγονται, αυτά αφορούν άλλους, αλλού. Οι επιτυχημένοι των start ups είναι η μικρή εξαίρεση, όχι ο κανόνας.

Είτε μας αρέσει είτε όχι, αυτή είναι κατά βάσιν η ελληνική νεολαία, μπερδεμένη, γενικά απαθής και με μικρές πλέον επιδιώξεις. Τρανό παράδειγμα της σύγχυσης είναι το ότι η ΔΑΠ κυριαρχεί μεν στο χώρο της, όμως πάμπολλοι ψηφοφόροι της το ρίχνουν σε ΣΥΡΙΖΑ και ΧΑ στις εθνικές εκλογές. Ε βέβαια, όπως και να το κάνουμε άλλο πολιτική κι άλλο εκδρομές στη Μύκονο.  Ίσως είναι παρήγορο πως οι δικοί μας νεαροί δε διαφέρουν και πολύ από τους λοιπούς δυτικούς συνομηλίκους τους, καθώς έχουν εκτεθεί σε παρόμοια ερεθίσματα και έχουν ανατραφεί σε παραπλήσια περιβάλλοντα. Η μόνη τύχη των πιο προηγμένων ξένων είναι πως έχουν λάβει μια πιο πραγματιστική παιδεία, με έμφαση στην χρησιμότητα και στο ομαδικό αποτέλεσμα, κι αυτό ίσως  τους έχει εφοδιάσει με μια σχετικά πιο ψυχρή  οπτική.

Είναι πάντως  γεγονός πως τα περισσότερα σημερινά παιδιά δεν μοιράζονται τις ίδιες φιλοδοξίες με μάς που βγήκαμε από τ' αυγό μας  στην αρχή του ’90. Εμείς είχαμε την τύχη να προσβλέπουμε σε έναν καινούργιο ορθάνοικτο κόσμο με αμέτρητες δυνατότητες, και πολλοί γύρω μας άδραξαν τις ευκαιρίες που τότε τους δόθηκαν. Στα χρόνια όμως που ακολούθησαν εκατομμύρια σ' όλο τον κόσμο έγιναν κάτοχοι πτυχίων και μεταπτυχιακών, βλέποντας να πληθωρίζονται  προσόντα που πριν λίγο ήταν σπάνια και καλοπληρωμένα. Το 2008 οι νέοι μας έκαψαν την Ελλάδα, εξοργισμένοι με την προοπτική του να είναι η γενιά των 750 ευρώ. Τότε ηρωοποιούνταν ο Βελουχιώτης. Σήμερα, όσοι δεν μπορούν να φύγουν από δω βολεύονται και με τα 400, ενώ εκείνοι που μετοίκησαν εγκαίρως εξασφαλίζουν απλά έναν λιτό βίο, και ελπίζουν.

Δεν έχουμε μάλλον συνειδητοποιήσει πως η αντιμετώπιση της νεολαίας ως φορέα μεγάλων πολιτικών αλλαγών είναι ιστορικά σχετικά πρόσφατη (οι όροι «σύγκρουση γενεών» και «τινέιτζερς» καθιερώθηκαν χάρη στην ποπ κουλτούρα). Οι κοινωνικές επαναστάσεις επί αιώνες πραγματοποιούνταν από απηυδισμένους οικογενειάρχες, ακτήμονες, μικροϊδιοκτήτες, αυτοαπασχολούμενους, χαμηλόβαθμους αξιωματικούς και ιερωμένους. Το φαινόμενο αυτό είναι απόλυτα λογικό, καθώς αυτοί ήταν οι βασικοί θιγόμενοι της κάθε λογής αυθαιρεσίας των καθεστώτων, είτε με τη μορφή εξοντωτικής φορολογίας είτε ακατανόητων πολεμικών εγχειρημάτων.

 Ίσως οι πρώτοι επαναστάτες αμιγώς μικρής ηλικίας να ήταν οι διαβόητοι ρώσοι Νιχιλιστές του 19ου αιώνα, τέκνα προνομιούχων μεσοαστικών οικογενειών, τα οποία πολέμησαν με υστερικό φανατισμό για την ανατροπή της μοναρχίας, μέχρι να παραχωρήσουν τη θέση τους στους πολύ πιο οργανωμένους-και λαϊκούς-μπολσεβίκους. Ελέω επαναστατικού μάρκετινγκ οι νέοι τοποθετήθηκαν έκτοτε στην πρωτοπορία των μαζικών  κινημάτων, ως μελανοχίτωνες στην Ιταλία, ως φαιοχίτωνες στη Γερμανία, ως ΕΟΝίτες στην Ελλάδα, με κόκκινα βιβλιαράκια κατά την πολιτιστική επανάσταση, ως μεταμοντέρνοι αντιαμερικανοί μηδενιστές στα τέλη του ’60 και ως πωρωμένοι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης μετά το ’90. Αυταπατώμενοι φανατισμένοι νέοι στην προμετωπίδα, κυνικοί αφανείς μαριονεττίστες από πάνω τους, χειραγωγώντας τους με κολακείες. Τίποτε περισσότερο, τότε και σήμερα.

Επιτρέψτε μου λοιπόν να διατυπώσω την κάπως αιρετική πρόβλεψη πως οι «νεολαίοι» έχουν πια κλείσει τον κύκλο τους ως ανατροπείς των κρατούντων στάτους κβο. Για παράδειγμα,  σ’ αυτό συνηγορούν οι αλλοπρόσαλλες αντιδράσεις στην νόμιμη εκλογή του-όντως επικίνδυνου-Τραμπ. Όσοι τον πολεμούν εκ των πραγμάτων λειτουργούν συντηρητικά, απαιτώντας την διαιώνιση μιας παγκοσμιοποίησης που εμφανώς χωλαίνει από καιρό. Όσοι πάλι τον υποστηρίζουν φανατικά, το κάνουν από αντίδραση στη υπαρκτή Ιερά Εξέταση της Πολιτικής Ορθότητας, χωρίς όμως να κομίζουν οποιαδήποτε πρόταση για το πώς θα λειτουργήσει ο κόσμος μας σε ένα περιβάλλον οικονομικού και κοινωνικού εθνικισμού.

Οι λύσεις, ως είθισται, δεν θα προκύψουν από θεωρητικολογούντες εικοσιπεντάρηδες. Οι πιτσιρικάδες οι ντυμένοι με στρατιωτικού τύπου αμπέχονα και αρβύλες λίγο διαφέρουν από τους κουστουμαρισμένους και καλοχτενισμένους συνομήλικους τους. Όλοι τους μιλούν μόνο με μανία, υιοθετώντας άκριτα ανούσιες ή ακραίες θέσεις στρατευμένων συγγραφέων, αρθρογράφων και πολιτικών, συγκρουόμενοι μεταξύ τους όπως άλλοι αντίστοιχοι την δεκαετία του ’30. Οι αναγκαίες λύσεις θα επιβληθούν από κείνους που τις παρείχαν από υπάρξεως ανθρώπινου πολιτισμού, από τους μαχόμενους και μαχόμενες της μαστοριάς, της δικηγορίας, της ιατρικής, του εμπορίου, της παραγωγής, από εκείνους που βιώνουν στο πετσί τους τις αληθινές προκλήσεις. Αγαπητοί σαραντάρηδες γρηγορείτε και μην πτοείστε απογοητευμένοι. Η ώρα σας είναι τώρα, το ‘χετε ακόμη. Αναλάβετε λοιπόν τις ευθύνες σας, ώστε να μην σβήσουμε σαν σύνολο…